literatura istroromână (rumeră)

8/7/2019 Literatura istroromn (rumer)

1/9

Juva-j pulju Robert Dorii

Trekut av nukt, ma, ne previe nj, de knd av ur din ejn odluit ke va arta, sire iljc, ke Brse nu mora fi vie mera de lok e-j jko departe, ka i kum av betri ejnciujt zie. Ma tot tim ke ku iskustva i besde de betri nu se urta, pak i-j av ela zasvaki sluaj aflt ftina n Drga. Deset kilometri maj mnje fost av dosti de pure skupa iljubav i ela obiaju nepisjt. ela din ejn av fost a zadovoljn ke kum ke av totopravit, pak n-av vred ni mes za tim ke atresu juva biv nu-j ve n selite sup piore deija, ve o ettice pod Ukun" juva-s kuice bele".

Ma seglih, nu va rabi spuravj previe ke s-av, ziem, majnaredna mera de kle" sakilekrj de edn nanovo merit. Maj majne jelj doj n, hmlim, i atrejile ku jelj, derupoj nvetura. Virer n sus, dumireka n os, trekavjt av a vetura ista kle prende avnesrin i lu Gervais autt a sev siru n sus porivuj pljir voz de krbur. ire va ti, se

av a zi, za razliku de i, nono Barkefaren" ku gospoda avut maj vie srie.Turnm na akmo a ela miku n vetura. Knd av vetura trekut le mute zvonejskenjivi" kre l-av ska vota last fara spa, je n-av ni tivut ke dupa zdnja ksljnska seliteje nu-j vie mii Frlanov" ve av postanit ela miku lu Ovari".

Put rm spure ke sta torije nuj ni druga de uda sline krj de edn migracije", iav rm prvo. Ma lasm neka ela miku vire n ksa juva bives nona i nono. Uile seraskljidu e dupa e-l nona vlaje an mre, utka-l i l-ntrba: "Juva-j pulju?", e ela mikarta n vrh de vetrina n kuhinje ktra gjba. Miku nu nzele e-j pulju" ma tije searta ku mra ktra vrhu de vetrina ke vor toc poni pljeskj - lu ela miku -j dostaatune. Je av akact a sa ngrada: Toc lj pljeskes i je-j akmo centr de tot e se n ksadogajv.

Juva-j pulju?" fost av a mle prve besde e pametes de limba de kra astez kuvintm.

Ku cjt, pre vrhu de vetrina n-av fost vie gjba ni pulju n j, ni jo n-m fost a mik ke-mmores toc pjeskj. Samo o stvar n ksa la nona i nono av rams jednka - limba kras-av n j kuvintt.

E e ku Juva-j pulju"? e s-av dogodit ku le doj, trej besde? Jle s-av pljerdut n udade le nove, ka i doj, trej pne n mra lipa lu Baeja", juva s-av n vra de sraskupljujt elji dela Turi".

Ponit am nzele ke a nu se kuvinta samo n a nostra ksa; a kuvintu i a nostrisusezi. A av kuvintt i ne kra av ska domarca adus hlebu le none din butiga; aav kuvintt i betru Tone lu Tuhtan", ela mrle om -av a pomalo mnt, korak pokorak; i Jivina lu Mihlj" krle av ujt ikj ntrue la terna. Ku limba pozdravljt avKtina le Grinke Stipina knd s-av turnt ku vile din pe, i nka pljira kolona de omir,uda de jelj e nu-s vie ku noj, ali lu mik feor atune interesantni din razlog e samo jetije.

Ma ku tot ei litrti de omir i de torije a lor, e s-av ku tajonele minjjt n krj deedn o n vrme de ferije de ula ntre a m mika pozornice - Ulica la Snkovci" o nksa le none - fost am ka i ku zidu de stkla odvojit de tot e se dogajv ko de mire.


2/9

Ku mire av kuvintt po ksljnski", materinjen zajike na ken san zgojen", i tot r stavl ka i za gotovo se n-av o muljra ponit ugnivuj ela zid de stkla. Fost am ve ndoba, e putem zie, knd se kuvinta de nvecavj ejnski, de ji n veernja ula", e nojm koma ponit: Nu u ni kum ni zija knd, j, strpljiva umjtarica, e jo pljir de fomede nvecavj. Deprte av a ula fost de tote ule de limbe de a e astez konutem. J n-av avut raspored, fost av fara pitanja: kt, knd; fost av i fara ocjene. Dupa j nu s-av

akact certifikat de Oxford. nvecavjt s-av e nu s-av morjt. Jednostavno limba s-av ivit,ma skrivi - j-av fost samo a nostra, le none i a m.

Kum av akmo fost druge le iste torije kre am mne a uda vote avzit. Fosta avakmo maj tre besde lu aja Matina knd av fost jdn ke-v doznjt ke lji s-av unuki igrjtku pipa de porcelan, drga uspomena de zile knd av ku elji din Mune vindavjt ocetpreste Pemsko. Potut s-av avzi zadovoljstvo de filju a luj, Joe, e s-av turnt din Merika,knd s-av nazirujt ktra a s novofakuta ksa - dvajset let de ivljenje maj aprope de Kinanego selita, juva av a selj last, i mladost kra av trekut akmo s-av splatit. Potut s-av ikrde kum av am voj pure doj krbure, k-am uroki dela oklji" autt le sutle de ozdravi kel-av kpu dorut, kum s-av i pohvalit le prijtelice knd s-av nkrkte ku brentele de paturnavjt dela fntra.

Rupoj, tot je sta fino, ma nu-j limba e na rab de tremte informacije ntre omir, e nula rabi samo knd na turnavjm n a nostre uspomene?

Rabit av poloi zadnjile ispit de a m veernja ula" e n-av fost lhko. Atune r majrd fe ka i betra maja nica dela Lukievi" din Mune. J, nevsta n ejn, o vuota avodluit za vk: J nu va kuvint po ejnski ke l-av fost frika da joj se ki van hie ne birugav." Razumin vas, stara mama, ma jo voj provj!" - odluit am.

Fost av skako: Fino s-av iznenadit, pohvalit m-av, odgovarujt mj-av po ksljnski, rs mis-av, rs m-am i jo, fost av jdni pre mire, i jo am fost jdn pre mire i pre jelj, ma nakrju jo-m poloit! Hvla va toc krlji ac kuvintt ku mire i nka vec, e cije, nona, hvlamaj vie!

De vrme a m ejnska limba i jo ivim a nostru odnos zija dupa zija: O zi avem nard, ta nu na elim drui ni n minut. O zi kuvintm ku vrur din ejn n Korzo i rm rdneka na i ljc avdu, ta zi m-je ruire n istile lok i ku istile om. E dupa a, ku jspuraves maj dimbo elje ali tjne, kre samo a spuse akcu pljira vrednost.

Astez, minjes se n mire zadovoljstva, ponos i zahvalnost ke mj-av sudbina, Domnu,srie, kum god vec kljem e odrajv a nostra ivljenja, dt prilike k-am putut vl de oprte de mire i sta limba i tot e re n sire spravito ka i dota.

Tot fakut m-av, zasprve, bogt om.


3/9

RojebareticaBoris Dorii

O vota av fost o muta ftica. Lumele lj av fost Rojebaretica. A av vo kljemt ke avpurtt roju kapuo pre kp.Ujt-av ji uda vote prla maja-betra preste kodru, juva av bivjt. Mja av leRojebaretice vk kuvintt neka prin kodru vred me, neka nu lji se eva fe. i o zi avRojebaretica n kodru n'jurbt lupu. Fakut s-av ka i ke-j bur i a vo ntrebt: Mutaftico, kotro me nsa?" Meg la maja-betra", zis-av Rojebaretica. Bolna-j pak voj omrva ku j fi, portu-l o mrva de bura pre."Lupu lj-av fino zis, neka kvta prende me, pozdravit-av vo i mes a dela j. Ma av toavut n kp. Lupu av trlit la ksa le maje-betre. Kol-s uda ro dupa kre s-av askunsneka nu-l kunote mja-betra. Trotjt s-av ke va misli ke-j Rojebaretica. Potuit-av preue i av zis: "Mjo-betra, jo sm. Pok nuntru veri?" Viro, mla, i utka me", zis-avmja-betra. N-av tivut de e se lukra. Lupu n-av fost triba rug. Skoit-av pre j i dinrovota av vo pojdit. Lupu n-av fost ku kuntent. Vrut-av pojdi i Rojebaretica. Vred av

nvetit kiklja le mje-betre, pre kp i j-av pus bareta, i zavuit s-av n pt.Vlje av verit Rojebaretica, fino av pozdravit mja-betra i a vo ntrebt:Kum je?"Mmm...Nu-j maj bire, ftico", mrmnjit-av lupu.Kumile gros gls ari, mjo-betra!"Lupu s-av uzmijt sup bilj. Rojebaretica av mes ktra pt i av zis: "Kum ari a lunmr?"Neka te pok maj bire stisni".K ke ari a mra gura?", av zavikjt Rojebaretica.Neka te pok maj bire pojdi!", zalatrt av lupu. Skoit av pre j i dinro vota vo pojdit.Satu, lupu av zadurmit i zahrhnjit. Lovecu av pre ija trekut, i av zis ke-j nute udno.Kljemt-av mja-betra ma nu s-av javit. Knd av lovecu vezut lupuluj-j mrle fole, tivut-av e s-av fakut. Raskljis-av lupuluj folele i av zvadit i spasit Rojebaretica i mja-

betra.Jle s-av fino stisnit i srino av rene ivit.


4/9

Rapsodija de lu VlahinjeSilvana Brkari-Krculi

Viro, viro-m nsta, kodrun me somnu.Kodru, viro...Jo voj rug Domnu.ntreb voj boraS-a vezut me eUdoru din me krjNeka-m inka due.Nikad n-am tivutKe m-er kta falii borele puit-a

i plojit-ai prla NjujorkVerit-a prin mre mrlji vl.Ni n-am zis. tivut-ama mi ti tu, me betri krj.Kn m-a pa opricjtPre melj perMislit-am ke som n er.R plne... ma n-oj, n-ojNe, nu m-oj dMa neka-m bire tijiKe t-oj prla morten jirima purt.

Tote ale klice i vlicei klancui kn s-a plojele ku boraDispre Uka kaljtKn jo n-am fost cije propei kn m-am zeljubitVavika -am bire vrutVavika-m ku tire fost.Ma zie-m nute, krju meZie ke nu m-er nikad vut.Ni jo n-oj tireNe, n-oj nikad put.2.Ja, mores c zie...Ke i Njujorku-j ro muti uda stvri pote se vJo-c oru ke-j a Ke jo-m sufletu z te me pljerzutFr de tire n-am putut...Nu -am a jo putut zieKum m jirima n-a bire stt


5/9

i po ptru zileJo fost-am n pt.Domisles meKum am vile purtt la pai kum m e pemintu spa.A mja s-a jadit

Ke jo nu grelo lukru,A jo n-am ni zisSamo-m liberu itjt.Kn an kuro i ploja veritJo m-am la lmpa maknitZa maj bire vedA j inka ganjt-a:Ala, pure te lukr, i .'Jo-m samo tattivut-am n-oj dobndiA j zis-a:e va de tire fi?Ala, se n-er tu

i se n-er tu mire skutTe ran tremte n MerikePa ver fi...Ku ur e va za te lukrNu c-va rabi pemintu sap.M mje n-a kapitZ am jo ti libri itjt.i jo lj-am zis:Mjo, vinde vkaNu-j dosti lu e i m muk'.A j zis-a: e tu nu tiji pobrojiKta-j ur i ur?-aj kteri tu ete pre mr?'A jo zis-am:Mjo, jo vresu n kola mn.De tot me vresu nmecZa pre lume ivi, a kum ke tu nu veziKe-j ?'i jo sta tot dispre novo mislesi misles...Nu tivu juva toc esti nj av mes.Nu tivu a mes to ni e vire.Lu prijtelj kn pises inka zik:j bire!'Ma Merika nu mi se to

De jirima cire.i inka nute:Kum r rda,Me drgi Domnu...Ke mi se sta inkaTot torna n somnu.A se nu,Jo voj melj oklji zekljis ciri za vavik misli ke sno skupa


6/9

M selita i me kodru i vleMagri se nu-j a .Veri-c r, krju, veri-c r, veriMa nu pok za nzat mn.Ne, ne, n-oj ni uk.Kt m faleti tu n-er nikad ti

Ma, mna ku Domnu, uda som de plojeSi re m-je.Mores mre Vresu me usc.(Voj te n somnu ved.)

Se me ra morta privariJo teptu ke ver veriNu pok fr de tire fi.

Armoniga skutuDe lrgo se vde.Nu tivu e ra fiSe me ra morta privari.Tu me kljemiTe vresi turn,Jo t-am vut rdaMa kmoe...Ve nu-j .La pa m-am fermjtKe nu pok durmi.Telj oklji vedu:Lampadina svit.

Jo pises, a dvu tiKt m je teko fr de tire fi.Mes-am pre klei lrgo m-a lt.Kredu ke inka te pok vedMa kn me domisles joNu-j , ke dokle mJo plns, tu aj kntt.Nopta n-re ni de zie,Ni nu tivu e porta sta jrnaNi e va fi. Armoniga sopesVrut t-am kljemMa lrgo ti.Tu-j fost de uraJo de ta bnda.Kn j kuro i kn som nsaJo nu ni kredu ke inka te vedu.Ma tu aj zis ur a jo zis-am dojKmoe nu tivu ni nsa e voj.Jo vrut-am ta mrTu n-aj o vrut d.Dokle jo-m ganjt, tu n-aj


7/9

Vrut skut. Kn jo am plns,Tu t-aj rs i samo ganjt keNu-j .stez am de limuneFakut limunda,Domislit me

Kum be oj psku livda.Kn mnj-a jirima plns,Stat-am n ptKn am fost kuntenta,Jo am kntt.Ma nu -am zis samo-m tat,Ke m jirima nu-j ur tt.Lukrt-am nukare stvriSponova...i zija mnj-a vrda skaptSopit-am zlika armonigaNepisjt pre hrtaKum m jirima nu-j de zlta.

Pokle am mes n vrti ija-m stt:Jo zik a inka neka tijiKum m jirima nu-j ur tt.Kum tot to, vrme mre i virei jo kred ke mnj-aj vrut bire.Nu tivu e va mre fiMa se me ra morta privariVresu ti se-m raj oprostii se raj pre me grob veri.Se-m raj roiele dueNu ci le r las uveni.i inka nute:Jo r cije n somnu veriLa tire ed, tu nu raj ni tiSamo c-ra suza oklju tkni.tept te r la klicaLa kra raj treZa cije zija maj muta fe.stez am mes zlika frai la pa-m sttN-m plns ni n-m knttVrut t-am kljem ma n-m putut(Ke jo n-m kuretu vut).n mr am cirut o roice

i di la jirima jo -am o dt.Vo lsu , j nu-j ur tt.lsu , j nu-j ur tt.'


8/9

Cire mi te bire, me betru krjTota zija bora, tota nopte ploja,Turn ci se vresu, durmi nu m-je volja.Tu mije faleti, me betru krj,n somnu te vedu-ku tire som n rj.Pre sknd ntru ue tamburitza ze,Su kodru to nu bivesku m mje ni e.Kn zekljidu oklji, jo me cije tornu,i ke nu me vuci, jo voj rug Domnu.Mre voj n te kodru nezirj lu stle,Neka me se domislesku i Uka i vle.Portu te n jirima i pre mle spte,Tot e m, ku mle mr-jo tot r d za te.

A frte me nu vire-otpravit l-aj pre svit'.Je nu se va turn, ke tirar a murit.

Cire mi te bire, me betru krj,Veri voj ta vra roicele pobirj.

Me dragi frte

Plngi bora me bteMe dragi frte.Fr de besdaMes-am n basrika.

ija rde o baKandla.n er am vezutJer ksno o mreStla.i te stle s-a ratt.eru fost-a mut.stezmnj-am peri n rojoPiturjt.Mislit kum a jrnaMes si verit-aJrba kreskut-a i uvenit-a.

Kc nj a trekut?Pobroji to nu l-am vrut.Zis-am:Inka o vota pa voj vut.Mislit-am ke vojMa n- fost .nji mes-ai nostru e murit-a.


9/9

Ma e c-oj zieDe esta lume munjita!i skapt-am lu bore,Ma jirima me inka dore.Nopta:Mut plamik lu lure dje,

i jo ganes neka fije kuntentaLu m mje.A n Njujork j ro reSi navu tot zegrnit-a.Kta vote am rugtSe te r put vedKn s-a stalele ratti eru fost-a mut.

literatura istroromână (rumeră)

Documents