„qoreografiuli folklori istoria da tanamedroveoba“132)_2019.pdf · saxelmwifo universiteti....

1

# 4 (132) 30 aprili 2019 weli # 4 (132) 30 aprili 2019 weli

saqarTvelos SoTa rusTavelis TeEatrisa da kinos saxelmwifo universitetis gazeTi #4 (132) 30 aprili 2019 weli

gamomcemloba `kentavri~, aRmaSeneblis gamz. 40; tel: 2999 411 (240); www. tafu.edu.ge

gv. 2-5

gv. 6,7,11,12

gv. 10

ekaterine geliaSvili

„qoreografiuli folklori _ istoria da Tanamedroveoba“

II saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia

qoreografia-qoreologiaSi

qarTuli Teatraluri

enciklopedia

gv. 5,8,9

guja CubiniZe

Tanamedrove danieli

kino-reJisorebis Semoqmedeba

ana gogiSvili

gansxvavebebi sofokles da

Jan anuis „antigoneebs“ Soris

Tornike jabaxiZe

poezia

gv. 9

2

# 4 (132) 30 aprili 2019 weli # 4 (132) 30 aprili 2019 weli# 4 (132) 30 aprili 2019 weli # 4 (132) 30 aprili 2019 weli

3. gv.

„qoreografiuli folklori _ istoria da Tanamedroveoba“II saerTaSoriso samecniero-praqtikuli konferencia

qoreografia-qoreologiaSi

2019 wlis 15-19 marts, saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo universitetis qoreografiuli mimarTu-lebis profesor-maswavleblebi: emeritusi uCa dvaliSvili, asoc. prof. ekaterine geliaSvili, ufr. maswavlebeli aleko gelaSvili, saqarTvelos qoreografTa kavSiris specialuri miwveviT, imyofebodnen q. baTumSi, saerTaSoriso samecniero-praqtikul konferenciaze „qoreografiuli folklori _ istoria da Tanamedroveoba“.

konferencia, romelic baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetSi

mimdinareobda, saqarTvelos qoreografTa kavSirisa da aWaris avtonomiuri respublikis ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros inicirebiTa da organizebiT ganxorcielda.

RonisZieba miznad isaxavda xalxTa Soris kulturuli urTierTobebis ganviTarebis procesis xelSewyobas, kulturuli memkvidreobis interdisciplinuri kvlevebis masStabebis gafarToebasa da qoreografiuli memkvidreobis gadarCenis amocanaTa gadaWras.

saerTaSoriso samecniero konferenciis farglebSi `iuneskos~ cekvis saerTaSoriso sabWos prezidents aWaris mTavrobis Tavmjdomare Sexvda. maT konferenciis sakiTxebsa da qarTuli cekvis perspeqtivebze isaubres. Sexvedras bulgareTis respublikis elCi saqarTveloSi, „iuneskos“ cekvis saerTaSoriso sabWos warmomadgenlebi, folkloris festivalebis evropuli asociaciis prezidenti, saqarTvelos qoreografiis moRvaweTa kavSiris Tavmjdomare da pasuxismgebeli mdivani eswrebodnen.

saerTaSoriso konferencia gaxsnes saqarTvelos qoreografTa kavSiris Tavmjdomarem, emeritusma rezo WaniSvilma da aWaris avtonomiuri respublikis ganaTlebis, kulturisa da sportis ministrma inga SamiliSvilma. monawileebs miesalmnen da sityviT gamovidnen: aWaris a.r. ganaTlebis, kulturisa da sportis saministros kulturis departamentis ufrosi specialisti, xelovnebis damsaxurebuli moRvawe _ madona TevzaZe; baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis reqtoris moadgile _ Tamar siraZe; aWaris a.r. simRerisa da cekvis saxelmwifo akademiuri ansamblis „arsiani“ direqtori _ oTar miqelaZe da sxvani.

konferenciaSi monawileoba miiRes sxvadasxva saerTaSoriso organizaciis xelmZRvanelebma, maT Soris: gaerTianebuli


3


2 gv.

4. gv.

erebis ganaTlebis, mecnierebisa da kulturis organizaciis (UNESCO) cekvis saerTaSoriso sabWos (CID) prezidentma _ alkis raftisma (Alkis Raftis); evropuli festivalebis asociaciis EAFF prezidentma _ kaloian nikolovma (Kaloyan Nikolov); bulgareTis sagangebo da sruluflebianma elCma saqarTveloSi _ desislava ivanovam (Desislava Ivanova); saqarTveloSi bulgareTis respublikis saelCos mrCevelma _ tihomir todorovma (Tihomir Todorov); iuneskos cekvis saerTaSoriso sabWos vanaZoris seqciis prezidentma da ana saris xelovnebis saerTaSoriso akademiis damfuZnebelma _ anahit saribekianma (Anahit Saribekyan); makfolkisa da folkloruli festivalebis asociaciis samxatvro direqtorma makedoniidan _ krume brJanovma (Krume Brzanov) da menejerma deian brJanovma (Dejan Brzanov); folkloruli festivalebis portalis menejerma makedoniidan _ igor traikovskim (Igor Trajkovski); aseve mecnierebma da qoreografebma latviidan, ruseTidan, TurqeTidan, somxeTidan da saqarTvelodan (saqarTvelos kulturuli memkvidreobis dacvis erovnuli saagentos

aramaterialuri memkvidreobis eqsperti _ marina TaqTaqiSvili; aWaris a.r. damsaxurebuli artisti, Rirsebis ordenis kavaleri _ zaur laziSvili; aWaris a.r. damsaxurebuli artisti, baTumis xelovnebis damsaxurebuli moRvawe da Cveni universitetis qoreografiuli mimarTulebis kursdamTavrebuli _ miranda baRdadiSvili).

qarTvel mkvlevarTa mier qarTuli tradiciuli sacekvao xelovnebis istoriisa da problematikis garSemo warmodgenilma moxsenebebma damswre auditoriis interesi gaamZafra, rac moxsenebebis Semdeg saintereso diskusiaSi gadaizarda. xelovnebaTmcodneobis doqtor uCa dvaliSvilis moxseneba qarTuli qoreografiuli folkloris tradiciul Semsruleblobas exeboda; xelovnebaTmcodneobis doqtorma ekate-rine geliaSvilma isaubra Tanamedrove gamowvevebze qarTul qoreografiaSi, gaaanaliza qarTuli qoreografiis istoria, Tanamedroveoba da perspeqtivebi msoflio qoreografiis ganviTarebis WrilSi;

4


3 gv.

5 gv.

xelovnebaTmcodneobis doqtor aleko gelaSvilis naSromi ki eZRvneboda cekva „samaias“, romelic avtorma istoriul-literaturuli wyaroebisa da sasceno variantis ganxorcielebis fonze ganixila.

sakonferencio programa samuSao SexvedrebTan (sesiebTan) erTad datvirTuli iyo sxvadasxva SemoqmedebiTi RonisZiebiT. konferenciis monawileni imyofebodnen aWaris simRerisa da cekvis saxelmwifo akademiuri ansamblis ,,arsiani“ koncertze, romelic aWaris a.r. da afxa-zeTis a.r. damsaxurebuli artistis, sapatio baTumelis, baton jemal CiCuas varskvlavis

gaxsnas mieZRvna; konferenciis muSaobis meore dRes saqarTvelos sanimuSo sabavSvo ansamblebis koncerti, xolo mesame dRes _ aWaris bavSvTa qoreografiuli ansamblis klas-koncerti gaimarTa.

saerTaSoriso konferencia aqtiurad gaaSuqes adgilobrivma media saSualebebma.

proeqts mxardaWera gamoucxada sxvada-sxva organizaciam: iuneskos cekvis saerTaSoriso sabWo UNESCO International Dance Council (CID); folkloruli festivalebis evropuli asociacia _ EAFF;


5


8 gv.

4 gv.

aaip kulturis instituti; kulturisa da xelovnebis ganviTarebis kavSiri „art-folki“; saqarTvelos qoreografTa kavSiris gazeT „saqarTvelos qoreografiis“ redaqcia; veteran qoreografTa saqvelmoqmedo, qarTuli qoreografiis erovnuli centri; aWaris simRerisa da cekvis saxelmwifo akademiuri ansambli ,,arsiani“; baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

praqtikos-qoreografTa da qoreografiis mkvlevarTa saerTaSoriso forumma metad

saintereso samecniero-SemoqmedebiT atmosferoSi Caiara. imeds vitovebT, aRniSnuli konferencia xels Seuwyobs qarTuli tradiciuli sacekvao xelovnebis ganviTarebas, saerTaSoriso kulturuli urTierTobebis gaRrmavebasa da qarTuli cekvis msoflio kulturuli memkvidreobis doneze aRiarebas.

ekaterine geliaSvili

asocirebuli profesori

daniur kinos evropuli kinematografis ganviTarebaSi gansakuTrebiT didi adgili uWiravs. 1920-iani wlebidan, karl Teodor draieris gadaRebuli mxatvruli filmebi mogvianebiT araerTi reJisoris STagonebis wyarod iqca. XX saukunis pirveli naxevris daniuri filmografiis gavlena, SedarebiT, gviandel suraTebzec aisaxa. konkretul statiaSi saubari gveqneba Tanamedrove danieli reJisorebis Semoqmedebaze.

miuxedavad SedarebiT adreuli periodis daniuri kinos popularobisa, dReisaTvis xsenebuli kinematografis savizito baraTad mainc 1990-ian wlebSi Camoyalibebuli e. w. `dogma 95~-is stilia miCneuli. swored ,,dogmas“ saxels ukavSirdeba iseTi cnobili reJisorebis karieris dasawyisi, rogorebicaa _ lars fon trieri da tomas vinterbergi.

trieris da vinterbergis popularobas, cxadia, amerikuli studiebis dakveTiT Sesrulebulma filmebma Seuwyves xeli. orive reJisoris mier SemuSavebuli specifikuri, avTenturi stilis amosavali swored dogma 95-s ukavSirdeba. filmebi _ Festen (`wveuleba~) da Idioten (`idiotebi~) am moZraobis erT-erT pirvel da yvelaze TvalsaCino magaliTebad unda CavTvaloT. aRsaniSnavia, rom es namuSevrebi imavdroulad vinterbergisa da trieris karieris aTvlis wertilebad gvevlineba.

,,dogma 95“-is moZraoba erTgvar wesebis nakrebs warmoadgenda, rac gamoixateboda

Tanamedrove danieli kino-reJisorebis Semoqmedeba

reJisorebisTvis garkveuli SezRudvebiT da specifikuri stilis popularizaciiT. bunebrivi ganaTebiT, daumuSavebeli xmiTa da xelis kameriT gadaRebulma mxatvrulma filmebma adgilobriv kinoTeatrebSi, praqtikulad, yvela bileTi gayides da saeqsporto bazaric daipyres.

SeiZleba iTqvas, rom „dogmas periodis“ filmebma triersa da vinterbergs myari saZirkveli moumzades samomavlo SedevrebisTvis. sul male lars fon trieri msoflios erT-erT yvelaze popularul art-haus reJisorad iqca. misi 2004 wlis namuSevari ,,dogvili“, sadac mTavari roli nikol kidmanma Seasrula, kritikosebis universaluri mowonebis sagnad iqca. siurrealisturi elementebis, antikuri siuJetebisa da brwyinvale saoperatoro namuSevris wyalobiT, trierma ramdenime suraTis („melanqolia“, „antiqriste“, „nimfomaniaki“) saSualebiT sakulto reJisorisa da erT-erTi yvelaze cnobili danieli xelovanis statusis damkvidreba moaxerxa. draierisa da iorgen leTis filmebis gavlenis wyalobiT, trieris SemoqmedebaSi klasikuri daniuri kinos elementebic SeimCneva.

miuxedavad popularobisa da finansuri warmatebebisa, trieris filmebisadmi mainc araerTgvarovani damokidebuleba arsebobs. kritikosTa nawilis azriT, trieris Semoqmedeba mxolod viwro auditoriazea

6


,,qarTuli Teatris enciklopedia~gagrZeleba. ix. wina nomrebi (#5_#10,2017; #1_#10, 2018; #1, #2, #3 2019)

7 gv.

abulaZe - asaTiani

(mesxoraZe) inga saSas as. (20. III. 1970, quTaisi) – reJisori.

1989–93 swavlobda ssTi samsaxiobo f-tze al. (nukri) qanTarias jgufSi.

1996–2005 iyo moskovSi qarTul saTvistomosTan

arsebuli sabavSvo da mozardTa Teatris xelmZRvaneli. dadga speqtaklebi: i. WavWavaZis ,,kacia – adamiani?!~ (1996), vaJa-fSavelas ,,stumar-maspinZeli~ (2012), a. wereTlis ,,butiaoba~ (2002), inglisuri xalxuri zRapari – ,,sami goWi~ (2002).

2015–17 swavlobda sTksu magistraturaSi (dramis reJisura, ped. giorgi sixaruliZe). sadiplomo speqtakli – u. gibsonis ,,orni saqanelaze~ dadga quTaisis l. mesxiSvilis TeatrSi (prem. 2_3. II. 2017, mxat. Teo kuxianiZe).

2017-dan swavlobs sTksu doqtoranturaSi (xelm. daviT kobaxiZe da maka vasaZe). amave wels, mxari auba qalTa cnobil moZraobas (,,qalTa fondi saqarTveloSi~) da, SvedeTis saelCosa da ,,Sveduri institutis~ mxardaWeriT, l. mesxiSvilis TeatrSi ganaxorciela qarTuli varianti im dokumenturi speqtaklisa (,,Svidi~), romlis lit. pirvelwyaroze imuSava Svidma cnobilma dramaturgma qalma. eseni arian: nigerieli – hafsat abiola, avRaneli – farida azizi, gvatemaleli – anabela de leoni, pakistaneli – muxtar mai, kambojeli – mu soCua, rusi – marina pisklakova-parkeri da ines makkormaki – belfastidan. am piesam msoflios mravali qveyana moiara.

axlaxan, quTaisis l. mesxiSvilis sax. saxelmw. TeatrSi a-em dadga a. cagarlis ,,wuna da wruwuna~ (prem. 2–3. III. 2019), erTob eqsperimentuli speqtakli – xazgasmiT unda iTqvas, masSi monawileobdnen q-n ana koxreiZis xelmZRvanelobiT arsebuli quTaisis bavSvTa Teatraluri studiis moswavleebic (sul

22 axalbeda msaxiobi).Txz.: moTxrobebi: ,,derCi~, ,,zRva~, ,,moxuci~ (g.

kultura~, #9, II. 2018).lit.: m a m u k e l a S v i l i q., ,,orni saqanelaze~

mesxiSvilis sax. Teatris scenaze, g. ,,uqimerioni~, 2017, #1–2.

anjafariZe jemal

ivanes Ze (17. XI. 1931, WiaTura – 18. I. 1996, Tbilisi) – reJisori, saq. xel. dams. moR. (1967), zurab anjafariZis umcrosi Zma.

1955 daamTavra ssTi sareJisoro f-ti (prof. d. aleqsiZis jg.). sadiplomo speqtakli (goldonis

,,saseiro SemTxveva~, Targ. ak. faRavasi) dadga l. mesxiSvilis sax. quTaisis saxelmw. dramatul TeatrSi (2–3. VII. 1955, mxat. a. branoveri, komp. m. daviTaSvili).

televizis daarsebidanve (1956) aqtiurad TanamSromlobda teleradio komitetSi miwveul reJisorad. ganaxorciela ramdenime mniSvnelovani da saintereso radiospeqtakli: a. Cexovis ,,rotSildis violino~ (1959), d. Sengelaias ,,ganZi~ (1960), gr. Ciqovanis ,,maia~ da n. lorTqifaniZis ,,Tavsafriani dedakaci~ (orive 1961), puSkinis ,,boSebi~ (1962), agreTve: ,,anJelo~ da ,,gaugzavnili werilebi~ (orive 1957, magram vercerTis avtori ver dadginda), samwuxarod, verc is, romel wels dadga l. goTuas ,,krwanisis sevda~ da n. gogolis ,,taras bulba~.

1960-dan a. muSaobda TobT, sadac sul aTiode speqtakli dadga Tu aRadgina: donicetis ,,luCia di lamermuri~ (speqtaklis mus. xelmZRvaneli – o. dimitriadi, mxat. k. kukulava, prem. 2. XI. 1963), puCinis ,,jani skiki~ (15. III. 1965, mxat. i. askurava), o. TaqTaqiSvilis ,,sami novela~, reJ. g. JordaniasTan erTad (19. XI. 1967, mxat. m. malazonia), an. balanCivaZis axali opera ,,oqros qorwili~ (afxazi mwerlis m. lakerbaias moTxrobis mixedviT, mxat. S. Ciqovani, dir. – j. kaxiZe, 1970) da sxv.

1970 nayofieri aRmoCnda a-is TanamSromloba quTaisis axaldaarsebul saopero TeatrTan – zedized dadga 3 qarTuli opera: o. TaqTaqiSvilis ,,mindia~ (prem. 14. II. 1970, mxat. S. Ciqovani,

scena speqtaklidan _ `orni saqanelaze~rolebSi: TamTa gabunia da rezi qarosaniZe


7


6 gv.

11 gv.

rusTavelis Teatris saxelganTqmuli speqtakli `otelo~

ak. vasaZe (iago) da ak. xorava (otelo)

qoreogr. a. maWaraZe), doliZis ,,qeTo da kote~, al. wuwunavas redaqciiT (23. V. 1970, mxat. T. xuciSvili, qoreogr. a. maWaraZe) da faliaSvilis ,,daisi~ (6. XII. 1970, mxat. S. Ciqovani, qoreogr. b. monavardisaSvili, samive dadgmis dir. T. kobaxiZe).

1972 erevnis spendiarovis sax. saxelmw. Teatrma morigi sezoni a-sa da g. Jordanias mier dadgmuli speqtakliT (o. TaqTaqiSvilis ,,mindia~) gaxsna (mxat. T. sumbaTaSvili, baletmaisteri – z. kikaleiSvili, diriJori – i. daviTiani).

lit.: premiera l. mesxiSvilis TeatrSi. g. ,,stalineli~ (quTaisi), 2. VII. 1955; m e s x i n., erTi saukunis Semdeg, g. ,,ax. kom.~, 2. XI. 1963; t o r a Z e g., ,,luCia~ ganagrZnobs scenur sicocxles, g. ,,ls~, 27. XII. 1963; x u W u a p., fiqrebi premieris Semdeg, g. ,,kom.~, 4. I. 1964; S a v e l a S v i l i m., ,,jani skiki~, z. faliaSvilis Teatris axali dadgma, g. ,,Tb.~, 15. III. 1965; xval premieraa, g. ,,Tb.~, 18. XI. 1967; saiubileo speqtakli (,,oqros qorwili~), J. ,,sx~, 1970, #8; s a r u x a n o v a i., WeSmariti humanizmis speqtakli, g. ,,quT.~, 21. III. 1970; p a t a r i Z e b., xval premieraa, g. ,,quT.~, 5. XII. 1970; moskovsa da erevanSi (o. TaqTaqiSvilis operebis – ,,sami sicocxlisa~ da ,,mindias~ warmateba), g. ,,kom.~, 6. X. 1972; b u x n i k a S v i l i g., ,,Teatraluri quTaisi~, Tb., 1976; k v e s e l a v a r., sagnebi CvenTvis (Canawerebi), Tb., 2012.

aRsabaZe SoTa revazis Ze [10 (22). XII. 1896, Tbilisi – 6. VII. 1966, iqve] – reJisori. saq. xel. dams. moR. (1936), saq. sax. art. (1965).

Tbilisis qarTuli gimnaziis damTavrebisTanave, 1918 – 19 swavlobda g. jabadaris studiaSi. erT- xans baTumSic muSaobda

msaxiobad, TbilisSic (,,saxalxo saxlis~ qarTul dasSi), magram bolos mainc gadawyvita kidev ufro Rrmad daufleboda reJisoris xelovnebas, moskovis samxatvro Teatrs miaSura da 1923 – 26 v. mWedliSvilis cnobil dram. studiaSi imaRlebda kvalifikacias.

1927-dan TbilisSia da iwyebs reJisorul moRvaweobas. 1927 – 28 saTeatro sezonSi muSaTa TeatrSi ganxorcielda misi debiuti – g. erisTavis komedia ,,gayra~, romlis maRalprofesiulma donem umal miipyro sazogadoebis yuradReba – 1928 a. miiwvies rusTavelis TeatrSi, sadac aseTive warmatebuli debiuti hqonda – v. kirSonis ,,liandagi gugunebs~ (prem. 20. XII. 1928). swored am speqtaklSi daawyvila a-em SesaniSnav msaxiobTa (a. xorava, a. vasaZe) dueti, romelzedac aago Semdeg Tavisi gaxmaurebuli ,,otelo~ (1937), saqveyno aRiareba rom moutana ara marto rusTavelis Teatrs, aramed mTel qarTul kulturas. rusTavelis TeatrSive momdevno wels pativi xvda _ zedized ori speqtakli ganexorcielebina s. axmetelTan erTad: gr. robaqiZis

,,udega~ da v. hazenkleris ,,saqmis kaci~, mogvianebiT ki – Sileris ,,yaCaRebi~ (9. II. 1933). rac Seexeba damoukidebel dadgmebs, esenia: s. samsonaZis ,,salte~ (prem. 5. III. 1932), g. SatberaSvilis ,,duSmani~ (31. XII. 1933), al. korneiCukis ,,platon kreCeti~ (9. XII. 1935), v. sardus ,,flandria~ (7. IV. 1942) da i. mosaSvilis ,,gza momavlisa~ (14. IX. 1954). isic unda gavixsenoT, rom masve ekuTvnis Tavisive saxelganTqmuli ,,otelos~ e.w. kapitaluri aRdgena (10. IX. 1948).

,,otelos~ istoriuli premieris (I. X. 1937) Semdeg, namdvili SemoqmedebiTi riski iyo, roca a-em sul raRac orTve-naxevarSi sankulturis TeatrSi ibsenis ,,moCvenebani~ dadga (prem. 23. XII. 1937) da mT. rolSi qarTuli Teatris mSveneba, magram Teatrs ukve 12 wliT CamoSorebuli nuca CxeiZe moiwvia. warmatebam ise gadaaWarba yovelgvar molodins, rom presa werda – patara TeatrSi didi speqtakli daidgao (g. ,,muSa~, 28. XII. 1937).

nayofieri iyo a-is moRvaweoba sxva TeatrebSic, gansakuTrebiT saopero ganxriT. qarTuli xelovnebis pirvel dekadaze moskovSi (1937) swored misi dadgmiT iqna wardgenili faliaSvilis ,,abesalom da eTeri~. amave TeatrSi ganaxorciela rimski-korsakovis ,,mefis sacole~ (prem. 20. IV. 1939), S. TaqTaqiSvilis ,,deputati~ (29. IV. 1940), g. kilaZis ,,lado kecxoveli~ (26. II. 1941), l. gokielis ,,patara kaxi~ (23. III. 1943), a. maWavarianis ,,deda da Svili~ (1. V. 1945), a. kereseliZis ,,baSi-aCuki~ (8. XI. 1946, SemdegSi ewoda ,,beruCa~). Tsk saopero studiasac miago amagi dadgsbizes

8


5 gv.

5 gv.

9 gv.

gaTvlili da farTo masebisTvis absoluturad gaugebaria. msaxiobebisa da gadaRebebisadmi aratradiciulma damokidebulebam trieris garSemo ramdenime skandalis warmoSobasac Seuwyo xeli.

mZime, aratradiciuli scenarisa da skandaluri siuJetebis sixSire trieris Semoqmedebas SedarebiT erTferovan iers sZens, rac kritikosebis azriT, samomavlo warmatebebze uaryofiTad aisaxeba.

lars fon trierisgan gansxvavebiT, tomas vinterbergs arc Tu ise bevri namuSevari aqvs gadaRebuli. miuxedavad saerTo warsulisa (`dogma 95~), vinterbergisa da trieris karieruli gzebi sxvadasxva mimarTulebiT warimarTa. ,,wveulebisa“ da ,,submarinos“ Semdeg, mis yvelaze cobil filmad ,,nadiroba“ iTvleba. meds mikelsenis brwyinvale saSemsruleblo ostatobis, vinterbergis unaklo reJisuris, Sarlota kristensenis saoperatoro namuSevris da saspensiT gajerebuli daZabuli siuJetis sinTezi dauviwyar STabeWdilebas tovebs. `nadirobis“ kritikulma warmatebam mayureblis daniuri kinoTi dainteresebis xelaxal talRas daudo saTave.

gansxvavebiT trieris siurrealizmiT gajerebuli fsiqodeliuri siuJetebisgan, vinterbergis filmebi metwilad yofiT Tematikazea agebuli. filmebis scenarze muSaobisas, aSkarad SeiniSneba henrik ibsenis gavlena, rac gansakuTrebiT TvalsaCinod aisaxa vinterbergis ukanasknel na-muSevarSi, romelic evropul gaqiravebaSi ,,komuna“-s saxeliT aris cnobili.

SesaZloa, swored yofiTi Tematikis da cxovrebis skandinaviuri stilis asaxvam aqcia vinterbergis filmebi adgilobrivi mayureblis favoritad.

2010-iani wlebis dasawyisidan sul ufro popularuli xdeba kidev erTi Tanamedrove danieli reJisoris _ nikolas uinding refnis filmebi. refni kino-asparezze 90-iani wlebidan gamoCnda da, ZiriTadad, kriminaluri Janris filmebis SeqmniT iyo dakavebuli. mis jer kidev adreul filmebSi aSkarad SeiniSneba 70-iani wlebis amerikuli indi-filmebis gavlena. zogadad, refnis filmografia Zalze mdidaria kino-referensebiTa da aluziebiT.

SeiZleba iTqvas, rom refnis Semoqmedeba garkveulwilad aerTianebs trierisa da vinterbergisTvis damaxasiaTebel specifikur stilistikur niSnebs. miuxedavad filmebis mcire raodenobisa, praqtikulad SeuZlebelia SedarebiT meinstrimuli filmis povna. gansakuTrebiT bolo periodSi, holivudis dainteresebis Semdeg, sul ufro izrdeba misi filmebis Pacing ukmayofiloTa ricxvi. refnis mcire qronometraJiani filmebis siuJetebi sakmaod nela viTardeba. miuxedavad mayureblis dabali Sefasebebisa (onlain saitebi; Cinemascore), xsenebuli reJisoris filmebma kritikosebSi didi aRiareba hpoves. gansakuTrebuli aRniSvnis Rirsia 2011 wlis filmi Drive, raian goslingis monawileobiT. filmi klasikur Janrs, Action, miekuTvneba, aseve SeiniSneba neo-nuaris elementebi da 70-iani wlebis amerikuli kinematografiis gavlena.

filmi ,,draivi“ kanis kino-festivalis priziori gaxda, rac did moulodnelobad miiCnies. marTlac, Zalze Zneli warmosadgenia, Tu rogor moaxerxa martosuli mZRolisa da kriminalis Sesaxeb gadaRebulma mZafr-siuJetianma dramam amgvari prestiJuli premiis mopoveba. saidumlo swored refnis reJisuraSi, ostatur musikalur gaformebasa da nuaris stilSi Sesrulebul saoperatoro namuSevarSi imaleba.

refnis Semoqmedeba gansakuTrebiT didi popularobiT sargeblobs kino-moyvarulebSi, radgan reJisori arasodes erideba SedarebiT rTuli kino-aluziebis damalvas. magaliTad film ,,draivis“ SemTxvevaSi SesaZlebelia mogveCvenos, rom refni 1970-iani wlebis filmebis ,,mZRoli“ da ,,taqsis mZRoli~ (reJ. martin skorseze) erTgvar Tanamedrove adaptacias gvTavazobs. refni amZafrebs personaJTa ganviTarebis dramaturgiul xazs da amatebs bevrad ufro naklebad cnobili gmirebisa Tu antagonistebis saxasiaTo detalebs. xSir SemTxvevaSi, SeiZleba mogveCvenos, rom nikolas uinding refni yovel films konkretul namuSevarze afuZnebs. magaliTad, misi suraTi ,,valhalas aRzeveba“ kinomcodneebis TvalSi verner hercogis,


9


8 gv.

poezia

1972 wlis Sedevris _ „agire: RmerTis wyevla“ asociaciebs iwvevs, im gansxvavebiT, rom moqmedeba refnis mSobliur skandinaviaSia gadatanili. mTavar rols, msgavsad refnis umetesi filmebisa, aqac saqveynod cnobili danieli msaxiobi _ meds mikelseni asrulebs.

refnis filmografia, pirobiTad, or nawilad SeiZleba daiyos. holivudamdel periodSi, refni wmindad daniuri yofa-cxovrebisa da kriminalebis Sesaxeb dawerili scenarebiT xelmZRvanelobs da metad originalur nawarmoebebs qmnis. holivuduri periodis dawyebis Semdeg ki, is TiTqos arc erideba, metic, specialurad afuZebs sakuTar filmebs Zvel klasikur Tu sakulto namuSevrebze. magaliTad, refnis erT-erTi bolo filmi ,,mxolod RmerTi patiobs“ msgavsia cnobili siurrealisti reJisoris alexandro xodorovskis filmografiisa, kerZod ki filmebis _ ,,santa sangre“ da ,,el topo“. ukanaskneli namuSevris _ ,,neonis demonis“ analizis Sedegad ki dario arjentos horor filmografiasTan SegviZlia paralelis gavleba („suspiria“).

refns araerT interviuSi aRuniSnavs, rom mis favorit films ,,texasuri xocva-Jleta benzoxerxiT“ warmoadgens, ris gamoc, is xSirad iyenebs xelovnur wiTeli feris ganaTebas da ar erideba Zaladobis scenebis asaxvas.

adreuli periodis filmebSi („narkodileri“, „sisxlmdinare“) refni ufro met yuradRebas uTmobda personaJTa ganviTarebas da maT fsiqologiur portretebs, Tumca, mogvianebiT, is ufro metad filmis vizualuri mxaris daxvewasa da ferTa gamis gamravalferovnebaze akeTebs aqcents, ris gamoc, xSirad imsaxurebs rigiTi mayureblis kritikas da kinomcodneTa universalur xotbas.

daniis, rogorc evropuli kinos erT-erTi yvelaze TvalsaCino warmomadgenlis, roli arc 21-e saukuneSi mcirdeba. rogorc vxedavT, qveyanaSi arsebuli socialuri foni Sobs iseT brwyinvale reJisorebs, rogorebic arian lars fon trieri, tomas vinterbergi, nikolas uinding refni da sxv. isini ar eridebian riskze wasvlas da xSir SemTxvevaSi araerT eqsperimentul siaxles gvTavazoben.

guja CiburdaniZe, kinomcodneobis IV kursis studenti

* * *

Seirxa aprili..xeebi iolad ver Tmoben kvirtebs dadaSretil striqonebsJangbadi akliaT, da rogorc Siolas...(fufala)axla mec viRaca migonebs...erTxel rom aTrTolda niavi maisisda kocna yelSi rom gameCra burTiviT,Tvalebi orivem davxuWeT da isicidga da videqi RameSi qurdiviT...frTxili, da bodvebiavsebdnen tuCs Soris defisiT _ dialogs,me Coxis kalTaze Cemive codvebiT

Sens Rimils viRvridi majebTan, tialo...ambobdi: me erTi qmriani qali var,arc Seni colobis ar maqvso imedi,feTqavdi da mkerdi givsebda talavars,da mere... da mainc... iqamde mivedirom dagTmob, ar vfiqrob axla da iolad!Jangbadi gvaklia me, Sen da striqonebs.im Rames viyavi namdvili Siola....im Ramis mere ki fufala migonebs...

Tornike jabaxiZe

10


gansxvavebebi sofokles da

Jan anuis „antigoneebs“ Soris

sofokles „antigone“ Zveli berZnuli dramaturgiis nimuSia, xolo Jan anuis „antigone“ XX saukunis nawarmoebia. Sesabamisad, naTelia, rom Jan anuisTvis inspiracia sofokles dawerili tragedia iyo, Tumca sofokles „antigonesa“ da „Jan anuis“ „antigones“ Soris mniSvnelovani gansxvavebebia.

pirvel rigSi, unda aRiniSnos gansxvaveba am ori piesis struqturul agebulebas Soris. sofokles „antigone“, gansxvavebiT anuis „antigonesgan“, dayofilia Zveli berZnuli tragediisTvis damaxasiaTebel nawilebad, rogorebicaa: parodosi, stasimodi, episodioni da kommosi, Tumca ki „prologs“ orive avtorTan vxvdebiT.

meore mniSvnelovani gansxvaveba teqstis wyobaSia. sofokles „antigoneSi“ vxvdebiT riTmas, ToTxmetmarcvlian striqonebs anu sonetebs, xolo Jan anuis „antigoneSi“ dialogebi „yofiTi eniT“ aris dawerili.

mniSvnelovania, rom Jan anui ufro met yuradRebas amaxvilebs moqmedi pirebis Sinagan Tvisebebze. Jan anuisTan antigone Savtuxa, Seuxedavi, meocnebe gogonaa, xolo misi da, _ ismene ulamazesia. antigonesa da ismenes aseT daxasiaTebebs sofokles tragediaSi saerTod ver vnaxavT.

sofoklesTan ar aris aRwerili antigonesa da hemonis gacnobis epizodic, Jan anui ki prologSi aRwers, Tu rogor gaicno hemonma, romelic mTeli saRamo ismenesTan erTad cekvavda, kuTxeSi, marto mjdari, Seuxedavi antigone, da xeli sTxova mas.

Cemi azriT, am ori avtoris piesebs Soris, yvelaze mniSvnelovania gansxvavebebi antigones Zmebis _ polinikesa da eteokles personaJebSi. Jan anuisTan kreonti aRiarebs, rom eteokles da polinikes gvamebis erTmaneTisgan garCeva ver SeZles. erT-erTi pativiT damarxes, xolo meore miwaze daagdes gasaxrwnelad. am aRiarebiT kreonti antigones eubneba, rom erTis damarxva da meorisTvis pativis migeba xalxis masebis mosatyueblad

dadgmuli scenaa da afrTxilebs antigones, rom SesaZlebelia, isic am politikuri TamaSis msxverpli gaxdes.

Jan anui, sofoklesgan gansxvavebiT, gamoxatavs subieqtur damokidebulebas kreontis personaJis mimarT. anuisTan kreonti, Zmis gardacvalebamde, gatace-bulia Zveli nivTebis SegrovebiT, anu ar aris „mefed dabadebuli“; mis interesebSi ar Sedis qveynis samarTavi sadaveebis xelSi Cagdeba, xolo oidiposis sikvdilis Semdeg, kreonti iZulebiT xdeba mefe.Sesabamisad, pasuxismgeblobiT SeSinebuli mefe tiranad gadaiqceva da tiraniiT cdilobs amboxebis Tavidan acilebas. Zmebidan erT-erTis damarxva da meores miwaze dagdebac amboxebis SiSis dasaTesad mogonili xrikia.

dabolos, ra Tqma unda, Zalian didi gansxvavebaa antikur xanaSi mcxovreb da meoce saukunis adamianebs Soris. Jan anuim saintereso gziT moaxerxa am or Soris balansis dacva. igi antigones aRwers, rogorc Cveulebriv gogonas, romelic cota xanSi, ambis ganviTarebasTan erTad, antikuri tragediis gmirad _ „antigoned“ gadaiqceva.

ana gogiSvili Teatris reJisuris mimarTuleba

I kursis studenti

mxatvari _ nikiforos litrasi (1865)


11


12 gv.

7 gv.

,,karmeni~, 1946 da r. gabiCvaZis ,,nana~, 1959), drodadro megobari qveynebis Teatrebsac stumrobda (r. glieris ,,Sahsenemi~ _ baqos axundovis sax. obT, 1935 Tu g. mdivnis ,,Rirseba~ leningradis m. gorkis sax. dramis TeatrSi, 1938) da a.S.

a. aris Tanaavtori saopero libretoebisa, romelTa safuZvelze Seiqmna g. kilaZis ,,lado kecxoveli~, i. gokielis ,,patara kaxi~ da a. baskakovis ,,pepo~.

1939-dan eweoda pedagogiur moRvaweobas (Tsk, ssTi), 1943-dan – profesori.

Txz.: Cemi mogoneba (s. axmetelze), J. droSa~, 1961, №1; 1962, №5, SeniSvnebi msaxiobis xelovnebaze, J. ,,sx~, 1962, №5; scenuri metyvelebis zogierTi sakiTxi, iqve, 1953, №12; samsaxiobo xelovnebis sakiTxebi, Tb., 1965, II gamocema – 1981.

lit.: b. g. (beno gordeziani), rusTavelis Teatri. ,,udega~, g. ,,kom.~, 24. II. 1929; Театр Руставели – ,,УДЕГА~, г. ,,ЗВ~, 24. II. 1929; a. t., ,,salte~ rusTavelis TeatrSi, g. ,,kom.~, 27. III. 1932; b u a C i Z e S., In Tirannos – rusTavelis TeatrSi, iqve, 14. II. 1933; b e r a Z e a., rusTavelis Teatri – ,,duSmani~, g. ,,kom.~, 20. I. 1934; b u a C i Z e S., ibsenis piesa sankulturis Teatris scenaze, g. ,,kom.~, 28. XII. 1937; d e m e t r a Z e d., ,,otelo~ rusTavelis TeatrSi, g. ,,kom.~, 6. X. 1937; x u W u a p., ,,lado kecxoveli~, iqve, 9. III. 1941; n i n i Z e v., g e r s a m i a s., S v a n g i r a Z e n., Tbilisis sankulturis Teatri, Tb., 1955; ,,ТЭ~, М., 1961, т. 1; nekrologi, g. ,,kom~, 12. VII. 1966; g i J i m y r e l i m., Cveni reJisuris istoriidan, g. ,,ls~, 13. I. 1967; k i k n a Z e v., SoTa aRsabaZe, Tb., 1968; ,,qse~, Tb., 1975, t. 1; enc. ,,saq-lo~, Tb., 1997, t. 1; qarTuli musikis enciklopediuri leqsikoni, Tb., 2015; k a S m a Z e S., Tbilisis operisa da baletis Teatri, II

gogi

doliZe

ratom mivmarTe iusticiis saministros...

Teatraluri enciklopediis masalebze muSaobisas?

gamocema, Tb., 2015, II nawili; i m e d a S v i l i i., qarTvel moRvaweTa leqsikoni, Tb., 2018, t. 1.

mTeli kategoriulobiT SemiZlia ganvacxado, rom am enciklopediaze muSaobisas yvelaze rTuli ubania cnobil moRvaweTa dabadeba-gardacvalebisa (weli, Tve, ricxvi) da adgilis dazusteba – arada, rogorc wesi, swored es aris nebismieri statiis pirvelive striqoni, cxadia, roca saqme exeba romelime moRvawis biografias.

daviwyoT imiT, Tu ra wyaroebi gagvaCnia am TariRebis mosapoveblad:

1. b-n irakli abaSiZis redaqciiT gamocemuli pirveli qarTuli universaluri enciklopedia (,,qse~, Tb., 1975, t. 1);

2. am enciklopediis e.w. samarTalmemkvidre – enciklopedia ,,saqarTvelo~, Tb., 1997, t. 1;

3. i. imedaSvilis ,,qarTvel moRvaweTa leqsikoni~, Tb., 2018, t. 1;

4. saqarTvelos Teatris, musikis, kinosa da qoreografiis saxelmwifo muzeumis monacemebi (iseT, Zalian mokled rom vTqva, araseriozul gamocemas ar vaxseneb, rogoricaa ,,qarTuli musikis enciklopediuri leqsikoni~, Tb., 2015)...

axla aviRoT erTi magaliTi da vnaxoT, am oTxi wyarodan ra informacias vRebulobT, magaliTad, saqarTvelos damsaxurebul artist – qeTevan andronikaSvilze:

pirvel wyaroSi dabadebis TariRad miTiTebulia – (X. 1862), anu 1862 wlis oqtomberi, rac imas niSnavs, rom, sxva Tu araferi, aklia – ricxvi.

meore wyaro: 27. X. 1862;mesame: 1865, 25/I – anu 1865 wlis 25 ianvari:meoTxe ki gvTavazobs mxolod 1862 wels, Tvisa

da ricxvis gareSe.rogorc vxedavT, yvela wyaro iZleva gansxvavebul

informacias.axla kiTxva pativcemul mkiTxvels – ra qnas

Tqvenma mona-morCilma, romel TariRs mianiWos upiratesoba?

nebismieri SemiZlia avirCio. vin gamamtyunebs, Tu pirvels avirCev – es xom pirvel qarTul universalur enciklopediaSi weria! amave logikiT, bunebrivia, sxva wyaroebsac SemiZlia vendo – magaliTad, saxelmwifo muzeumis saarqivo dokuments da a.S. da a.S.

mexuTe welia mxolod am erTaderT saqmes vemsaxurebi da davrwmundi, rom saerTod gadasamowmebelia yvela TariRi, diax, diax, yvela TariRi da es mxolod da mxolod iusticiis saministros daxmarebiT SeiZleba. amitomac oficialuri weriliT mivmarTe iusticiis ministrs, q-n T. wulukians da vTxove mis kabinetSi mogvewyo erTi Sexvedra, romelSic monawileobas miiRebdnen saqarTvelos erovnuli arqivis generaluri direqtori, q-ni Teona iaSvili da saxelmwifo servisebis ganviTarebis saagentos Tavmjdomare, b-ni soso giorgaZe.

sabednierod, Sedga aseTi Sexvedra da ai, siamayiT SemiZlia warmogidginoT pirveli Sedegic:

12


11 gv.

gamomcemloba `kentavri~, aRmaSeneblis gamz. 40; tel: 2999 411 (240); www. tafu.edu.ge

3/28/2019 საქართველოს ეროვნული არქივი

file:///tmp/tomcat8-tomcat8-tmp/8eff6981-b6fe-4f24-a6be-5ac4557554a1.html 1/1

საქართველოს იუსტიციის სამინისტრო

საჯარო სამართლის იურიდიული პირი

საქართველოს ეროვნული არქივი

KA011983969767619საქართველოს ეროვნული არქივი , საქართველო, თბილისი, 0160, ვაჟა-ფშაველას გამზ.№1. ტელ.: 2376526, 2373913 ელ-ფოსტა: [email protected]

№ 01-0/34829 28 / მარტი / 2019 წ.

საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოსსახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორს,

ბატონ გოგი დოლიძეს

ბატონო გოგი,

თქვენი 2019 წლის 15 მარტის N01-41 წერილის პასუხად, დამატებით გიგზავნით დაზუსტებულ ინფორმაციას:

ყვარლის ფერიცვალების ეკლესიის 1862 წლის მეტრიკული წიგნით დასტურდება, რომ ქეთავან (ასეა

დოკუმენტში) ელეფთერის ასული ზურაბოვი (ასეა დოკუმენტში) დაიბადა 1862 წლის 13 ნოემბერს

(მონათლულია 2 დეკემბერს).

მშობლები:

მამა - აზნაური ელეფთერ იოანე მღვდლის ძე ზურაბოვი (ასეა დოკუმენტში);

დედა - მელანია ივანეს ასული ქაჟაევი (ასეა დოკუმენტში).

ჩანაწერი ქართულ ენაზეა.

დანართი: საარქივო დოკუმენტის ასლი - 2 ფურცელი.

პატივისცემით,

გენერალური დირექტორი თეონა იაშვილი

Cveni avtorebis sayuradRebod!

Zvirfaso megobrebo da kolegebo!didi Txovnaa, gamogvexmauros yvela, visac ki Tundac erTi statia mainc warmoudgenia pirveli

qarTuli Teatraluri enciklopediis redaqciaSi.samwuxarod, memkvidreobiT Zalian mwiri masala gadmogveca Cvens avtorebsa da maT statiebze.

ase rom, yvelafer amis gadamowmebaa saWiro da Sevseba.

saredaqcio kolegia

(gagrZeleba Semdeg nomerSi)

„qoreografiuli folklori istoria da tanamedroveoba“132)_2019.pdf · saxelmwifo universiteti....

Documents