dumnezeu a vorbit
TRANSCRIPT
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
1/85
DDUMNEZEUUMNEZEU AA
VVORBITORBIT
O METODĂ JUSTIFICATĂO METODĂ JUSTIFICATĂ DE STUDIERE A BIBLIEI DE STUDIERE A BIBLIEI
CURS DE HERMENEUTICĂ BIBLICĂ APLICATĂ
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
2/85
Viorel Silion
2
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
3/85
CUPRINS1. INTRODUCERE.................................................................................3
2. CUM SE STUDIAZĂ CORECT BIBLIA...............................................4
3. BAZA AXIOMATICĂ HERMENEUTICĂ A BIBLIEI............................63.1. Etapa 1 – ABORDAREA LITERARĂ A BIBLIEI...................................8
3.2. Etapa 2 – ABORDAREA ANALITICĂ A BIBLIEI................................10
3.3. Etapa 3 – ABORDAREA SINTETIZATOARE A BIBLIEI......................14
3.4. Etapa 4 – ABORDAREA EXEGETICĂ A BIBLIEI...............................17
3.5. Etapa 5 – ABORDAREA ADEĂR!RILOR BIBLIEI...........................23
3.6. Etapa 6 – ABORDAREA "RESCRI"TI#NOR$ATIĂ A BIBLIEI.........253.7. Etapa 7 – ABORDAREA "RINCI"IAL#TEOLOGICĂ A BIBLIEI.............28
3.8. Etapa 8 – ABORDAREA RELEANT#A"LICATIĂ A BIBLIEI..............30
4. FORMELE LITERARE DISTINCTE ALE BIBLIEI..............................32
4.1. NARA%I!NEA ISTORICĂ................................................................34
4.2. LEGEA $OZAICĂ.........................................................................40
4.3. "OETICA EREIASCĂ...................................................................51
4.4. &N%ELE"CI!NEA EREIASCĂ........................................................53
4.5. "RO'E%IA....................................................................................57
4.6. (EANG)ELIA*.............................................................................58
4.7. "ARABOLA...................................................................................62
4.8. ('A"TELE A"OSTOLILOR*.............................................................664.+. E"ISTOLA....................................................................................68
4.10. A"OCALI"SA..............................................................................70
5. BIBLIOGRAFIE................................................................................75
3
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
4/85
1. INTRODUCERE
DA ,-t, / - , -t,, a B, / /, ,t, 9-t:at, , -t. Ctt p, p;@/ ,, pt ,tap, , -t – ta p,/t ; ,a a, a,,aat,-t /a,/ta, / at,,.
",/t a -ta Ba / DA a : /,, , =/-,a,t, 9-t:at, , -t /t/at; p/,,a =/ apa, a, p, a, /t, ;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
5/85
2. CU SE STUDI!"# CORECT $I$%I!
S; p/ ,pt =/ ,at / aat,-t, /a,/ta, a, ,t ,-t a, -, a,a; p, ,, =/ a,a ,.
w E!$%#-* "#) /&!- * &-#! /#$o*-# "*# *"# $%&'!&)o(!#"%&)&! / ,t, -tat, a/t,.
w E!$%#-* - -*) * #+&)%*%#)o ,,/t, /,/t,.
At/ @/ /t,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
6/85
&ore&t &on*truit, la 'ormarea &reia lau &onu* ini5ial n*e/i &ara&teri*ti&ile 'unamentale ale $ibliei.
C/ ,:/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
7/85
7. $!"! !8IO!TIC# 9ERENEUTIC# !
$I$%IEI
re-rezent3n
Cara&teri*ti&ile 'unamentale ale S&ri-turilor
1. R,,a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
8/85
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
9/85
S"6#0* '# /!-"!/!& * 0#%o'#! 7&$%!"*%# '# $%&'!&(!()!" DAV
N.CARACTERISTICIFUNDAMENTALE
ALE BIBLIEI
ETAPELE STUDIERII BIBLIEID#%#0!-*%# '#
C**"%#!$%!"!)# #! F&-'*0#-%*)#
1
R,,a a,, , t,a, ,.
2
&/ t,?t,, ;, a, t,?t ,
-tat.
8 "/ /t,, p/p/ -pat,, p//,t, Ba ,-t,
ABORDAREA RELEVANT:APLICATIVĂ A BIBLIEI
Apa,a p/p#
9
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
10/85
/#0*-#-% &%!), p,/t, ,t/.
t,>, =/ ,, -p,:, ,,a/t, /t,?t /-t.
10
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
11/85
7.1. Eta-a 1 ; !$ORD!RE! %ITER!R# ! $I$%IEI
A>*#* %!/&)&! '# )!%#*%&, - "*# $# -"*'#*+, %#%&)'# $%&'!*%
=! * #8&)!)o *"#)#! )!%#*%&! (!()!"#
A. J&$%!"*#
A,a-t; ,tap; a -t ,-t, ,t; u*ti+&at ,;ta,a aat,-t; /a,/ta; a B,F "evelația de inespecială a lui #umne$eu ne-a fost oferită prin intermediul artei numiteliteratur.
B. E/)!"*#",/t a : =/ Ba
t,, aat; =/ p @/ a t,at;. A,a-ta ,-t, /-,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
12/85
Datt; apt ; Ba / ,-t, at; / a,a , ,t,at; pa =/t,a, p, a, t,, -; # p/; :,a, tt a/ t,?t ,-t, a,a-taF (&/ , , , t,at; -, =/a,a;t,?t p, a,# t,- p, a, ,- -;# -t,* C@/ a >;-t;-p/- a a,a-t; =/t,a, a : p,>;tt -; a; ;t pa-
=/t,@/#-, p,/t =/,pt p/ , -, aat,,a; a,a ;t,a; ; a,# -/t ,>,. Dp; >;-,a ;-p/- a pt,at,, a pat,a pat; a -t .
12
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
13/85
7.2. Eta-a 2 ; !$ORD!RE! !N!%ITIC# ! $I$%IEI
D#)!0!%*#* =! I-%!%&)*#* P**8*#)o
A. J&$%!"*#
A,a-t; ,tap; a -t ,-t, ,t; u*ti+&at ,;ta,a aat,-t; /a,/ta; a B,F În te%tele cărților ei, &iblia conține idei e%primate în propo$iții și'sau fra$e careformea$ă -ara:ra'e.
B. E/)!"*#
O, at, a B, a, a t, , p/pa, /a,/ta,
p,,/tat, a9t ppa,.
,:/ Para:ra'ul a :/ a&ea -or5iune e te0t &are&on5ine o *in:ur iee 'unamental. &/ t,?t a, /;- / -/> =Subie&t> / -/> =Com-lement>. E-t,/,,-a a =/ /t/a, -; ,:/ p, :,a, /t, a,t t,,/p,/t ; , nu trebuie să e confundați cu cei numiți astfel în(ramatică
DE ,p,/t; ieea, lu&rul, -er*oana *aunt3m-larea e*-re &are vorbe/te un anumit te0t bibli&. Ca -;aP; (S,t* p/, =/t,a,a )#espre cine sau despre ce sevorbește în te%t*+
,:/ (Com-lementul> a :/ at / r*-un*ul lantrebarea =Ce *e *-une e*-re *ubie&t?> tenție în (ramatică,aceasta este întrebarea la care răspunde predicatul, nucomplementul/0. D, /,a ,t; >; >at, p,/t p,; ,t; a : ,, nt3i a@area =Subie&tului> /i numai a-oi eterminarea =Com-lementului> lui4
La , a >,/,a ,:/ Para:ra'ul a :/ a&ea*ubunitate *au a&el 'ra:ment e te0t n &are e0i*t o *in:uriee 'unamental /i numai una, e0-rimat e e0i*ten5a unui
=Subie&t> /i a unui =Com-lement> &ore*-unztor a&e*tuia.
At/ @/ ,-p, Delimitarea -ara:ra'elor t,?t,;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
14/85
=Subie&telor> /i a =Com-lementelor> lor =/ tp t , at, a t,?t , -tat. A,-t t,?t a : =p;a,, ,-p, a, =/ a,a-t; ,tap; a -t.
$iblia nu e*te ea m-r5it -e -ara:ra'e4 ai -re&i*, eanu e*te m-r5it -e -ara:ra'e &on'orm metoei e0-li&ateai&i4 D, , =/t#/ , t,?t a, , t, p/, /
=/t,> apt -a Ma a t , at@t ,9a /ttat a, =/,atat, a t, paa>a,
14
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
15/85
Ilu*tra5ie
S; /, >@/ a at, ; a-,;/@/# / t,/.At,// tp a-a a aK a t,,a ,-t, a>/#,t;K apat,a ,-t, a>/ , tK a /,a ,-t, a>/#,-taa/t ,t..
D, :,a, a>/ pat, : ,at ,p,, ,tat ,,,at, (/ttat* /t at, =/ /a,, ,. CMa a; / t,/ a, a>a/, ,/t, , ,?,pa-, , tp a-a a a Ba / a, / at, a, -; /a, ,/t, D, ,tat,a a,, at,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
16/85
p,/t a -p:a , p,/t a , ,t; >,/,a; , =/ a,-t -ta a -t a -t /,,-a -; ,/-,;/,pt , paa>a. A-t, p,/t :,a, , , t,at; ;Para:ra'ul a : ,:/t a :/ unitatea minim e te0t ami*atun&i &3n &on5ine o iee 'unamental /i numai una.
ta , t,,/ , ("aa>a* p,/t a / /t;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
17/85
7.7. Eta-a 7 ; !$ORD!RE! SINTETI"!TO!RE !
$I$%IEI
A>*#* =! !-%!%&)*#* T#0#! G#-#*)# * ",!!
A. J&$%!"*#
A,a-t; ,tap; a -t ,-t, ,t; u*ti+&at ,;ta,a aat,-t; /a,/ta; a B,F 3nd #umne$eune-a dat &iblia formată din cărți, El a făcut ca ecare &arte bibli&să aibă o anumită tem :eneral distinctă.
B. E/)!"*#
$/a , D,ta, , I/tta, a paa>a, /, ;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
18/85
a a; a, Tt, paa>a, (a>a/,,* /ttat,. D, -entru a -utea -ar&ur:e eta-a a 7a e *tuiu bibli&&1"#"E 456E64761"E &4&!4E4 8 9area și 4ntitularea 6emei:enerale a cărții0 , nu -utem *ri -e*te a oua &1"#E"E
5!464; &4&!4E4 8 #elimitarea și intitularea para(rafelor04
",/t a pt,a : ,t; , /t,p,ta, , t,?t /t# at,; t,, -; -, a/,, T,a >,/,a; a ,-p,t, ;,/,a; a a, /t / a ttpaa>a,.
At/ @/ ; /t,p,ta, ,/at; / a>,/t , t,?t/t# at, ; ,-t, a @/ a a:a ; / a>/ / t,/ ,-t/a, aBa a:; ,-p, / /t, ,, ; a a9/>, =/ Itaa ;@/pat, / >a/ta a,-ta
6oate interpretările (reșite ale te%telor &ibliei suferă cel puțin dede$acordul cu 6ema (enerală a cărților din care fac parte.
E*te im-o*ibil * /tim a& inter-retarea unui te0t bibli&e*te -e ire&5ia bun *au &ore&t at3t tim- &3t nui &unoa/tem a&ea =ire&5ie> *au =e*tina5ie>, numit Tema
Beneral a Cr5ii.Cat,a ,a; / =/t,>. T,?t -a paa>a ,-t, pat, /
a, =/t,>. '/ >,/at , ,,/ -, ,pa-,a; =/t# ,, =/ at; ,a,, a, / =p,/; a -taa,a T,, >,/,a,a ;/ , a/-a a /, ;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
19/85
p; pt, /t,p,ta ,t -,/:aa at/ @/ ,/,a a; at/ @/ a =/ /-,a, T,a G,/,a; aC;a a :/,,-a -; aP; , (p,-;* @/t; =p,/; paa>a,, p, a,ta ,#a /ttat =/ ,tapa a/t,a; a -t. C/,t -ta paa>a,, =/,a ap -; =/, , a/, , ,a>;-a a, ,-t, /t /.
',a, paa>a pat, : /-,at / /-t,/t a, patp; =p,/; ,,at, a ,aa,a /, p,-, a,. Oa, -,a pt,a / p,-a p, a, ,, /-p,,, (/-t,/t,*paa>a, @/t;
L;-@/ -ta
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
20/85
,-p, @/a L -tat; , apa
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
21/85
7.G. Eta-a G ; !$ORD!RE! E8EBETIC# ! $I$%IEI
P&-##* =! #,* ,9a at, =/ aa / /a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
22/85
c3nd își vor însuși felul de (3ndire al cititorilor inițiali ai te%tului. Iaa, , >@/, pat, : /, a ,- p/ a /t,?t-t a p ,-t/ata.
Trebuie * &unoa/tem &ooronatele i*tori&e ale tim-ului n&are a 'o*t rea&tat /i a-oi &itit te0tul bibli& ini5ial.
O e+ni5ie ne&e*ar
C/ /, ,:/ /i &u =a&olo> n le:tur &u ori&e te0t al $ibliei. D-p/a p, a,-, /a,/t,a; E?,>,a p,/t ,/-tt,a /t,?t / t,?t
,-t, /t; I-t,. Ia /,t,, E?,>,, , =ptat,,t , a t/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
23/85
/,pt, ,?p,- a, a,a ,,a/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
24/85
D, at/ @/ D/,, a -p- (& ,
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
25/85
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
26/85
>,//M >,/, ,?at a a, , t@Ma :a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
27/85
7.K. Eta-a K ; !$ORD!RE! !DEV#RURI%OR
$I$%IEI
S#/**# -%# *'#; apa p,-/a9,. D, a-,,/,a apt ,?-ta a a,; ,-pt p;, -a / a, a,-tp,-/a9, ,t. E-t, pta/t -; ,,/t, , t,?t, , /, a,,p,-/a9, /#L ,p,/t; p, D/,, / / ,- / pat,a D/,, a p,
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
28/85
ADEVĂRUL PRESCRIPTIV
!evrul -re*&ri-tiv a B, ,p,/t; tot &e *e n&areazn &ate:oria -orun&ilor, a nemnurilor, a orin5elor e0-rimatentrun 'el *au altul, a in*tru&5iunilor /i a &erin5elor .
La >,/,a , p,-,, aat; / pat,a a a:at
atat =/ a, ,/ , -; a -a -; / a. D, -re*&rierea 5ine e a*-e&tul -ra&ti& *au a-li&ativ. Tt , ,-t,p,-,, =/ B, -#a ,t , p;-,t, at@t =/ ,M T,-ta,/t @t a a,- =/ N T,-ta,/t. O, p/; a D/,, /,M T,-ta,/t -, =/a,a; a a,; p,-pt. D/,, ap,-- t, ,> ,> ,,. E-t, a,;at ; 'orma&om-let /i e+nitiv a aevrurilor -re*&ri-tive in Ve&6iul
Te*tament *e a@ n Noul Te*tamentF a t,, -; ,;- a,; p,-pt , / a/t , Ma =/ ,M T,-ta,/t.
!evrul bibli& -re*&ri-tiv *ub 'orma lui e revela5ie&om-let *e :*e/te n mo *-e&ial n e-i*tolele Noului Te*tament . &/ a,-t, -, at a p- =/;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
29/85
7.. Eta-a ; !$ORD!RE! PRESCRIPTIV
NOR!TIV# ! $I$%IEI
C)*$!"*#* *'#
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
30/85
:,a,F ,-pt -a p,-pt. Ap /, pa , ,,,-pt, =/ a =/ a, ,-p, ; a, a-,,/,a a,;
=/ t,?t , -tat p,/t a , >;- ,-p/,/t p,-pt.
B*irea &ore*-onentului -re*&ri-tiv -entru un aevr e*&ri-tiv im-li& o &unoa/tere *erioa* a $ibliei ; mai ale* a
Noului Te*tament, /, -, aP; ,a a a, pat, / a,;p,-pt a B,. A,-t, t,?t, p,-pt, a, ,-p/ t,,a,; ,-pt /, a;ta =/ a apt, ;t, , /a/, p,-/a9 a; , -, -p/, a ; a ;t , -a ,a ,-t,,a / / ,?,p pt -a ,a ; ,?,p /,>at.
A"#*$%, ")*$!"*# /# "*# o *"# *'#, Ea/>M,a a a pp ,,. T,?ta Ba /, p,/t; a,-t a,; p,-pt a-t,F (S; /,>,@/ -; / /ta,a; a , p,t, a, a-, I-a,.* $at, 10F5#6 – ,-/,a C/,- 1+23#1+25. Da /a,a-ta a -t a :/a; ,:/t; , ,a/>M,a,. N t,,-; =/, / a,-t a,; p,-pt apt ; D/ I--C-t- ,#a : ,t a, -p -; ,a/>M,,, a pp ."/ a at,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
31/85
p a a,-t -,t a // / p,-p,ta a,;p,-pt, a, N T,-ta,/t ,,a ; =/ a,a-t; p/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
32/85
7.L. Eta-a L ; !$ORD!RE! PRINCIPI!%
TEO%OBIC# ! $I$%IEI
A>*#* =! o0&)*#* /!-"!/!&)&!9:!)o;
%#o)o8!"9#; *)9#; %#%&)&! '# $%&'!*%A. J&$%!"*#
A,a-t; ,tap; a -t ,-t, ,t; 9-t:at; , ;ta,aaat,-t; /a,/ta; a B,F 1rice poruncă a &ibliei seîncadrea$ă într-un -rin&i-iu.
B. E/)!"*#
",/t a / -t -; :, p,t / ,-t, -:,/t -;; :,a, a,; a paa>a, / ;a -; a,/t,p,ta,a a,; ,-p,t, , ta,,, -a -; >;-,-p/,/t, p,-pt, p,/t ,, ,-pt,.
",/t ; /, /t,,-,a; ,a pat -/t, >a, =/; ; ,tap, =/ -t. !/a ,-t, ,a a a, ta-/t, a. "a>@/# / a, at,a ,@t
,t,/a p/p. !/, ,, -/t ,t at,K a at, t,,-; , ; /.
",/t a / ,a / p,a ; t,,/ ( -rin&i-iu> -,,,; , p;
>,/,aata,*. &/ a,a-t; (,>;* -, =/a,a; a t, ,>-a ,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
33/85
; /,t; ,t; , / a/, /t,?t. Da pat, ; /,a/ ,t/ ,-t, -;# a9
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
34/85
7.M. Eta-a M ; !$ORD!RE! RE%EV!NT!P%IC!TIV#
! $I$%IEI
A/)!"*#* /!-"!/!&)&!9:!)o; %#o)o8!"9#;
- o0#)# $/#"!"# =! #)#
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
35/85
P*$&) 3 S, ,-p/,/t p,-pt t,?t,, p,-pt,,-p/;ta, a;t@/ ,,/ a t,?t. A,-ta pat, : =/t,?t paa>a , -tat a; ,-t, at p,-pt -a =/
t,?t ,-p/,/t p,-pt =/ a =/ a, t,?t paa>a/,.
De/i un -rin&i-iu teolo:i& -oate avea iver*e 'orme ea-li&are atorit multi-lelor &onte0te :eo:ra+&e /i &ulturalen &are -oate 'un&5iona, el va trebui * aib o *in:ur
'ormulare -e &are o realizm n Eta-a M a *tuiului bibli& D!V.
SM,at ,;t,F
I. LITERATURA TEXT!L!I CĂR%II• Etapa 1 , -t – 'a t,a;
II. MESAJUL TEXT!L!I CĂR%II• Etapa 2 , -t – "aa>a,, ;,/,a; a ;• Etapa 8 , -t – Apa,a ,,a/t;
35
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
36/85
G.
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
37/85
Datt; apt ; Ba / ,-t, at; / a,a , ,t,at; pa =/t,a, p, a, t,, -; # p/; :,a, tt a/ t,?t ,-t, a,a-taF (&/ , , , t,at; -, =/a,a;t,?t p, a,# t,- p, a, ,- -;# -t,* C@/ a >;-t;-p/- a a,a-t; =/t,a, a : p,>;tt -; a; ;t pa-
=/t,@/#-, p,/t =/,pt p/ , -, aat,,a; a,a ;t,a; ; a,# -/t ,>,. Dp; >;-,a ;-p/- a pt,at,, a pat,a pat; a -t .
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
38/85
G.1. N!R!IUNE! ISTORIC#
1. D#-!!#
Ca ; t,a; -t/t; a / t,?t, / ;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
39/85
4. N / -, -p/, tt,a/a a -@t /, /aa ,, ,atat, p, aa a ,,a , D/,,/,#a =/; =/ Spt;.
5. N , /aa
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
40/85
"at, , a -t a,t-,/t p, a,# pt, a, =/ ,>;t; ,ta /aa
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
41/85
/ ,-t, tt,a/a ,/,:; , =/,at. &/ /
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
42/85
Naa;-,- =/ / /t, ,,pat /, p,,/tat, a 9-F
!.Nara5iunea imeiat -a ,a a, ,-t, =/ -
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
43/85
Nara5iunea &om-le0 va + -rivit /i e0-li&at n &arul nara5iunii maore (a i*toriei -o-orului evreu) e &area-ar5ine /i n &are e*te in&lu*.
Nara5iunea maor (i*toria bibli& a evreilor) va + &ore&t n5elea* /i inter-retat n &arul (&onte0tul) nara5iunii
ultime, -rivin la -lanul e *alvare '&ut e Dumnezeu -entru om /i vz3n a*t'el rolul *-e&ial al -o-orului evreun &arul a&e*tui -lan :eneral ivin.
REGULA LUI POTHRESS PENTRU NARA@IUNILE ISTORICE ALEBIBLIEI
C/ B,/a/ ';;>; =/ ,/ta p, at,a EXOD!L
pa pat, (E =/ 9 * pa>. 10#15 , /aa
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
44/85
G.2. %EBE! O"!IC#
Cat,a )&iblia ca literatură+ )OY TO READ T)E BIBLE 'OR ALLITS YORT)F :uide to @nderstandin( t=e &ible0 /,a a;*. At ,?,p
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
45/85
",/t a9tat,a ,t/ ,a a :; p,; ,>at; ,p/, p, a, , >;- =/ (L,>,* ,-t, ,a M,,/,t;. Da; /-, ap; /; a,-t, -tpa
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
46/85
/-tt, >a;@/t a -t ;t, /,,:; a;/t, / -/t ,/t,D/,, at,apt; , a / atat,K a ,, a,-t,a -/t,t, , ,, a, p,a pp ,, =/ p,aa ,M
T,-ta,/t. C,,a , -#a -Mat =/t# a/t; ;-; ,-t, a
=/ a, /, ,/-t; / atat,a a /t, a,/ /a / -, ap; ,t/. A,-t,a -/tF 1 ,>, ,
-p,:, -a,, ta ,>, a,.L,>, , -/t ,, a, -tp,a; pta,/t a,pta =/t, / p,,p-,, p,/t ,t,, /a -, ap; a,t;, ta, ,a; ,a a a, /tat, a ,> ,M T,-ta,/t. E, -, aP; =/ at,a ; L,t =/ at, @t,a p; /a a,/ /
I-a, -; -, =/M/, p@/; a ,, a ,ta. HJ Da /,/t =/ a, 9,ta I-- a -t a-; at; p,/t tt,a/aa,-t , app,, , D/,, a -t ,p;t a ,,/t /.E / a :>,a; =/ pata , /at; ,t/,a-; , =/M/a,a/t/; =/ ,t/- ,->- at; ;. pa>. 15+#160
G. O -arte a Ve&6iului %e:m3nt e*te reluat n &el Nou.!/,, a-p,t, a, ,> ,t, a ,M L,>;@/t -/t , apt
,a:at, =/ N T,-ta,/t a :/ apa, ,t/. D, apt
a,-t, ,> = ,; apatat,a /,-a; / apt ; -/t/-, =/ ,, ; a (,>* /a,/ta, a, N L,>;@/t$at, 22F40F (S; ,t p, D/ D/,, t; tat; /ata tt -P,t t; tat; pt,,a ta.* D,t. 6F5 (S; ,tp, apap,, t; a p, t/, =/- / ,M L,>;@/t @/#, /; apa, ,M T,-ta,/t -/t ,=//t, =/ N
T,-ta,/t. HJ. pa> 161
K. ntrea:a le:e a Ve&6iului Te*tament &ontinu * +eCuv3ntul lui Dumnezeu -entru noi, e/i ea nu mai e*te -orun&a %ui -entru noi.
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
47/85
Ba /.161.
C/t/; -; aP; – a9t ; (Ba a t,at;* –,ta ,-p, ,>, =/ aa ;a /,a =/ -/, / #a @/tt p, ,,. $@/t,a p/ L,>, a : /at 9 p/ a,-;# -ap, / -aa ,>pt,a/; a , p/ a, -; ,,a-;/,, / Ca/aa/ /, a -; -, ,t, a /a,a / a ;t / / /t, a,-t, . Ea ,p,,/ta at,,/ a , atat, p, a, #a =/M,at I-a, D/,,. &/ a,-t -,/- L,>,a /-tt, paa>; a; /,. Ea / ,-t, , -t; a tt p, a, a : ptt-a a : t,t -; , a; /,a =/ I-a, a/t p,/t a : a,pta
=/ a,a a; -/t p,,/tat, , apt
,?,p, -a -t, ,-p, , =/-,a/; -; : a D/,,.&/ /a , -p-, a -- -; ; =/ /-,a, t,?t /
L,t 1+F+#14.A,-t , , p/ a, =,/,a apa, a, , -p/,a -a,;@/t ;t D/,,.Da ,-t, at, ,,/t ; a,-t , , p/ / -/t ,?Ma-t,.
HJ %e:ea e*te -arai:mati&4 Ea *tabile/te un *tanar -rintrun e0em-lu4 HJ A:a, a -t /t,/M , =/,,, apatat, >,/,a;. E, / -/t ,-,, t,M/; a tt a p-, p, a, /,a ,#a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
48/85
pt,a a>/a. HJ A,-t, ,> , tat, =/ a, -/t , aptat, p/;ta, (=/ -pt*.
S; a, a -,a. 163#164
L,>,a apt; ,-p, a, a t a, a ,-p/,/t /at tp , ,>, p, a, / le:e &azui*ti&. C/,pt -, ,,;a a, p/p =/ aa ;a -, a =/ /-,a, :,a, a-,paat. L; a ,?,p t,? / D,t,/ 15F12#17.
E,,/t,, /t# a-t, , ,>, -/t /,a -, ap;a =/ a =/ a, t a -a,t a , pat, / pat,a a,?pat. Da; / ,a ,, -a a; / a,a -a a,a-t; ,>, /
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
49/85
",/t ; D/,, = ;-p;a-, / -aa E>pt E ,aa -t;p@/ at@t p,-t, -a ,, @t p,-t, -t;p@/ , -a/ pp I-a,.
HJ D, a,a-t; ,>, /, /,a; 1 pat, pta/t; aa =/;/, a a; a , =/ a, -aa ,M#t,-ta,/ta; ,a
,t; , ,,a , /, a>/a / =/ >,/,a ,-p, -a, 3 p,-p,t; a-pa a>-t, D/,, p, a, at, / a :ptt# a,a. C at, /t, a-t, a,-t pa-a9 9 /t/; -; :,C@/t a- a D/,, p,/t / , ,,/t / ,-t, p/; a Sa a,-at; /;
Tt / pt, =/;, Ma tt ,-p, -a/ I-a, a/t. D, ,?,p a/t, ,> p,/t -a , >/,-t;/; a at; a,.
A t, ,9a -; /, :, at, ,,/t apt ; a @t,a -t, ,
,> pt /at a; a@/ / / -/t ,?Ma-t, C tat, a,-t,a p,/t ; =/ ,>,a a;-/t p/-, tp, , -ta/a, p, a, ,#a -tat D/,,p,/t pp ,M L,>;@/t ,a a : at, t; /-tt;
=/ , p,t, apta,a /a-t; a a,-t D/,,. pa>. 165#166
O at; &ara&teri*ti& 'unamental a le:ii mozai&e ,-t, ,,a; ,a a 'o*t at evreilor &a o bine'a&ere -entru ei in -artea
lui Dumnezeu.D/,, a at -,, , ,> p, a Ma/;. D, ,?,p
L,t 11F7. HJA,-t, ,> a -t at, / ,aa -p pt,t
A,/t,, /t,-, ,, p/ ,>,a a; =/ a,a a9tat, -/tF
1 pt,/.16+#170
Interi&5ii neobi/nuite
E?,pF (S; / @/a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
50/85
A,-t , , ,> , L,t 1+F1+ a -t /,pt, ,D/,, p,/t a /t,, a-t, -a,;@/t a, a a->at
-pa,.170&/ ,at ,,a a; D>a- Sat
->,,a; @t,a ,,a ,M T,-ta,/t a p, C@/t D/,, pentru t/, tta /-pat , E.
N /-,a ,>,a ,M T,-ta,/t a p, p/; ,t; a
D/,, adresată ,a ,M T,-ta,/t a a; a ,M
L,>;@/tK , pt /a,/ta; p,/t -ta I-a,.N /-,a ; ,>,a ,M T,-ta,/t ,-t, >at, p,/t
,t/ =/ N L,>;@/t ,?,p,a ,M T,-ta,/t.N ta -; ,a ; =/a,a D/,, ,-t, ,tpp
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
51/85
4. N /-,a ,>,a ,M T,-ta,/t a :/ p,t;. D/p/t , ,,, t,M/ ,a / ,-t, ,?Ma-t;.
C/-,; ,>,a ,M T,-ta,/t a p, paa>; – ,,a , =/-,a/; ; ,a a->; ,?,p, ,,ata, p,/t =/t,a>;at,>, , pta,/t, ,t,.
5. N t, at,pta a ,>,a ,M T,-ta,/t -; :, tat; ,t, , ;t, p,,a a; a ,M T,-ta,/t a p, / >,/,-
a ;t pp ,,. Ea #a a- t, /,@/t; at/@/ at,, , a -t ,-p,tat, Ma pa. 172#173
&/ ,?,,/ta a, /ttat;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
52/85
44. #area ,a a; =/,p@/ apt 20 / at,a ; EXOD!L.
&/ ,,a a;. E-t, a ,-p, //t, , at a ; (Ba a t,at;* – D>a- Stat.E a /t/a a -; /, ,a-; ,-p, %e:ea Ve&6iului Te*tament /i alte &ouri e le:i anti&e.
&/,p@/ pa>/a 167 a ; a/tt, a -- at -p/,F
(E, /#a -t p pp a, a t;t >,/at , /,, ,>. Aa -pa, a, at ppa, a/t, /p,a, Ma a/t,a, ,, =/ a, a -t at; ,>,a I-a, p/$-, , a ,t; -/ta>a (,>,a a;*. C@/ -, pa;a,-t, ,> tp ,>,a ,M T,-ta,/t ,,-, at, a ;a,a-ta ,p,/t; / p>,- ,,/t aaVVaa/ atat a. 1800 =. C.
#acă un om liber nu are nici o pl3n(ere împotriva altui om liber și pune m3na pe sclava celuilalt om liber, o reține în casa lui și îi provoacă moartea, el trebuie să dea în compensație două fete sclave proprietarului sclavei moarte0. #acă nu are nici o reclamație
împotriva lui și pune m3na pe soția sau pe copilul unui om dintr-oclasă superioară și le determină moartea, este o infracțiune care se pedepsește cu pedeapsa capitală. el care a făcut-o, trebuie sămoară. E-M///a ,>, 23 24
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
53/85
A ,a ,?,p a, pat, / a- C , ,> a )aa / ,>, a/a/ a, (a ,,tat ,>,a , 20+#214
&/ a,-t, ; ,?,p, ,-t, , ,aat p/t, at,, ,,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
54/85
A/a@/ at,a ; DE!TERONO$!L B,/a/ ';;>;,t, ,-p, a t,a; p, a, / a /t# (L,>,aa;* aat; a, ,a p;;@/t. Lapa>/a 38 a ;, / t a/ a ,,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
55/85
$&0* )#8!)o #8)#0#-%,!)o $*& /#
L,>,a ,M T,-ta,/t a, aat, , paa>; ,,a ,
=/-,a/; ; a->; a,a / p/p ,,ata, p,/t ,a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
56/85
G.7. POETIC! EVREI!SC#
9P$*)0!! #%".;
1. P$*)0!! $&-% /o#0# 0&+!"*)# #
&/ p,ta ,,a-; ,?-t; a t, tp , paa,-,Fa. Paraleli*mul *inonimi& ; a ,a ,- ,p,t; ,,a p
-/ at, /t, "-a 103F3K 38F2#4.
. Paraleli*mul antiteti& ; a ,a ,- ,p,t; /,>at ,,ap ",, 15F8.. Paraleli*mul *inteti& ; a ,a ,- a, / ,,,/t /
p,t@/ a-t, =>; ; p ,- ,; a>/,a a a,a = ,; apa
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
57/85
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
58/85
G.G. NE%EPCIUNE! EVREI!SC#
9S"!#! $*/!#-!*)#;
CARACTERISTICI ESEN@IALE
I REGULI HERMENEUTICE PRELIMINARE
&/ at,a /ttat;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
59/85
(HJ. D/ p/t , ,,, a aMt,t t,a, ; ,a9, p,/; =/ at,F 1 instrucțiunile 2 discursurile ,-p,
=/@/ a-t, =/a/t,a M /ta>/,a a,; p, a, at ,t, -; = ta/-t;.* pa>. 5
D/ ,a, ,9a p,,/tat, , , at ta
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
60/85
&/ (>;/;* ,a a/at =/ ,at;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
61/85
S/t,t@/ aat,-t, ,-,/
4. Po'!-%# #!; -& /# *)# )&! D&0-#+#&. U-#)# $&-% 8#=!%# =! -& /o% )&*%# "* -
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
62/85
. P#-%& "*%#* Io* So)o0o- *%&-"! "-' * $"!$ "*%#* E")#$!*$%&).C;t;, /, / ta pat, a ,
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
63/85
G.K. PRO
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
64/85
"aa,- a/tt,t – a ,a ,- /
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
65/85
G.. =EV!NB9E%I!>
1. Ca 'orm literar i*tin&t, =evan:6elia> -rezinturmtoarele &ara&teri*ti&iH
a. Nara5iune i*tori& *-e&ial av3nu% &a -rin&i-al -er*ona -e I*u* in Nazaret.
b. Nara5iune i*tori& *-e&ial *ub 'orm e memorii (amintiri) relatate n *&ri* e un i*&i-ol, e un a-ro-iat /i*au e un &ontem-oran al lui I*u* in Nazaret . ceastăcaracteristică ne-a fost su(erată de către 4ustin Bartirul, care afolosit e%presia )memoriile apostolilor+ pentru a deni ce sunt
Evan(=eliile0.&. Nara5iune i*tori& *-e&ial a*emntoare unei bio:ra+i
(e/i e*te in&om-let) e*-re I*u* in Nazaret. Ele ne -ove*te*& tot &e /tim a*tzi e*-re I*u* Cri*to*.
. Nara5iune i*tori& *-e&ial e*-re I*u* in Nazaret,&om-u* in *&ene *au e-i*oae *-e&ial *ele&tate -entruanumi5i e*tinatari /i &on&ur3n *au ini&3n m-reun *-reun *&o- &omun.
2. C3n inten5ionm * n5ele:em &ore&t Evan:6eliile, trebuie* 5inem &ont e &onte0tul lor *-e&ial n trei ire&5ii (-e trei -lanuri), u- &um urmeazH
a. &onte0tul n &are era I*u* &3n a vorbit *au a '&ut &evaF
b. &onte0tul in &are a *&ri* &artea =evan:6eli*tul> (rea&torul uman)F
&. &onte0tul n &are erau e*tinatarii ini5iali ai &r5ii.
7. Evan:6eliile &on5in n &ea mai mare -arte a lor relatri (-ove*tiri, nara5iuni). Nu trebuie * tran*'ormm relatrile lor e*-re &eva *au e*-re &ineva, n o&trine4
G. Evan:6eliile trebuie evaluate -rin -ri*ma &on&e-tului em-r5ie (Re:at, Im-eriu) &are omina :3nirea tuturor
evreilor /i n :eneral mentalitatea &ontem-oranilor Domnului I*u*.
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
66/85
=iar și după învierea #omnului 4sus ristos, discipolii ăi au păstrat această mentalitate a reînvierii națiunii 4srael ca forțădominantă pe păm3nt, al cărei re(e sperau să e El. #upă ce 4sus aîncercat să corecte$e această concepție și apoi a plecat la cer dintreei, discipolii au rămas tot cu speranța că noul re(at al lui #umne$euse va instaura în cadrul poporului evreu prin revenirea în scurt timp a
lui 4sus. 4nițial, ei n-au înțeles că acea revenire nu va în timpul(enerației lor și că re(atul lui 4sus este de altă natură dec3t cel lacare se (3ndeau aproape toți evreii secolului înt3iP
K. Nu &6iar ori&e lu&ru '&ut e I*u* /i relatat e evan:6eli/ti ar trebui nea-rat imitat e &ititorii &re/tini. n :eneral, =evan:6eliile> nu au un &ara&ter *tri&t normativ4
D, ,?,p p,-t, a, ,at,a; // -pa ,/,/,/at a-pa >a/, a, a,/ a-pa ,/a /i aa-tate nainte e a + a-li&ateai&i /i a&um.
D, ,?,pF p/a C-t- at; , / ,,a Sa , a
,>, ; , , a, = >; -; ,a>; , /a. Ea a,-p, /t,?t -, =/t@ @/ =/ ,>-a,p, / ,t;a9,, p, -ta/ -rovine e la al5ii (i*&i-oli ai Si *au &ontem-orani &onverti5i ulterior)F
b) E0i*t -atru &r5i bibli&e e a&e*t 'el, nu una *in:urF /i +e&are e*te *&ri* e &3te un =autor> (rea&tor uman) &are aavut un anume *&o- al *&rierii &r5ii lui, -rin &are viza n
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
67/85
-rin&i-al un anume ti- e -oten5iali e*tinatari&ititori in*e&olul nt3i4
M. Cr5ile &are *e n&areaz n 'orma literar bibli& numit =evan:6elie>, *unt &ele intitulate (&u numele =autorilor> lor)H!TEI, !RCU, %UC! /i IO!N.
D, a a -p-# p@/; a ,a:; ; -rimul lu&ru -e&are trebuie *l 'a&em atun&i &3n orim * *tuiem un te0t bibli&, e*te * a@m n &e 'orm literar ni la at Dumnezeu.
A@/ =/ ,,, apt ; p; , a ,t,/at =/ >,/,a tp, t,at; ; =/ a, -, =/a,a; t,?t /-t , -tatt,, -; a, a -p
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
68/85
3 ("at, ,a a a, p,; a, -, //t; tt,/ =/ ,ta Ea/>M, ;t, / apt ; , a,a;t,?t /t, , p,/,pt, ,-p, ,,a , ,a/>M,t a :t,t -; a; =/ ,/t @/ = -a ;
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
69/85
5 (O p,-t, / ,-t, =/-;p, ;-; , -, /-,/,a; / / ,,/,/t. !/, ,-a9 /,-t, ,t , / ,p- , ttatat,a ,at; @/ a,a
-,t.* pa>. 226.
6 (C@/ / -, p,-t,- /,>at, Ma a; / -/t,?pt /t, a-t, / t,, -; ,, ; a,-t,a /, -/t at,a ,?,p, , at. Na =/ /a / p/p at, =/ at,pa-a9, , t,, -; 9,; , a; at; -aat; =/t#/ , a a a; at,. HJ !/ ,,/,/t a,a, /
,-t, /,ap;at / ,?,p , at -a /; a, t,,,-p,tat; a; S@/ta Spt; / -p,:; a,-t =/ ,?pt.* pa>. 226.
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
70/85
G.L. P!R!$O%!
1. P**(o)* #$%# o !)&$%*!# )&*%, '!-
A-t;t paa, p,,/tat, , I-- a tt ,-p, ,,a E.
C/t/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
71/85
a; / , , Ma/, -p,a, p,/t a,-t ,,/,/t a a, ,a/ta, a / /tat ,#a -; -; -, p,/t, a //t; ;; Ma/a -p,:; ,,/,/t. &/-;a / -#a p;,a ,pa-at -; p,t/, /ta
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
72/85
,tt/, a,-t ',a,, tt , pa p,,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
73/85
. O!"# /**(o), *# &- *'# *au =a&tualizare> a -arabolei n -ro-riul no*tru limba .
A,-t apt =/-,a/; ; paaa a pt,a : ,at; a-t,F(!/ a -t 9,t ;tt =/t# /apt, , ;t, / >p ,
t@Ma p, -,a p-t, =/ tp , -, =/t,a aa-; a ; t@,.
A,ta p; , #a at #a atF a/ t,,/ aptp# att-. Ap #a ;tt =/ :/a #a =/9/>Mat / ,,
,>a-,. E ,a =/ -p, ap; /, =/ a,a D/; =pa/:a-, pat; , p,-t =p,/; p,t,/. A -,at ;/ ;t p, -,a pa a9t. A pt a/a a @t a/-tatat ,at ; , ;t ,-t, ;tt ;/t /,,-t@/ >,/t; /t,,/
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
74/85
"a ; ,a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
75/85
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
76/85
=/t@pat -,a pa;F pt ,, /a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
77/85
G.. EPISTO%!
1. E/!$%o)#)# $&-% o o0, )!%#*, * "o0&-!",!! '# )*'!$%*-, -%# o*0#-!! '!- *-%!"6!%*%#. C#)# /# "*# )# 8,$!0 -
B!()!# -& *& o$% $"!$# - /!0&) -' /#-%& -o! "! *& */,&% - "o-%#%&) *&%o&)&! 9#'*"%o&)&! )o &0*-; /#-%&"o-%#%&) '#$%!-*%*!)o !-!!*)! "*# *& o$% "#=%!-! '!- $#"o)&)
-%! '&/, C!$%o$. E/!$%o)#)# $&-% $"!#! o"*+!o-*%# * #!$%*%o $!%&*!# $/#"!*), "*# * "#&% "o0/&-##* =! %!0!%##* )o.
",/t ; ,p-t,, -/t -- a/at, / a, ;-p/-,at, , at p/ /t,, a / t ,, a, a -t
=/t,;, a, ,#a a/at &/ p- t,>a / ,p-t, / ,-t,/a --t,at; -a p,t;. A,a-t; (t,>,* /t; , ,?p,
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
78/85
K. U- "#=%!- "*# $%&'!*+, "o#"% B!()!*
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
79/85
G.1J. !POC!%IPS!
1. Fo0* )!%#*, -&0!%, */o"*)!/$, #$%# o "o0(!-*!# $/#"!*),'# -**!&-# !$%o!", /o#!# =! #/!$%o), o0-' 0/#&-, o
$"!## "& "**"%# #$"*%o)o8!".2. R#
C#) *$#0#-#* &-&! F!& *) o0&)&! 11K:1
$#=-!"#)# '# *& 12
"#)# =*/%# $%#)# 12
=*/#)# '# 0*! '!0#-$!&-! 12
"#)# =*/%# "*/#%# *)# '*8o-&)&! 1
*'&)%#* 1K1.
5. I0*8!-!)# "*# *& o$% '#$%!-*%# $, # #$"*%o)o8!"# %#(&!# $,# "o-$!'#*%# 0##& )* #) 9#")&$!< #$"*%o)o8!"#;. E)# /a 317 a
apt ,, a a,-t, -p,a, ; t,>, tF
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
80/85
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
81/85
;t; =/ Apap-a ,tF R,,a,/,a; at@t -ta @t p, ,aa B-,.
C,/tat a, =/,a; -; =/; a,a-t; at, p/(ta,,a* - -/t /@/, ,-t, ; a9tat,a a,p; apt ; p,
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
82/85
',a, ,-a9 -, =/M,, p-/, at; , a, a (*=//>,. D, :,a, -,; a, p,,, , -p,:, tat, -/tp/-, =/ /Pt a9 p, p;>@/K p/paa p,pa, a:,;,a ,-t, ta :/a;. C/, a =//>, p/ , 9a,
HJ Ap>, a,-t ; ,-t, at/- =/ apt 17. O /,,aa D/,, -,a
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
83/85
\\\
Teolo:ia nu *e 'abri& -rintrun -ro&eeu *e&ret /i nua-are -rintro nou revela5ie at &uiva, &i *e e*&o-er n
tim- &e mun&im abor3n &ore&t $iblia n *tuiu4 Oare &35i intre rom3ni vor e&ie * -le&e &u *eriozitate -e a&e*t rum neumblat /i mai ale* &35i vor aun:e la &a-tul lui?I*toria va a *i:ur un r*-un* la a&ea*t -rovo&atoarentrebare4
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
84/85
K. $I$%IOBR!a- Stat $iblia &a literatur "/pM,,/,t, Eta L>- C9 1++5.
• Yat, A. ),/M-,/ Cer&eta5i S&ri-turile GM , /t,p,ta, aB, Eta L>-C9 1++5.
• ]M/ R. Y. Sttt S n5ele:em $iblia Ra/a A '/ 1++2.• A, ,/ Cum * inter-retm $iblia, Eta St,pMa/-
B,t 2002.•
Sa, ]. SMt Cltorie -rin Ve&6iul Te*tament I/t,/at/aC,-p/,/, I/-ttt, 1+75.
]M/ ). Yat/ Dia:rame /i Tabele Cronolo:i&e ale Ve&6iului Te*tament Eta L>- C9 1++3.
$, C. T,//,W Stuiu al Noului Te*tament Ea/- "-M/>C.1+75.
B,/a/ ';;>; I*aia ; Nee n ntuneri& A,>, a.1+7
B,V L. Prin&i-le* o' $ibli&al Inter-retation, BaV, BV )-,Ga/ Rap- 1+83.
B, '. '. Inter-retation o' t6e $ible Evan:6eli&al Di&tionar o' T6eolo:), BaV, Ga/ Rap- 1+68.
BV C. ). T6e %iterature an eanin: o' S&ri-ture, BaV,Ga/ Rap- 1+81.
• Cat, R. L. 9o to Inter-ret t6e $ible, Baa/ Na-M, 1+83.
C-[, B. StM 9o to Stu t6e $ible, Aa, D,-a/
Ba CM-ta/ Eat/ StM Ta[tM A-ta, 1+7+.
C/W,- A. ]. 9o to Rea t6e $ible, I/t, a-tW ",-- D[/,-G, I/- 1+86.
D//,t Y. $. T6e Inter-retation o' 9ol S&ri-ture, N,-/Na-M,#N,[#V 1+84.
',, G. Inter-retin: t6e or o' Bo, $W CMa> 1+76.
),/M-,/ Y. %aman* Buie to Stuin: t6e $ible,Z/,a/ "-M/> )-, Ga/ Rap- 1+85.
I/M#BV T6e %iterature an eanin: o' S&ri-ture*, BaV,
Ga/ Rap- 1+78.
,a,W '. '. Prin&i-le* o' $ibli&al Inter-retation, BaV, BV)-, Ga/ Rap- 1+87.
-
8/16/2019 Dumnezeu a vorbit
85/85
,,>a/ T. ]. Inter-retin: t6e $ible, "a-t ",-- N,[#V 1+85.• SMt ]. Inter-retin: t6e or o' Bo, $W ",-- CMa>
1+76.• St,/,tt T. N. 9o to Uner*tan our $ible, I/t,#a-tW ",--
D[/,- G, I/- 1+74.• T,W $. S. $ibli&al 9ermeneuti&*, Z/,a/ "-M/> )-,
Ga/ Rap- 1+81.• T,W $. S. T6e Re*-on*abilit o' 9ermeneuti&*, Ea/-
"at,/-t, E?t, 1+85.• V, ). A. 9ermeneuti&*. Prin&i-le* an Pro&e**e* o' $ibli&al
Inter-retation, BaV, BV )-, Ga/ Rap- 1+83.
Y, Mt Inter-retin: t6e $ible Ga, "at/ 1++1.Yat, C. a-, ]. ^ $-, Sa !n Introu&tion to $ibli&al 9ermeneuti&*, Ga/ Rap- $M>a/ 1++4 =/ @/;F $-,-
Sa Yat, C. a-, ]. Introu&ere n 9ermeneuti&, Încăutarea înțelesului, Eta L>- C9#Napa 2006.