1

Ιστορία τέχνης

Βαλανίδου ΕυτυχίαΣιάμπου Φωτεινή

2

Τα ρεύματα της ζωγραφικής5ος αι.

- 21ος αι.

Μεσαίωνας

Αναγέννηση

Μπαρόκ

Νεοκλασικισμός

Ρομαντισμός

Ρεαλισμός - Ιμπρεσιονισμός

Νεωτεριστικές τάσεις

3

5ος-μέσα 150υ Σκοτεινός Αιώνας Στασιμότητα πνευματικής εξέλιξης

◦ Στείρος θρησκευτισμός Εκκλησίας◦ Αυταρχική διακυβέρνηση φεουδαρχικού συστήματος◦ Επιδρομές βαρβαρικών φύλων

Καρολίγγεια Αναγέννηση◦ Καλλιτέχνες υπό την προστασία του κλήρου◦ Χειρόγραφα και έργα μικροτεχνίαςΜεταφορά με ζωηρό τρόπο μηνυμάτων ΕυαγγελίουΑνωνυμία καλλιτεχνών

Οθωνική Τέχνη◦ Βυζαντινές επιδράσεις σε τοιχογραφίες και εικονογραφημένα

χειρόγραφα Ρομανική Τέχνη (11ος -12ος )

◦ Επαφή ευρωπαϊκής τέχνης με βυζαντινή Τέχνη (σταυροφορίες) Γοτθική Τέχνη (13ος -14ος )

◦ Φλωρεντιανή Σχολή Giotto Ρεαλιστική απόδοση ανθρώπινων μορφών Απόδοση Συναισθημάτων Τρίτη διάσταση

◦ Σχολή Σιένας Duccio◦ Εκλεπτυσμένη , κομψή απόδοση ανθρώπινων μορφών◦ Διακοσμητική τάση

Μεσαίωνας Αναγέννηση Μπαρόκ Νεοκλασικισμός Ρομαντισμός

Ρεαλισμός, Ιμπρεσιονισμό

ς

Νεωτεριστικές τάσεις

4

Μεσαίωνας

Αναγέννηση

Μπαρόκ

Λεονάρντο ντα Βίντσι Μιχαήλ Άγγελος Ραφαέλο

5

Μεσαίωνας Αναγέννηση Μπαρόκ Νεοκλασικισμός Ρομαντισμός

Ρεαλισμός, Ιμπρεσιονισμό

ς

Νεωτεριστικές τάσεις

1600 - 1750 17ος αι.

έντονο δραματικό - συναισθηματικό στοιχείο

Εντυπωσιασμός -εξύψωση άνθρωπου διαμέσω παθών συναισθημάτων

barocco μαργαριτάρι

Αντιμεταρρύθμιση Παπικής Εκκλησίας

Χαρακτηριστικά

◦ καμπύλες γραμμές

◦ πολύπλοκοι διαπλεκόμενοι όγκοι

◦ αυστηρή ιεράρχηση των χώρων

◦ απόδοση της κίνησης

◦ εκμετάλλευση του φωτός

◦ δημιουργία έντονων αντιθέσεων μέσω έντονων φωτοσκιάσεων

◦ δημιουργία ψευδαισθητισμών

Ιταλία Κορτόνα (1596-1669) «Η αλληγορία της Θείας Προνοίας και η Δύναμη των Μπαρμπερίνι», Πότσο (1642-1709) «Αλληγορία του ιεραποστολικού έργου των Ιησουϊτών»

Φλαμανδία Ρούμπενς (1577-1640)

◦ κινησιακής πλευράς του στυλ

◦ ρεαλιστική απόδοση της σάρκας «Η Αρπαγή των Θυγατέρων του Λεύκιππου» (1618).

Ολλανδία Ρέμπραντ (1666-1669)

◦ μπαρόκ εφέ του φωτός, το ρεαλισμό και την απόδοση της υφής «Νυχτερινή Περίπολος » (1642)

◦ μπαρόκ παιγνίδισμα φωτός σκιάς σε πορτρέτα και τοπία

◦ να διεισδύσει στην ψυχή των πραγμάτων, με ειλικρίνεια και σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια.

Βερμέερ (1632-1675) μετουσίωση υλικού μπογιάς σε αληθινές χρωματικές μελωδίες να ακτινοβολούν δικό τους φως, «Το Εργαστήρι Του Καλλιτέχνη» (1665),«Η Κεντήστρα» (1665)

Ρόυσνταελ (1628-1682) τοπιογραφία και νεκρές φύσεις

Καλφ

Ισπανία Βελάσκεθ , Μουρίλλο.

6

Κλασικό ή Κλασικισμό Μπαρόκ

Γραμμικότητα ( ζωγραφική: αυτό προσδιορίζεται από γραμμικό σχέδιο)

Ζωγραφικότητα (από την ελιά στα χρώματα)

Επιφάνεια Βάθος

Αναλυτική διαδικασία Συνθετική διαδικασία

Απόλυτη σαφήνεια Σχετική ασάφεια

7

Μεσαίωνας

Αναγέννηση

Μπαρόκ

Ζακ-Λουί Νταβίντ Ζακ-Ογκύστ-Ντομινίκ Ενγκρ

8

τέλη 18ου αι. Γαλλική Επανάσταση Ενάντια στο Χαρακτηριστικά

◦ Κυριαρχία συναίσθημα αντί της λογικής.◦ Φαντασία, μυστήριο, λυρισμός◦ έμφαση στην πρόκληση ισχυρής συγκίνησης μέσω της τέχνης ◦ μεγαλύτερη ελευθερία στη φόρμα, σε σχέση με τις περισσότερο

κλασικές αντιλήψεις.◦ αβεβαιότητα, ανασφάλεια, υπαρξιακές ανησυχίες◦ ελεύθερες πινελιές◦ πλούσιο χρώμα◦ χαλάρωση περιγράμματος◦ σύνθεση γεμάτη κίνηση και ενέργεια◦ δραματικές φωτοσκιάσεις

Θέματα παρμένα από σύγχρονη εποχή περιβάλλον εξωτικά θέματα, για τους αγώνες των λαών για αποτίναξη της δουλείας και της καταπίεσης, θέματα πάλης ενάντια στα στοιχεία της φύσης το Μεσαίωνα

Μεσαίωνας Αναγέννηση Μπαρόκ Νεοκλασικισμ

όςΡομαντισμ

όςΡεαλισμός,

ΙμπρεσιονισμόςΝεωτεριστικές

τάσεις

9

Γκρο (επίσημος ζωγράφος του Ναπολέοντα) -> Η ναυμαχία του Αμπουκίρ, Η Μάχη των Πυραμίδων.

Γαλλία Κλοντ-Λορρέν (1600-1682) τοπίο με πολύ λυρισμό.

Ευγένιος Ντελακρουά-> σκηνές απ’ την Ελληνική επανάσταση: Οι σφαγές της Χίου (1824), Η Ελλάδα ξεψυχάει στα ερείπια του Μεσολογγίου (1827)

Γερμανία Φρίντριχ (1774-1840) τοπία γεμάτα στοχασμό και συμβολισμό

Αγγλία Τέρνερ (1775-1851) καταπληκτικές θάλασσες, σύννεφα, καπνούς, καταιγίδες, παρουσίαση φύσης στις διάφορές της διαθέσεις, τοπιογραφίες-> πρόδρομος του ιμπρεσσιονισμού

Μπλέικ (1757-1827) έργα φαντασιασμού, υδατογραφίες εικονογράφησης Δάντη.

Ισπανία Γκόγια (1746- 1828)

◦ ενδοσκοπική διάθεση, με συμβολικό χαρακτήρα και αναφορά σε γεγονότα και πραγματικότητες της εποχής

◦ σε έργα ζωγραφικής και χαρακτικής

◦ « Ο Κολοσσός-Πανικός» (1802/12) συμβολικό-σουρεαλιστικό

◦ «Η 2α Μαΐου 1804» (1814) ,«Ο Τουφεκισμός της 3ης Μαΐου 1804

◦ συναρπαστικές εκφράσεις και χειρονομίες των ανθρώπων

◦ δραματική σύνθεση - δυνατές αντιθέσεις φωτός-σκιάς και χρωμάτων

δίνει ηθική αξία σε λαϊκές εξεγέρσεις ενάντια στη δουλεία, την καταπίεση, υπέρ της ελευθερίας και εξαίρει τον ηρωισμό ανώνυμων αγωνιστών, ανεβάζοντάς τους σε επίπεδα ισάξια μ’ αυτά γνωστών ηρωικών μορφών της ιστορίας.

◦ Δημιουργία καινούριων, σύγχρονων ηρώων και μιας καινούριας θεματογραφίας, επαναστατικής για την τέχνη της εποχής.

Μεσαίωνας Αναγέννηση Μπαρόκ Νεοκλασικισμ

όςΡομαντισμ

όςΡεαλισμός,

ΙμπρεσιονισμόςΝεωτεριστικές

τάσεις

10

Μεσαίωνας

Αναγέννηση

Μπαρόκ

Μιλέ ΜανέΣεζάν Μονέ Ρενουάρ

Σερά Γκωγκέν Βαν Γκογκ

Ντεγκά Λωτρέκ

Εξπρεσσιονισμός

Αρχές 20ου αι. 1905-1940

εσωτερικά αισθήματα , χαρούμενη διάθεση

Στρέβλωση φυσικού χρώματος και την παράστασης με σκοπό να περιγράψουν μία εσωτερική ενόραση η συναίσθημα

Αυτή η στάση του εξπρεσιονισμός ήταν ασφαλώς αντίθεση στις άξιες  των ιμπρεσιονισμων,οι οποίοι επεδίωκαν μια αντικειμενικοί  αναπαράσταση της πραγματικότητας ‘το ρεύμα’ του Νορβηγού Μουνχ

Παράσταση στο έργο το υποκειμενικό,τα προσωπικά αισθήματα με ακρίβεια , παρά να ζωγραφίζεται το θέμα με ακρίβεια ως προς την εξωτερική παρουσίαση της πραγματικότηταςήταν ο Τζειμς Ένσορ ζωηρά χρώματα στις εικόνες του από γκροτέσκ μάσκες και σκελετούς,

ο Όσκαρ Κοκόσκα ,ο Έγκον Σίλε και ο Τσάιμ Σουτίν. Η ομάδα Μπρουκ (γέφυρα) και ο Μπλάου Ράιτερ (Μπλε καβαλλάρης) σχετιζόταν με αυτό το κ

Γερμανία μετά τον Ά παγκόσμιο πόλεμο μαξ Μπέκμαν, Τζωρτζ Γκροτζ.

Ο Καντίνσκυ ήταν από την ηγετικές μορφές του Εξπρεσιονισμού που στήριξαν αυτή την θέση και οδήγησαν σταδιακά στη διαμόρφωση της σύγχρονης αφηρημένης τέχνης

Ο Γαλάζιος Καβαλάρης θα μπορούσε να αποτελεί μέρος ενός άρθρου για την Αφηρημένη Τέχνη ή ενός άρθρου για τον Εξπρεσιονισμό ή καλύτερα ενός άρθρου για τον Βασίλι Καντίνσκι, μιας και ο ίδιος διαμόρφωσε το θεωρητικό υπόβαθρο αυτής της κίνησης (και θεωρώ πως δε θα μπορούσε να το κάνει καλύτερα κάποιος άλλος). Αποτελεί όμως ένα ξεχωριστό και ανεξάρτητο από τα παραπάνω άρθρο γιατί θέτει ως κίνημα τις βάσεις για έναν έντονο προβληματισμό γύρω από τη σχέση του ανθρώπου με την Τέχνη.

11

Μεσαίωνας Αναγέννηση Μπαρόκ Νεοκλασικισμός

Ρομαντισμός

Ρεαλισμός, Ιμπρεσιονισμός

Νεωτεριστικές τάσεις

Ο κυβισμός 20ου αιώνα. Στα έργα τέχνης κυβιστών τα αντικείμενα χωρίζονται, αναλύονται, και συνθέτονται ξανά σε μια αφηρημένη μορφή - αντί οι καλλιτέχνες να αποδίδουν τα

αντικείμενα από μια συγκεκριμένη γωνία, τα διαιρούν σε πολλαπλές απόψεις, βλέποντας έτσι ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές διαστάσεις ή όψεις των αντικειμένων. Συχνά οι επιφάνειες των όψεων, ή τα πλάνα, τέμνονται σε γωνίες που δεν έχουν κάποιο αναγνωρίσιμο βάθος.

Ο κυβισμός άρχισε στα μέσα του 1906 με τους Ζωρζ Μπρακ (Georges Braque) και Πάμπλο Πικάσσο, που ζούσαν στη Μονμάρτρη του Παρισιού. Γνωρίστηκαν το 1907, και δούλεψαν μαζί στενά μέχρι την έναρξη του πρώτου Παγκόσμιου πολέμου το 1914.

να αποδώσουν με σαφήνεια το συσχετισμό αντικειμένου - περιβάλλοντος, έτσι τα έργα τους αποκτούν μια κρυστάλλινη διαύγεια που χαρακτηρίζει κυρίως την περίοδο 1909-1910 των Braque και Picasso. Όσο για τον Derain, αυτός αρνείται να ακολουθήσει την ίδια πορεία με τους φίλους του και παραμένει πιστός στις υποδείξεις του Cezanne, αν και τις ακολουθεί χωρίς να απορρίπτει τις καινοτομίες του κυβισμού. Η διάκριση των επιπέδων και η οργάνωση του χώρου στους πίνακές του έχουν ένα γεωμετρικό χαρακτήρα που φανερώνει ότι οι συχνές επισκέψεις του στους δυο άλλους, τολμηρότερους ομότεχνούς του δεν ήταν απλώς φιλικές. Από το 1910 μια μεγάλη ομάδα νέων ζωγράφων συνεχίζει τις αναζητήσεις του κυβισμού.

. Για τον Picasso, τον Braque και τον Gris, ο κυβισμός είναι η έκφραση μιας αντικειμενικής πραγματικότητας. Αυτοί οι ζωγράφοι κατόρθωσαν να ξεπεράσουν το στείρο διαχωρισμό της εξωτερικής πραγματικότητας από την εσωτερική της πτυχή, την ιδέα δηλαδή από το πράγμα στην καλλιτεχνική δημιουργία. Επιβεβαίωσαν την ύπαρξη μιας και μόνης αντικειμενικής πραγματικότητας που εμπεριέχει και συγκροτεί σε ενιαίο σύνολο τους δύο κόσμους.

Ο κυβισμός εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1908, προηγήθηκαν όμως δύο χρόνια αναζήτησης και σταδιακής εξέλιξής του. Το έργο του Picasso μας δίνει τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε την εξελικτική πορεία που οδήγησε σε αυτή την πρώτη παρουσίαση της νέας άποψης για τη ζωγραφική. Όλα αρχίζουν το 1906, όταν ο Pablo Picasso αισθάνεται πως έπαψε πια να ικανοποιεί η τέλεια ισορροπία που χαρακτήριζε τα έργα της "ροζ περιόδου".

Έτσι, αυτή τη χρονιά αφιερώνει όλο το δημιουργικό του οίστρο σε ένα τεράστιο έργο που σκέφτεται να το ονομάσει "Το πορνείο της Avignon", μνημονεύοντας έναν οίκο ανοχής της Βαρκελώνης που βρισκόταν στην οδό Avignon. Σύμφωνα με την αρχική αντίληψή του, ο πίνακας θα απεικόνιζε μερικές κοπέλες, καθώς γευματίζουν παρέα με ένα ναύτη, κι ένα φοιτητή, που δίπλα του βρίσκεται ένα κρανίο. Άλλά όσο προχωρούσε η εκτέλεση του έργου, το αρχικό σχέδιο άλλαζε. Τελικά ο πίνακας ονομάστηκε "Οι δεσποινίδες της Avignon". H αλλαγή του αρχικού θέματος συνοδεύεται από μια αντίστοιχη αλλαγή του ύφους που είναι ευδιάκριτο. Ο πίνακας εκτελέστηκε σε δύο στάδια. Η προσεκτικά υπολογισμένη σύνθεση του έργου στο πρώτο στάδιο ανατρέπεται ολοκληρωτικά από τη δυναμική και γεμάτη ζωντάνια παρέμβαση στο δεύτερο στάδιο, απορρίπτοντας για πρώτη φορά κάθε παραδοσιακή εικόνα αρμονίας, αναλογίας, ομορφιάς και πλαστικότητας.

Το 1908 ο κυβισμός προχωρεί στο δεύτερο στάδιο της εξέλιξης του.

Ο Picasso, για πρώτη φορά ανακαλύπτει τι σημάνει πραγματικά και πόσο μοντέρνα είναι η δυσνόητη τέχνη του Cezanne και αναλαμβάνει με ενθουσιασμό να αξιοποιήσει όλες τις νέες εκφραστικές δυνατότητες που κρύβει μέσα της.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε και το πασίγνωστο απόσπασμα της επιστολής του Cezanne στον Emile Bernard: "Για να απεικονίσω τη φύση πρέπει να χρησιμοποιήσω τη σφαίρα, τον κύλινδρο, τον κώνο και βέβαια να θέσω το σύνολο σε προοπτική διευθέτηση. Για μας τους ανθρώπους, η φύση έχει περισσότερο βάθος παρά επιφάνεια..."

Επίσης στο πλευρό του Picasso βρίσκονται δυο καλλιτέχνες που συνδέονται στενά μαζί του. Πρόκειται για τον Derain και τον Georges Braque.

Εξετάζοντας προσεκτικά τα έργα του Picasso, του Derain και του Braque από το 1907 μέχρι και το 1908 διακρίνουμε πολλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κυβισμού.

Για τους κυβιστές, το έργο τέχνης έχει πάψει να είναι η αντικειμενοποίηση της εσωτερικότητας και των υποκειμενικών ψυχικών καταστάσεων που πάντοτε απαιτούν μια συμβολική εικαστική έκφραση. Είναι η αναλυτική αναζήτηση της αντικειμενικότητας και της μορφοποίησής της.

12

Μεσαίωνας Αναγέννηση Μπαρόκ Νεοκλασικισμός

Ρομαντισμός

Ρεαλισμός, Ιμπρεσιονισμός

Νεωτεριστικές τάσεις

13

Μεσαίωνας

Αναγέννηση

Μπαρόκ

Μοντριάν Μάλεβιτς Τάτλιν Χάουσμαν

Οπενχάιμ Νταλί Καρά Φάινιγκερ

14

ΒιβλιογραφίαE.H.Gombrich (2006), Το χρονικό

της Τέχνης,16η έκδοση, Μορφωτικό ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης

Σιγάλας Γ., Ιστορία της Τέχνης, γ’ τάξη Ενιαίου Λυκείου, Αθήνα:ΟΕΔΒ

http://art.pppst.com/arthistory.html

http://iris.nyit.edu/arthistory/pptshows.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Main_Page

15

τ έ λ ο ς . . .

Ευχαριστούμε για την προσοχή

σας!!!