2-8 dekemberi, 2010 w. www.sangu.gei. WavWavaZis gamziri #56 tel: 25-82-46

Rvawli keTili27 noembers saqarTvelos sapatriarqos andria

pirvelwodebulis qarTul universitetSi sazei-

mo viTarebaSi universitetis sapatio doqtorad

airCies erovnebiT osi mecnieri, teqnikur mecnie-

rebaTa doqtori, profesori izmail xuzmievi.

SekrebilT misasalmebeli sityviT mimarTa

universitetis akademiuri sabWos Tavmjdomarem

batonma sergo vardosaniZem. man brZana, rom didi

pativia universitetisaTvis misi damaarseblis,

uwmidesisa da unetaresis, sruliad saqarTvelos

kaTolikos -patriarqis ilia meoris stumroba.

izmail kaurbekis Ze xuzmievi cnobili mecnie-

ria. mis naSromebs icnoben SveicariaSi, amerikis

SeerTebul StatebSi, igi aris aTi wignis, maT So-

ris sami monografiis avtori, saqarTvelos agra-

ruli universitetis sapatio doqtori. man 2007

wels Tavis sofel kobanSi daiwyo wmida andria

pirvelwodebulis eklesiis mSenebloba.

sazeimo sxdomis monawileebs miesalma kaTo-

likos-patriarqi. man isaubra batoni izmailis

Sesaxeb, romelsac bevri sasikeTo saqme aqvs gake-

Tebuli qarTul-osuri urTierTobebis Tval-

sazrisiT.

batonma sergo vardosaniZem waikiTxa univer-

sitetis akademiuri sabWos 2010 wlis 27 noembris

dadgenileba i. xuzmievisTvis sapatriarqos uni-

versitetis sapatio doqtoris wodebis miniWebis

Sesaxeb.

stumarma madloba gadauxada saqarTvelos ek-

lesiis meTaurs, universitetis warmomadgen-

lebs da damswre sazogadoebas. man aRniSna, rom

es didi pativi misTvis amaRelvebeli da moulod-

neli iyo. Semdeg man isaubra imis Sesaxeb, rom

kargad gaecno struqturas qarTuli universi-

tetisa, romelic viTardeba Tanamedrove meTo-

debiT. mecnierma konkretuli winadadebebiT mi-

marTa mis xelmZRvanelobas: SesTavaza axali fa-

kultetis mTis teritoriebis myari ganviTare-

bis fakultetis gaxsna. es praqtika, karga xania,

mis universitetSi arsebobs. stumarma isaubra am,

misi azriT, metad saWiro fakultetis mimarTu-

lebebsa da perspeqtivebze.

damswreT sityviT mimarTa akademikosma roin

metrevelma. man aRniSna, rom dRes universitetSi

zeimia, radgan aq mobrZanda saqarTvelos kaTo-

likos-patriarqi, uwmindesi da unetaresi ilia II

saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema

2-8 dekemberi, 2010 w. www.sangu.ge

qarTuli universiteti2

Tavis stumarTan erTad. batonma roinma brZana,

rom universitets SeuZlia iamayos imiT, rom aq

sruli sisxlsavse saswavlo da samecniero pro-

cesebi mimdinareobs, risi dasturic aris dRes

izmail xuzmievis universitetis sapatio doqto-

rad arCeva. Semdeg gamomsvlelma axlad arCeul

sapatio doqtors miuloca es wodeba da isaubra

patriarqis Rvawlze saqarTvelos eklesiis wina-

Se, Seaxsena damswreT is gansakuTrebuli damoki-

debuleba uwmindesisadmi, romelic aqvs ers mis

mimarT. manve isaubra osebis mimarT qarTvelTa

damokidebulebaze da erovnebiT osi mecnieris

qarTuli universitetis sapatio doqtorad ar-

Cevis mniSvnelobaze os da qarTvel xalxTa urTi-

erTobis ganviTarebis saqmeSi.

batonma roinma madloba gadauxada uwmindess

universitetze mzrunvelobisaTvis.

mama giorgi sabiaSvilma damswreT gaacno ori

sapatio sigeli, romlebiTac qarTveli mecniere-

bi, zaza abaSiZe da enriko gabiZaSvili dajil-

dovdnen ruseTis patriarqis kiril II-is mier. man

sazeimo viTarebaSi gadasca es sigelebi baton za-

za abaSiZes da baton enriko gabiZaSvils.

Sexvedris dasasruls uwmindesma da unetaresma

ilia meorem daloca osi mecnieri izmail xizmievi

da gadasca mas samaxsovro saCuqari - oqros verZi.

`qarTlis cxovrebis~ axali gamocemisaTvis ax-

laxan mecnierTa jgufs

mieniWa ivane javaxiSvilis premia. Cveni kores-

pondenti Sexvda axali gamocemis mTavar redaq-

tors, akademikos roin metrevels da esaubra mas.

_ ra mniSvnelobisaa TqvenTvis ivane javaxiS-

vilis saxelobis premia?

_ ivane javaxiSvilis saxelobis premiis mini-

Weba udidesi pativia

`qarTlis cxovrebis~ axali gamocemis mecnier-

Ta jgufisaTvis. pirdapir vityvi _ es premia

umaRlesi jildoa humanitarul mecnierebaSi. mi-

maCnia, rom `qarTlis cxovrebis~ axali gamocema

imsaxurebda am aRniSvnas. sakmaod didi da soli-

duri mecnieruli jgufis aTwliani Sroma warmate-

biTa da saTanado aRiarebiT gasrulda.

_ risTvis gamovida `qarTlis cxovrebis~

mecnierulad dadgenili teqsti da ra iyo mTava-

ri sirTule `qarTlis cxovrebis~ gamocemaze

muSaobisas?

_ ukanaskneli ormocdaaTwleulis manZilze

`qarTlis cxovreba~, rogorc saqarTvelos isto-

riis upirvelesi wyaro, kvlav mecnierTa yuradRe-

bis centrSi iyo. daiwera specialuri gamokvlevebi

rogorc saqarTveloSi, ise sazRvargareTac. gark-

veuli cvlilebebi Sevida teqstebis wakiTxvaSi.

ucxour enebze iTargmna `qarTlis cxovrebis~

calkeuli Txzulebani. 1959 wels aRmoCnda vax-

tang VI-is winadroindeli, e.w. `Zveli ciklis~ da-

TariRebuli (1697 w.) nusxurad Sesrulebuli xel-

naweri. s.yauxCiSviliseuli gamocema bibliogra-

fiuli iSviaToba gaxda. yovelive amis gaTvaliswi-

nebam, gansakuTrebiT `qarTlis cxovrebisadmi~

mecnieruli interesis zrdam, am unikaluri Zeglis

kritikulad dadgenili teqstis axali gamocemis

aucilebloba Seqmna. saqarTvelos mecnierebaTa

erovnuli akademiis saqarTvelos istoriis wyaro-

ebis komisiam am mimarTulebiT muSaoba gasuli sa-

ukunis miwurulSi daiwyo. `qarTlis cxovrebis~

teqstologiur kvlevasa da teqstis kritikul

dadgenaSi monawileobdnen xelnawerTa erovnuli

centris, istoriisa da eTnologiis institutisa

da iv.javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwi-

fo universitetis mecnierebi _ istorikosebi da

filologebi.

_ ra adgili ukavia `qarTlis cxovrebas~ qar-

Tveli eris sulier cxovrebaSi?

_ qveynis Tavgadasavlis, misi istoriis srul-

yofili warmoCena ZiriTadad werilobiTi wyaroe-

biTaa SesaZlebeli. qarTuli istoriuli xasiaTis

Txzulebebi axali welTaRricxvis V saukunidan

mogvepoveba. qarTuli saistorio wyaroebis

brwyinvale Zeglia saistorio TxzulebaTa krebu-

li `qarTlis cxovreba~, romelic saqarTvelos is-

toriis erTaderTi gabmuli werilobiTi wyaro da,

amasTan, qveynis oficialuri istoriaa. `saxareba~,

`vefxistyaosani~ da `qarTlis cxovreba~ Sua sau-

kuneebis saqarTvelos saxelmwifos ideur-poli-

tikur sayrdens warmoadgenda. `qarTlis cxovre-

ba~ ZvelTagan `patiosan~ da `wmida wignad~ iyo miC-

neuli da `vefxistyaosanTan~ erTad patarZlebs

mziTevSi atandnen.

`qarTlis cxovrebaSi~ sxvadasxva avtoris isto-

riuli Txzulebani qronologiuri Tanamimdevro-

interviu akademikos roin metrevelTan

1140, 2-8 dekemberi 2010 w.

saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema

2-8 dekemberi, 2010 w.www.sangu.ge

qarTuli universiteti 3

biTaa Setanili, rac erTiani istoriis suraTis

warmoCenis saSualebas iZleva. `qarTlis cxovre-

bis~ mniSvneloba izrdeba imiT, rom masSi uSualod

saqarTvelosa da qarTvelebis istoriis garda gad-

mocemulia cnobebi sxvadasxva qveynebisa da xalxe-

bis (somxebis, azerbaijanelebis, osebis, yabardoe-

lebis, lekebisa da daRestnis sxva xalxebis, berZ-

nebis, romaelebis, sparselebis, arabebis, bizantie-

lebis, monRolebisa da sxv.) warsulis Sesaxeb.

_ ras warmoadgens `qarTlis cxovreba~ ro-

gorc saistorio wyaro da risi gakeTebaa saSuri

wyaroTmcodneobiTi kuTxiT?

_ `qarTlis cxovreba~ saqarTvelos istoriis

umTavresi da pirvelxarisxovani saistorio wya-

roa. Cven aucileblad CavTvaleT misi Targmna ru-

sulad. iTargmna da gamoica kidec. vfiqrobT, amas

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs. Zalian didi ra-

odenobis adamianebs saSualeba miveciT gaecnos

qarTul pirvelwyaroebs. dResdReobiT gasrulda

`qarTlis cxovrebis~ inglisurad Targmna. daiwyo

saredaqcio muSaoba, redaqtorad moviwvieT ameri-

keli profesori saqarTvelos mecnierebaTa erov-

nuli akademiis ucxoeli wevri stiven jonsi. igi

qarTuli enis zedmiwevniT kargad mcodnea da,

vfiqrobT, inglisuri Targmani Rirseuli iqneba.

yovelive amis mniSvnelobaze komentari zedmetad

mimaCnia.

saSuri swored `qarTlis cxovrebis~ msoflios-

Tvis gacnobaa da, vfiqrobT, amas movaxerxebT.

_ ra problemebia iseTi, romelTa mogvarebac

garemoebaTa gamo jerjerobiT ar xerxdeba da

guli geTanaRrebaT?

_ saqarTvelos istoriis srulyofili Seswav-

lisaTvis saWiroa msoflios sxvadasxva qveynebSi

(ruseTi, aSS, safrangeTi, uzbekeTi, azerbaijani

da sxv.) arsebuli istoriuli wyaroebis gamomzeu-

reba da Seswavla. aq garkveuli sirTuleebia sxva-

dasxva saxisa. vfiqrobT, saTanado xelisSewyobis

pirobebSi, es sakiTxi mogvardeba. am mimarTule-

biT pirveli nabijebi ukve gadaidga.

_ Tanamedrove mecnierul kvleva-ZiebaTaA

WrilSi rogor konteqstSia gasaazrebeli saqar-

Tvelos istoria da rogoria Cveni qveynis pers-

peqtiva?

_ saqarTvelos istorias garkveuli adgili

ukavia msoflio istoriaSi. amocana erTia _ mxari

unda avubaT msoflio istoriuli mecnierebis ax-

lebur winsvlas. dResdReobiT did britaneTSi,

safrangeTSi, ruseTsa da sxva qveynebSi warmate-

biT Seiswavlian qveynebis `mikro da makro~ isto-

rias, yoveldRiurobis istorias, calkeuli qala-

qebis, soflebis siRrmiseul sakiTxebs (gansakuT-

rebiT yofiT problemebs). mniSvnelovania frangu-

li e.w. `analebis~ istoriuli skolis kvlevis Sede-

gebi. saerTod saqarTvelos, kavkasiis regions

msoflios istoriuli sazogadoebis meti yu-

radReba sWirdeba. Cveni istorikosebis kompeten-

turi profesiuli aqtiurobiT saqarTvelos is-

toriam kidev ufro mniSvnelovani adgili daiWira

msoflio istoriis konteqstSi.

_ ras usurvebT Cvens studentobas, romel-

mac erTi SexedviT, arapragmatuli dargi _ is-

toria-filologia airCia profesiad?

_ pirvel rigSi Cemi didi pativiscema minda ga-

movxato istoriisa da filologiis specialobis

studentobisadmi. wlevandeli Sevseba andria pir-

velwodebulis saxelobis sapatriarqos universi-

tetSi, karg StabeWdi-

lebas stovebs. rac Seexeba am dargebis `arap-

ragmatulobas~, vfiqrob, es droebiTia.

istorikossa da filologze saqarTveloSi yo-

velTvis iyo didi moTxovnileba. maxsovs, rom yve-

laze didi konkursi swored am specialobebze iyo.

arian adamianebi, romlebsac Tavidanve gamokveTi-

li humanitaruli midrekilebebi aqvT. isini ar un-

da daikargon. me mimaCnia, rom kargi istorikosi da

kargi filologi dResac Zlier sWirdeba Cvens qve-

yanas. Semawuxa im garemoebam, rom filologiis spe-

cialobis pirvel kursze arc erTi vaJi ar aris,

yvela gogonaa. qveynis warsulis, misi literatu-

ris, kulturis Seswavla patriotuli saqmea da ar

SeiZleba aman Tavisi gavlena ar iqonios axalgazr-

dobis orientaciaze.

mivesalmebi Cvens studentobas da vusurveb be-

jiTad daeuflon codnas _ es kidev ufro Seayva-

rebs maT mSobliur qveyanas. amasTan, Rrmad miRe-

buli ganaTleba maTi momavali warmatebis sawinda-

ri iqneba.

_ Tqven axlaxan dabrundiT sazRvargareTi-

dan. ras gvetyodiT Tqveni mogzaurobis Sesaxeb?

_ diax, me vmonawileobdi evropis mecnierebisa

da xelovnebis akademiis (me am akademiis wevri var)

mier Catarebuli konferenciis MmuSaobaSi. konfe-

renciis ZiriTadi sakiTxi iyo: `suliereba _ evro-

puli ganaTlebis safuZveli~. cxadia, Tu raoden

mniSvnelovani sakiTxia da raoden didi problemaa.

saocrad kritikuli iyo sxvadasxva qveynebis war-

momadgenelTa gamosvlebi. Sexvedraze waikiTxes

avstriis kardinalis sagangebo werili, romelSic

SeSfoTeba Canda avstriaSi studentobis dabali

saqarTvelos sapatriarqos wminda andria pirvelwodebulis saxelobis qarTuli universitetis gamocema

2-8 dekemberi, 2010 w. www.sangu.ge

qarTuli universiteti4

sapatriarqos universitetma gamoacxada doq-

toranturaSi miReba. universitetis xelmZRvane-

lobis gadawyvetilebiT, qarTvelologiur sadoq-

toro programebSi: `qarTveluri enaTmecniere-

ba~, `saqarTvelos istoria~, `qarTuli litera-

turis istoria~ swavlebis safasuri aris 500 lari.

miReba gamocxadda kidev 15 sadoqtoro prog-

ramaze (swavlebis safasuri - 2250 lari): qristia-

nobis istoria (kanonikuri samarTlisa da eklesi-

is istoria), eTnologia, arqeologia, socioling-

vistika, TargmanTmcodneoba, fsiqologiuri diag-

nostireba da konsultacia, bavSvTa da mozardTa

fsiqologia, mcenareTa biologia da bioteqnolo-

gia, neiromecniereba, planetaruli gamoyenebiTi

geofizika da geoekologia, biznesis administri-

reba (menejmenti), ekonomika, diferencialuri gan-

tolebebi da maTematikuri fizika, kompiuteruli

teqnologiebi da maTematikuri modelireba, sa-

marTlismcodneoba (dawvrilebiTi informacii-

saTvis ix., qarTuli universitetis vebgverdi:

http://www.sangu.ge/new/index.php.

* * *

2010 wlis 26 da 27 noembers qarTul universi-

tetSi Catarda studentTa samecniero konferen-

cia. avtorebi da moxsenebebi:

gvanca burduli - `aleqsandre cagareli ruse-

Tis saeklesio krebis winare TaTbirze (1906 w.)~;

gela qistauri - `devi, rogorc borotebis sim-

bolo Zvel qarTul hagiografiaSi da misi eTno-mi-

Tologiuri paralelebi”;

nino saZagliSvili - `dekanoz vasil karbelaS-

vilis moRvaweobis istoriidan”;

dekanozi miqael (maxare) bukia - `mRvdelmowa-

me kirion II sruliad saqarTvelos kaTalikos-pat-

riarqi~;

levan jiqia - `1924 wlis ajanyebis SefasebisT-

vis~;

mamuka xvedeliZe - `saqarTvelos demokratiu-

li respublika (1918-1921 w.w.) da Salva amirejibi~;

mixeil qarTveliSvili - `sabWoTa kulturuli

revoluciis religiuri aspeqtisaTvis (XX s 20-30

wlebi)~;

giorgi qavTaraZe - `niko nikolaZis damokide-

buleba dasavluri ekonomikuri sistemebisadmi~;

ekaterine joxaZe - `saeklesio Tematika ana mi-

qianis SemoqmedebaSi~;

bakur gelaSvili - `avaliSvilTa saTavados

warmoqmna da maTi mamulebi~;

nino mesxi - `qarTuli prozis rusulad Targm-

nis zogi problemisaTvis~;

Tamar farCukiZe - `anton I kaTalikos-patriar-

qis saganmanaTleblo politikis istoriisaTvis~;

giorgi saria - `anton (dadiani) Wyondideli _

qarTveli saeklesio mWermetyveli~;

mariam ToluzaSvili - xelisuflebisa da ek-

lesiis urTierTobis problemebi 1917_1918 w.w.”;

fiqria xaxiaSvili - `Sedareba iozef vainhebe-

ris leqsebSi~,

naTia uRreliZe - `qarTuli Sriftebi Tanamed-

rove qarTul medlebze~;

naTia xarbedia - `Seqspiri leqsikis zogierTi

Tavisebureba (`hamletis~ mixedviT)~;

Tamaz gogolaZe - `kidev erTxel rostom mefis

winaaRmdeg nodar ciciSvilis gamosvlisa da qarT-

lis feodalTa SeTqmulebebis Sesaxeb~.

* * *

2010 wlis 21 noembers, mTavarangelozobas, ka-

xeTis eklesia-monastrebi moiloces sapatriar-

qos qarTuli universitetis humanitarul mecnie-

rebaTa fakultetis leqtorebma da studentebma.

qronika

xarisxis gamo. gamomsvlelebma daadastures igi-

ve viTareba mTels evropaSi. Zalzed kritikuli

iyo germaneli (kiolnis universiteti) da monako-

eli mecnierebis gamosvlebic. maT saerTod eWvq-

veS daayenes rwmenis sakiTxi mTels evropaSi. me

cota gadaWarbebulad momeCvena, Tumca gamomsv-

lelTa paTosi exmianeboda kardinalis werils.

gansakuTrebuli iyo Cveni gamosvla _ xazi gavus-

viT saqarTveloSi bolo ocdaaTwleulis manZil-

ze sulierebisa da rwmenis TvalsazrisiT gatare-

bul RonisZiebebs, sruliad saqarTvelos kaTo-

likos-patriarqis uwmidesi da unetaresi ilia II-

is did amags am saqmeSi. momeCvena, rom saqarTve-

los Sesaxeb informirebulni iyvnen da Cemi in-

formacia siamovnebiT miiRes.

kritikuli SeniSvnebi gamoiTqva boloniis

procesis mimdinareobis Sesaxeb evropis umaRles

skolebSi.

paTosi iyo erTi, arsebiTi da mniSvnelovani _

suliereba gansazRvravs adamianTa saxes, maT mo-

mavals.

interviu mihyavda doqtorant

gvanca burduls

saqarTvelos sapatriarqos wmida andria

pirvelwodebulis saxelobis qarTuli univer-

siteti ulocavs baton roin metrevels ivane

javaxiSvilis saxelobis premiis miniWebas.