tezaurul roman de la moscova

Upload: bogdan2276

Post on 07-Aug-2018

245 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    1/178

    INSTUTL ECONOMIC' ROMÂSC

    CERCETĂRI $ MATERAL DOCUMENTAR PRVTOR LA

    ISTORIA ECONOMiCĂ A ROMÂNII

    I

    T E ZA �R U L OM Â N

    DEA' OSCOVADE

    MHIL GR ROMAŞCANU

    u RT R O M Â NE A S C". BCRŞT 1 934

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    2/178

    I N S T I T U T U L E C O N O M I C R O M A N E S C

    C E R C E T A R I $ 1 M A T E R I A L D O C L I M E N T A R P R I V I T O R L A

    I S T O R I A E C O N O M I C A A R O M A N I E I

    I I I

    T E Z A L I R L I L R O M A N

    D E L A M O S C O V A

    D E

    M I H A I L G R . R O M , M C A N L I

    , , , C A R T E A R O M A N E A S C A , B U C L I R W - 1

    1

    9 3 4

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    3/178

    D E A C E L A S I :

    1 . C r e d i t u l

    n e c e s i t a t e a r e g l e m e n t d r e i d e p u n e r i l o r s p r e f r u c t i f i c a r e i n R o m a n i a .

    B u c u r e 0 1 9 3 0 .

    2 . P r i v i n d b u g e t u l t d r e i . B u c u r e 0 1 9 3 1 .

    3 . S i t u a t i a i n d u s t r i e i m a r l i n a i n t e a s t a b i l i z d r e i m o n e t a r e . B u c u r e 0 1 9 3 1 .

    4 . B a n c a N a r i o n a M . f l c r e d i t u l a g r i c o l . B u c u r e § t i 1 9 3 1 .

    5 . C o n s i d e r a f i u n i g e n e r a l e a s u p r a o r i g i n e i I n o n e t e i . C o n t r i b u f i u n i l a c u n o q t e r e a

    c i r c u l a f i e i m o n e t a r e d i n D a c i a . T e z a u r u l d e l a C o l e n t i n a . B u c u r e q t i 1 9 3 2 .

    6 . M o n e t e l e R e g e l u i C a r o l I . B u c u r e # i 1 9 3 2 .

    7 . T e z a u r u l n e o l i t i c d e l a B r a t o v o e c t i - D o l j . B u c u r e . y t i 1 9 3 2 .

    8 . C o n t r i b u f i u n i l a i s t o r i a m o n e t a r d a P r i n c i p a t e l o r . B u c u r e g i 1 9 3 2 .

    9 . I n s e m n d r i . B u c u r e 0 1 1 9 3 2 .

    1 0 , B a n c a N a t i o n a l d a M o l d o v e i . B u e u r e § t i 1 9 3 2 .

    1 1 . C a l e n d a r u l p l u g a r u l u i . B u c u r e 0 1 9 3 3 .

    1 2 . Z a r d f l a M i c h e l D a n i e l . B u c u r e § t i 1 9 3 3 .

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    4/178

    P e n t r u c o l e c l i u n e a d e C e r c e t a r i q i m a t e r i a l d o c u m e n t a r p r i v i t o r

    l a I s t o r i a E c o n o m i c s a R o m a n i a " s e g c i s e a u a p r o a p e g a l a , § i i n p a r t e

    c h i a r c u l e s e , a l t e c l o u d l u c r a r i , c a n d d o m n u l M i h a i l G r . R o m w a n u

    n e - a p r e z e n t a t , i n t r ' o c o n f e r i n f a , p a g i n i d i n e x p u n e r e a d e l a i d r e f e r i -

    t o a r e l a i n t a i n p l a r i d e c u r e i n d t r a i t e § i c u r a s f r c i n g e r i h o t d r i t o a r e a s u p r a

    a c t u a l e i n o a s t r e v i e f i e c o n o m i c e § i f i n a n c i a r e .

    A m c r e z u t c a p u t e m a d u c e I n c a u n s e r v i c i u m e m b r i l o r § 1 c i t i t o -

    r i l o r n o q t r i , p u b l i c a n d i n a c e a s t a c o l e c t i u n e n o u a c o n t r i b u f i u n e c e n i

    s ' a p r e z e n t a t , l e i m u r i t o a r e a a v e n t u r e i d e p e s t e g r a n i f e l a t e z a u r u l u i

    r o m a n e s c .

    C h e s t i u n e a a c e a s t a p a s i o n e a z e i d e l a r a z b o i u i n c o a c e c u u n i n t e r e s

    m e r e u v i u i n t r e a g a p o p u l a f i u n e r o m e i n e a s c a , § i c u d r e p t c u v a n t p e n -

    t r u e d - b u n u r i l e t r a n s p o r t a t e l a M o s c o v a a p a r f i n e a u n u n u m a i S t a t u l u i

    c i § i i n s t i t u f i u n i l o r p u b l i c e s a u p r i v a t e d e t o t f e l u l p r e c u m q i n e n u m a -

    r a f i l o r c e t a f e n i ,

    A d u n a r e a d e c i , i n t l . ' u n m a n u n c h i u , a § t i r i l o r u t i l e p e n t r u c u n o a q -

    t e r e a a d e v a r u l u i a s u p r a t e z a u r u l u i r o m a n d e l a M o s c o v a e r a n u n u m a i

    n e c e s a r a d a r § i d e m u l l d o r i t d .

    L u c r u l a c e s t a s e i m p u n e a c u d e o s e b i r e f i i n d c ' d c h e s t i u n e a t e z a u r u l u i

    r o m a n d e l a M o s c o v a d e p a p a , p r i n n a t u r a e i , i n t e r e s u l l o c a l - n a t i o n a l

    p e n t r u a s e q u a i n c a d r u l p r o b l e m e l o r i n t e r n a l i o n a l e d e a c t u a l i t a t e .

    D o m n u l M i h a i l G r . R o m a F a n u a r e m e r i t u l d e a f i f a c u t o a s t f e l

    d e l u c r a r e .

    P r e z e n k i n d - o c i t i t o r i l o r n o q t r i , n a d a j d u i m c i f v o m s t i m u l a

    § i m a i m u l l p a s i u n e a t a n a r u l u i

    i h a r n i c u l u i e i a u t o r p e n t r u v i i t o a r e

    l u c r e i r i d e c e r c e l a r e a t r e c u t u l u i n o s t r u e c o n o m i c .

    G h e r o n N e t t a

    D i f e c i o e u l I n s t i t u t a l u i E c o n o m i c R o m d n e s c

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    5/178

    T E Z A U R U L R O M A N D E L A M O S C O V A

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    6/178

    I N T R O D U C E R S

    M a i b i n e d e u n d e c e n i u s i j u m a t a t e a t r e c u t , d e c a n d t e z a u r u l

    r o m a n a f o s t t r a n s p o r t a t I n R u s i a . A s u p r a l u i , I n a c e s t t i m p , s ' a

    s c r i s d e s t u l d e m u t t .

    C e r c e t a t o r i i s e r i o s i s i i u b i t o r i i d e s e n z a t i o n a l

    s i - a u s p u s c u v a n t u l . C u t o a t e a c e s t e a o p i n i a p u b l i c s e s t e t o t a t a t

    d e p u t i n l a m u r i t a a s t a z i , c a s i a c u m c i n c i s p r e z e c e a n i .

    C i r c u l a f e l d e f e l d e s v o n u r i . Z i a r e l e s e i n t r e c i n a l e i n r e g i s t r a .

    C a p i t a n u l e n g l e z G e o r g e H i l l i n t r ' o l u c r a r e d e c u r a n d t i p a r i t g , s u s t i n e

    e l a r e p a t r i a t a t r e i a p a r t e d i n t e z a u r u l a u r . P o z i t i a a u t o r u l u i d s

    a c e s t e i a f i r m a t i u n i u n c a r a c t e r s e m i - o f i c i a l . L u m e a n u m a i s t i e c e s a

    t r e a d s . T e z a u r u l r o m a n d e l a M o s c o v a , a d e v e n i t s u b i e c t u l u n e i p o -

    v e s t i f a n t a s t i c e .

    A c e s t e a s u n t m o t i v e l e c a r e m ' a u d e t e r m i n a t s ä b l e e p c e r c e t a -

    r i l e .

    C h e s t i u n e a t r e b u i a p u s s l a p u n c t . E r a n e c e s a r a o l u c r a r e c a r e

    s ä r a m u r e a s c s p e d e p l i n o p i n i a p u b l i c s . A p a r i t i a e i n u p u t e a f i a m a -

    n a t l . L u i G e o r g e H i l l t r e b u i a s s i s e e a s p u n d a g r a b n i c .

    y S i a m p o r n i t

    l a l u c r u .

    R e z u l t a t u l ?

    C a r t e a d e f a l l .

    D e l a i n c e p u t d e c l a r c a n u a m o c o l i t n i m i c s i n u a m s o v a i t p e

    a l o c u r i s a i n t r u c h i a r i n e x p u n e r e a u n o r s p i n o a s e c h e s t i u n i d e o r d i n

    p o l i t i c , p e n t r u a p r e c i z a m a i b i n e t e r m e n i i p r o b l e m e i c e m i - a m p r o p u s .

    R e v o l u t i e i r u s e i - a m a c o r d a t o a t e n t i u n e d e o s e b i t a . E x p l i -

    c a t i a e s i m p l a . R e v o l t a a i z b u c n i t i n I m p a r a t i a R o m a n o v i l o r i n p r i -

    m e l e l u n i a l e a n u l u i 1 9 1 7 s i c u s c u r t e i n t r e r u p e r i a d a i n u i t p a n s

    a t r e s f a r s i t u l a c e l u i a s i a n , c a n d b o l s e v i c i i a u c u c e r i t p u t e r e a . C u - .

    n o a s t e r e a e v o l u t i e i p o l i t i c e a R u s i e i d i n a c e s t t i m p , p r e z i n t a p e n t r u

    n o t u n d e o s e b i t i n t e r e s . N u m a i a s a v o m p u t e a u r m g r i n e c o n t e n i t

    p r o b l e m a t e z a u r u l u i n o s t r u d e p o z i t a t l a

    M o s c o v a , i n l u n i l e I a -

    n u a r i e s i A u g u s t 1 9 1 7 .

    D e a s e m e n i n u a m p u t u t t r e c e p e s t e f a p t e l e c a r e a u d e t e r m i n a t

    p e v r e d n i c i i c o n d u c a t o r i a i R o m a n i e i , d i n a c e l e t u l b u r i v r e m u r i , s a

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    7/178

    2

    I i . a x . R O M A k i C A N I T

    h o l a r a s c a p u n e r e a i n s i g u r a n t 6 a s f i n t e l o r n o a s t r e c o m o r i i n t a r a c e l u i

    m a i a p r o p i a t a l i a t . R e a m i n t i n d d u r e r o s u l n o s t r u z b u c i u m l a u n t r i c

    d i n z i l e l e c r a n c e n u l u i r a z b o i

    i n t r e g i t o r d e n e a m

    W A , a m f o s t

    s t A p a n i t d e g a n d u l s ä i n f A t i s e z i n a d e v A r a t a s a l u m i n a o p e r a t i u n e a

    t r a n s p o r t u l u i .

    C e l e l a l t e p r o b l e m e t r a t a t e i n l e g A u r 6 d i r e c t a c u t e z a u r u l r o -

    m a n d e l a M o s c o v a , i n t r e g e s c l u c r a r e a , d a r n u s e a c a i z v o r u l m a t e r i a -

    l u l u i v a s t d o c u m e n t a r c a r e m a i p o a t e f i

    P e n t r u c a s e r i o z i t a t e a s t u d i u l u i s a n u f i e p u s A l a i n d o i a l s a , a m

    p u b l i c a t t o a t e d o c u m e n t e l e i m p o r t a n t e p e c a r e l e - a m c e r c e t a t . C i t i -

    t o r u l v a p u t e a a s t f e l s a m a c o n t r o l e z e l a f i e c a r e p a s s i v a j u d e c a m a i

    u s o r s i n g u r , d a t a a m i z b u t i t , c a d e l a p r i m u l S i p a n a l a u l t i m u l r a n d ,

    s a f a c o e x p u n e r e e x a c t a o b i e c t i v a .

    V o i u r a m a n e r e c u n o s c a t o r t u t u r o r b i n e v o i t o r i l o r c a r i i m i v o r

    a t r a g e a t e n t i u n e a a s u p r a l i p s u r i l o r

    g r e s e l i l o r , i n e r e n t e u n e i l u c r a r i

    c a r e m ' a o b l i g a t s a c l a d e s c d e l a t e m e l i e , c e r c e t a n d i n t r ' u n t i m p r e -

    l a t i v s c u r t , n u m e r o a s e a c t e

    d o c u m e n t e r a z l e t i t e p r i n a r h i v e

    p u -

    b l i c a t i u n i c o n t e m p o r a n e .

    g a s i t .

    s i

    s i

    A i

    s i

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    8/178

    C A P I T O L U L I

    S T R A I M U T A R E A T E Z A U R U L U I B A N C I I N A T I O N A L E

    L A I A S I

    C a t r e s f a r s i t u l a n u l u i 1 9 1 6 , i n a i n t a r e a v i j e l i o a s a a v r a j m a s i l o r

    p u n e p r o b l e m a m u t a r i i C a p i t a l e i t a r i i d e l a B u c u r e s t i l a I a s i .

    C o - .

    r o a n a , G u v e r n u l s i a u t o r i t a t i l e , u r m a u s a - s i s t a b i l e a s c a r e s e d i n t a i n

    v e c h e a C a p i t a l s a M o l d o v e i . B a n c a N a t i o n a l e a R o m a n i e i , i n j u r u l

    c a r e i a g r a v i t a a t u n c i m a i p u t i n v i e a t a e c o n o m i c s a - O r l i d e c a t a c e a

    p o l i t i c a , n u p u t e a f a c e a l t f e l . E a t r e b u i a s t r a m u t e C e n t r a l a

    a c o l o , u n d e n a d e j d e a i n d r e p t a t e a s e n t i n t e i t r i b u n a l u l u i i s t o r i c , a r u n c a

    v a l u l u i t a r i i a s u p r a s u f e r i n t e l o r s i u m i l i n t e l o r p e c a r e l e i r r d u r a n e a m u l

    r o m a n e s c . I n s e d i n t a d i n 2 9 S e p t e m v r i e 1 9 1 6 , v i c e - g u v e r n a t o r u l

    I . G . B i b i c e s c u c o m u n i c a C o n s i l i u l u i G e n e r a l c a G u v e r n u l i m p a r -

    t a s e s t e a c e i a s i p a r e r e 1 ) .

    C o n f o r m i n t e l e g e r i l o r a v u t e c u m i n i s t r u l

    j u s t i t i e i , m u t a r e a B a n c i i l a I a s i u r m a s a s e h o t a r a s c a p r i n t r ' u n d e -

    c r e t - r e g a l .

    0 c l i p s d e n a d e j d e . A p o i t o t u l s e s p u l b e r a . D u s m a n i i i n a i n -

    t e a z a . P l a i u r i l e r o m a n e s t i s u n t r a n d p e r a n d c o t r o p i t e . P e n a l a i n -

    t i m p i c a t u r a d e s a n g e , v i t e j i i n o s t r i s o l d a t i l u p t a . C u f a t a s p r e p u -

    h o a i e l e n a v a l i t o r i l o r , e i m o r c u m i i l e . M o m e n t u l i n t r a r i i R o m a n i e i

    i n a c t i u n e , n ' a f o s t b i n e a l e s 2 ) . A l i a t i i n ' a u s t i u t s a p r e g a t e a s c a

    t e m e i n i c i n t e r v e n t i u n e a n o a s t r a . O f e n s i v a a r m a t e i d i n M a c e d o n i a

    a f o s t n e s e r i o a s a . P r e g a t i r e a m i l i t a r a s i s u f l e t e a s c a a s o l d a t i l o r r o -

    m a n i l a s a d e d o r i t . R u s i a n e t r a d a s e , i a r v r a j m a s i i s i - a u s t r a m u t a t

    1 ) C . I . B A l e o l a n u , I s t o r i a p o l i t i c e i n o a s t r e m o n e t a r e s i a B e r n e l l N a t i o n a l e , 1 9 1 4 -

    1 9 2 8 , I I I , p a g . 1 3 2 , B u e u r e § t i 1 9 3 3 .

    2 ) C o n s t . K t r i t e s e u , I s t o r i a r e a b o i u l u i p e n t r u i n t r e g i r e a R o n l n i e t , 1 9 1 6 - 1 9 1 9 ,

    I I , p a g . 3 3 2 I d u r m . , e d . I L

    s a - s i

    s i

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    9/178

    4

    M . G R R O M W A N U

    a c t i u n e a p r i n c i p a l s p e f r o n t u l r o m a n , n a p u s t i n d u - s e c u t o a t a f u r i a

    a s u p r a n o a s t r a . T o t u l e r a z a d a r n i c . I n g r i j o r a r e a s p o r e a n e c o n t e n i t .

    B u b u i t u l t u n u l u i s e a u z e a l a B u c u r e s t i d i n c e i n c e m a i d e s l u s i t .

    F a t a d e g r a v i t a t e a e v e n i m e n t e l o r , v i c e - g u v e r n a t o r u l c o n v o a c a

    d i n n o u C o n s i l i u l G e n e r a l a l B a n c i i . S e d i n t a s ' a t i n u t l a 1 1 O c t o m -

    v r i e 1 9 1 6 . D u p e i n d e l u n g a t e s i f u r t u n o a s e d e s b a t e r i , s ' a u l u s t u r r n a -

    t o a r e l e h o t a r i r i

    C o n s i l i u l g e n e r a l a v a n d I n v e d e r e c a B a n c a N a t i o n a l e f i i n d

    o b a n c a d e e m i s i u n e , t r e b u i e a l b a , p o t r i v i t l e g i i s i s t a t u t e l o r o r -

    g a n i c e s i m e n i r i i s a l e , s e d i u l i n o r a s u l u n d e G u v e r n u l i s i a r e r e s e d i n t a , ,

    h o t a r a s t e c a , d a t a G u v e r n u l i s i m u t e r e s e d i n t a d e l a B u c u r e s t i i n a l t

    o r a l , s a f i e s t r a m u t a t a s i r e s e d i n t a s i s e d i u l l e g a l s i d e f a p t a l B a n c i i

    N a t i o n a l e I n a c e l o r a l , I n c a r e e a v a f u n c t i o n a i n p l e n i t u d i n e a d r e p -

    t u r i l o r s i p u t e i i l o r c e a r e I n v i r t u t e a l e g i i s i s t a t u t e l o r s a l e , c u c a r e

    a f u n c t i o n a t s i p a n s a c u m . "

    D e c i z i u n e a e r a d e f i n i t i v e . S u c c e s i u n e a g r a b n i c a a e v e n i m e n -

    t e l o r p o l i t i c e , s ' a r f i p u t u t s a n u m a i I n g a d u i e C o n s i l i u l u i B a n c i i s a

    t i n a o n o u a s e d i n t a .

    S ' a m a i h o t a r i t c u a c e s t p r i l e j , O . s e c o m u n i c e s e d i i l o r d i n M u n -

    t e n i a s i O l t e n i a s a r a m a n a p e l o c , c o n t i n u a n d o p e r a t i u n i l e . I n c e

    p r i v e s t e s e d i u l c e n t r a l , C o n s i l i u l a v a n d i n v e d e r e e a e s t e n e v o i e

    c a u n e l e o p e r a t i u n i i n c e p u t e s i I n c a I n c u r s l a B u c u r e s t i , s ä f i e c o n -

    t i n u a t e s i d u p e s t r a m u t a r e a s e d i u l u i B a n c i i i n a l t o r a l , s e v a l a s a

    I n a c e s t c a z l a B u c u r e s t i o d e l e g a t i u n e i n s a r c i n a t a i n m o d l i m i t a t i v

    c u o p e r a t i u n i l e m a i j o s s p e c i f i c a t e

    1 . S A ' s c o n t e z e p o r t o f o l i u l c a s e l o r d e b a n e a s i p e r s o a n e l o r c a r i

    a u d e j a u n c o n t c u r e n t c u f a c u l t a t e a d e s c o n t l a B a n c a N a t i o n a l e s i

    m a x i m u m p a n g l a l i m i t a s u m e l o r , d e c a r e d e l e g a t i u n e a v a d i s p u n e

    e f e c t i v I n m o m e n t u l i n t r a r i i s a l e i n f u n c t i u n e i c a r e s e v a s p e c i f i c a

    i n t r ' u n d e o s e b i t p r o c e s - v e r b a l a l C o n s i l i u l u i d e A d m i n i s t r a t i e ;

    2 . I m p r u m u t u r i s i m p l e s a u i n c o n t c u r e n t p e e f e c t e l e d e f e l u l

    c e l o r p r e v a z u t e I n s t a t u t e l e B a n c i i N a t i o n a l e s i i a r a s i n u m a i p a n a

    l a l i m i t a a r a t a t a m a i s u s ;

    3 . S A p r i m e a s c a d e p o z i t e l e c e s e v o r f a c e ;

    4 . S ä i n c a s e z e s u m e l e c e s e d a t o r e a z a B a n c i i N a t i o n a l e s i s a

    a c h i t e s u m e l e c e d a t o r e s t e a c u m I n a c e l e a s i l i m i t e c a a c e l e p r e v a z u t e

    l a N r . 1 s i

    1 ) C . I . H a t e o l a n u , 1 .

    c . , p a g . 1 3 3 . C i t a t u l e s t e s u b l i n i a t i n t e x t u l o r i g i n a l .

    2 ) I b i d .

    :

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    10/178

    S T R A M U T A R E A T E Z A U R U L U I B I N C I I N A T I O N A L E L A I A O I

    5

    5 . S A e l i b e r e z e r e c i p i s e l a v e d e r e p o t r i v i t s t a t u t e l o r B a n c i i s i

    s ä e m i t s m a n d a t e d e p l a t a n u m a i i n i n t e r i o r u l t a r n .

    P r i c e a l t e o p e r a t i u n i f i i n d c u d e s a v a r s i r e i n t e r z i s e d e l e g a l i u n i i ,

    d e l e g a l i u n e a n u v a p u t e a a v e a n i c i u n f e l d e r e l a t i u n e c u s t r a i n a t a t e a . "

    P r i n d e c r e t u l N r . 3 . 1 2 0 d i n 1 7 N o e m v r i e 1 9 1 6 1 ) ,

    s e d i u l c e n -

    t r a l a l B a n c i i N a t i o n a l e a R o m a n i e i a f o s t s t r a m u t a t d e l a B u c u r e s t i

    l a I a s i , p e z i v a d e 1 5 N o e m v r i e 1 9 1 6 .

    B a n c a u r m a s a L e a l a I a s i

    u n d e e r a s i r e s e d i n t a C o n s i l i u l u i s a i l G e n e r a l s i a l c e l u i d e A d m i n i s -

    t r a t i e , t o a t e o p e r a t i u n i l e p r e v a z u t e d e l e g e a s i s t a t u t e l e s a l e . A c t i -

    v i t a t e a d e l e g a t i e i r a m a s a l a B u c u r e s t i , f o r m a t s d i n N . B . ' r b u l e s c u

    d - I C .

    I . B a i c o i a n u , e r a m a r g i n i t a l a o p e r a t i u n i l e a p r o b a t e d e C o n -

    s i l i u l G e n e r a l a l B a n c i i i n s e d i n t a d e l a 1 1 O c t o m v r i e . D e c r e t u l a f o s t

    r a t i f i c a t p r i n l e g e a v o t a t a l a 2 4 D e c e m v r i e a c e l a s i a n . A s u p r a a c e s t e i

    l e g i v o m r e v e n i .

    F a m i l i a r e g a l a , G u v e r n u l , P a r l a m e n t u l , a u t o r i t a t i l e s i c e a m a i

    m a r e p a r t e d i n t r e i n s t i t u t i u n i l e p a r t i c u l a r e , a u l u a t o d a t a c u B a n c a

    N a t i o n a l e d r u m u l p r i b e g i e i , s p r e c e a d e a d o u a c a p i t a l s a V a l l i . . T e -

    z a u r u l B a n c i i a f o s t p u s i n s i g u r a n t a l a I a s i , d e s i o p a r t e d i n t r e c o n d u -

    t a t o r i i n e a m u l u i i n a c e l e v r e m u r i d e r e s t r i s t e , i n t e m e i a t i p e p r e v e d e r i l e

    c o n v e n t i e i d e l a H a g a c a r e a s i g u r a u p r o t e c t i u n e a a v e r i l o r p a r t i c u l a r e ,

    e r a u d e p a r e r e c a i n t r e g u l s t o c m e t a l i c a l I n s t i t u t u l u i n o s t r u d e E m i -

    s i u n e

    r a m a n a l a B u c u r e s t i . A r f i l o s t d e s i g u r m a i b i n e d a t a c u v a n -

    t u l f o r e r a a s c u l t a t . D a r t i n e m a i p u t e a o a r e p u n e t e m e i a t u n c i p e

    t r a t a t e l e s i c o n v e n t i u n i l e d i n a i n t e d e r a z b o i u , c a r e d e v e n i s e p e n t r u

    n a v a l i t o r i p e t e c e d e h A r t i e f a r e v a l o a r e ? F o r t a i n v i n s e s e d r e p t u l .

    B e a l i t a t e a d u r e r o a s a c o m a n d a r a t i u n i i .

    1 ) A n e x a I . A p . M o n i l o r u l O f i c i a l N t . 1 8 9 d i n 2 0 N o e m v r i e 1 9 1 6 .

    s 1

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    11/178

    C A P I T O L U L I I

    P R I M U L T R A N S P O R T L A M O S C O V A

    L a i n c e p u t u l l u n i i D e c e m v r i e a a n u l u i 1 9 1 6 , l i n i a d e r e z i s t e n t a

    p e n t r u a p a r a r e a p e t e c u l u i d e p a m a n t r o m A n e s c c e m a i r a m a s e s e l i b e r ,

    n u s e I n c h e g a s e I n c a . A r m a t a e r a i s t o v i t a d e s o r g a n i z a t A . T r e i l u n i

    p u r t a s e l u p t e n e c o n t e n i t e . D e m a i b i n e d e o l u n a s e r e t r a g e a m e r e u

    s u b p l o a i a d e f o c . P r e a m u l t a n a d e j d e n u s e p u t e a p u n e i n b r a v u l

    o s t e a n , c a r e n u - $ i p i e r d u s e c r e d i n t a i n i n f a p t u i r e a i d e a l u l u i c e - i I n a r -

    m a s e b r a t u l .

    Z i l e l e e r a u a p a s a t o a r e p e n t r u i n d r u m a t o r i i I n t r e g u l u i

    p o p o r .

    0 c l i p s d e d e s o r i e n t a r e .

    A p o i l u c r u r i l e s e l a m u r e s c . L u p t a

    p a n s l a u l t i m a p i c a t u r a d e s A n g e , a f o s t h o t a r i r e a c e a d i n u r m a . G e -

    m e t e l e f r a t i l o r s u b j u g a t i s i d r a g o s t e a d e C a r i n a s t r a b u n g , I n v i n s e s e .

    I n c a z u l c a n d s i M o l d o v a a r f i f o s t n e v o i t a p i e c e c a p u l s u b

    s a b i a ' A g a n a , e v a c u a r e a i n R u s i a a p a r e a i n e v i t a b i l a . F a t s d e a c e a s t a

    s i t u a t i u n e , B a n c a N a t i o n a l e n u p u t e a s t a c u b r a t e l e i n c r u c i s a t e .

    R o l u l e i d e v e n e a d i n c e i n c e m a i i n s e m n a t . E a t r e b u i a s ä d e s a v a r -

    s e a s c a o p e r a i n c e p u t a I n c a d i n 1 9 1 4 , f i n a n t a n d m a i d e p a r t e C a r a

    p e n t r u c a s a d u c e l u p t a d e s r o b i t o a r e . A l a t u r i d e a r m a t a t a r i f f , I n s t i -

    t u t u l n o s t r u d e E m i s i u n e d e v e n i s e a l d o i l e a f a c t o r d e c a r e d e p i n d e a

    v i c t o r i a f i n a l s . D a r s a c r i f i c i i l e c e i s e c e r e a u , e r a u s t r a i n l e g a t e d e

    p u n e r e a i n s i g u r a n t a a t e z a u r u l u i c a r e g a r a n t a e m i s i u n e a . E l t r e b u i a

    t r a n s p o r t a t i n R u s i a .

    S i i n a c e a s t a p r i v i n t a , d o u a a u f o s t c u r e n t e l e

    c a r e s ' a u d e s e m n a t i n s a n u l c o n d u c e r i i B a u c h 1 ) .

    P r i m u l s u s t i n e a

    e v a c u a r e a t e z a u r u l u i d e c a t r e B a n c a i n l o c a l i t a t e a i n d i c a t e , d u p e c e

    s e v o r d u c e t r a t a t i v e l e i n a c e s t s e n s c u G u v e r n u l . C e l d e a l d o i l e a c u -

    r e n t , p r i v i a a l t f e l l u c r u r i l e . G u v e r n u l s a r e c h i z i t i o n e z e a u r u l

    s a - 1

    1 ) C . I . B f i l c o l a n u , 1 .

    c . , p a g . 1 3 9 § i u r m .

    s a - $ i

    s i

    s i

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    12/178

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    13/178

    P R I M U L T R A N S P O R T L A M O S C O V A

    9

    T o a t e v i c i s i t u d i n e l e r a z b o i u l u i c e b a n t u e s t e t a m n u s e p o t

    p r e v e d e a s i n u s e p o a t e a f i r m a i n t o a t a l i n i s t e a , c a s t o c u l m e t a l i c a l

    B a n c i i e s t e i n o r i c e c a z a s i g u r a t l a I a s i .

    I n c o n s e c i n t a s ' a r i m p u n e

    p o a t e t r e b u i n t a d e a s e l u a s i d e B a n c a n o a s t r a N a t i o n a l a p r e c a u t i u n i

    c e s ' a u l u a t d e p u t e r n i c a B a n c a N a t i o n a l a a F r a n t e i , a s i g u r a n d s t o c u l

    m e t a l i c i n t r ' o t a r a s t r a i n s .

    D a c e B a n c a N a t i o n a l a a n o a s t r a a r c r e d e , p r e c u m c r e d e m

    s i n o i , c a o a s e m e n e a p r e c a u t i u n e n ' a r f i d e p r i s o s , a t u n c i v ' a m p r o p u n e

    m u t a r e a s t o c u l u i m e t a l i c s i a o r i c a r o r v a l o r i a r c r e d e B a n c a , l a M o s -

    c o v a , u n d e t e z a u r u l I m p e r i u l u i , a f l a t i n K r e m l i n , o f e r a o m a i m a r e

    s e c u r i t a t e d e c a l : o r i u n d e . T r a n s p o r t u l i n a l t l o c , s p r e e x e m p l u l a L o n -

    d r a , e s t e s i m u l l m a i g r e u s i e x p u s p e r i c o l u l u i t r a n s p o r t u l u i p e m a r e ,

    a m e n i n t a t d e s u b m a r i n e l e g e r m a n e .

    D e m e r s u r i s u n t a c u t e d e p e a c u m p e t a n g s G u v e r n u l r u s e s c ,

    p e n t r u c a m u t a r e a a v e r e i S t a t u l u i d e l a C a s a d e D e p u n e r i s i d e l a M i -

    n i s t e r n 1 F i n a n t e l o r s a s e p o a t a e v e n t u a l f a c e t o t l a M o s c o v a

    1 ) I n t i m p c e s e d u c e a u t r a t a t i v e l e c u G u v e r n u l r u s p e n t r u p u n e r e a I n s i g u r a n t a

    a t e z a u r u l u i r o m a n , p r e i e d i n t e l e C o n s i l i u l u i d e M i n i s t r i , m a r e l e I o n I . C . B r a t i a n u , a

    c e r u t I n a c e a s t a p r i v i n t a

    p i V e r e a l u i M a u r i c i u B l a n k .

    C u n o s c R u s i a " ,

    a r a s p u n s b a t r a n u l f i n a n c i a l * ,

    c u n o s c m o b i l i t a t e a s p i r t -

    t e l o r d e a c o l o

    h e s i g u r a n t a t e r e n u l u i p e c a r e s e t a l c s I n a c e l v a s t i m p e r i u . U n a s e m e n e a

    d e p o z i t I n m a n a M o s c o v e i n u e s i g u r I n c l i p e l e a c t u a l e ,

    v o m a v e a d e s i l u z i i a m a r n i c e .

    M u l t m a i i n d i c a t a r f i s a t r i m i t e m T e z a u r u l l a L o n d r a . "

    I s ' a r e p l i c a t l u i M a u r i c i u B l a n k , c a R u s i i s ' a r A m p

    p r i n f a p t u l c a p r e -

    f e r i m p u t e r n i c a A n g l i e % A r a i l o r . s S i a p o i c a l a t o r i a t e z a u r u l u i p a n s l a c o a s t a N o r v e g i e i

    d e a c o l o c u v a p o r u l s p r e L o n d r a a r c o s t a c a p r i m a d e a s i g u r a r e v r e o z e c e m i l i o a n e . "

    R e p l i c a n u 1 - a d e s c u r a j a t . C o n s i d e r " ,

    s p u n e a e l , c a I n t r ' o v r e m e c a n d s e

    p r a p a d e s c m i l i a r d e p r i n r a z b o i , o p r i m a d e a s i g u r a r e c h i a r d e z e c e m i l i o a n e p e n t r u

    T e z a u r u l t a r i f f n o a s t r e , n u e e x a g e r a t a . D a r m a i e s t e s i o a l t s t a l e . C e a r f i d a t a a m I n -

    c r e d i n t a T e z a u r u l n o s t r u B a n c i l o r d i n C r i s t i a n i a ? A m l u a e v e n t u a l c u c u r i e l a a c e l e

    B a n d a t f i t e a s a f e u r i c a t e t r e b u e

    v o m a v e a t o a t a l i n i s t e a . "

    O b i e c t i u n e a c 3 R u s i a s ' a r s i m t i o f e n s a t a I n c a z u l c a n d R o m a n i a a r d e p o z i t a

    t e z a u r u l I n a l t s t a r a , a f o s t d i n n o u r i d i c a t a f a t s d e s o l u t i a d a t a p r o b l e m e i d e b a n c h e r u l

    M a u r i c i u B l a n k , c a r e n u s ' a M a t i n v i n s . B i n e " ,

    a c o n t i n u a t e l , I n a c e s t c a z a m

    p u t e a r e c u r g e l a u r m a t o a r e a c o m b i n a t i e , c a r e s ä s t o a t s R o m a n i a d i n j o c . V o m s p u n e

    g u v e r n u l u i r u s e s c c a R o m a n i a i n c h e e l a L o n d r a u n i m p r u m u t i m p o r t a n t s i c a I n a c e s t

    s c o p n i s e c a r e c a g a j T e z a u r u l . V o m i n t e r v e n i p e l a n g a g u v e r n u l e n g l e z c a s a c o n f i r m e

    a c e a s t a , I n l e s n i n d u - n e a s t f e l a s i g u r a r e a T e z a u r u l u i n o s t r u f n t r ' o t a r s n e u t r a . D a r , p e n t r u

    D u m n e z e u , n u - I t r i m i t e t i i n R u s i a . "

    U l t i m a p r o p u n e r e a a v u t a c e i a i i s o a r t a c a

    c e l e l a l t e . T e z a u r u l n o s t r u a P o s t p u s

    Y n s i g u r a n t a , a c o l o u n d e n e s i g u r a n t a e r a a t o t s t a p a n i t o a r e . ( A r g u s , 1 9 M a r t i e 1 9 2 2 . A p .

    A r i s t i d e B l a n k , E c o n o m i c e , I , p a g . 6 4 s i 1 5 1 - 2 , B u c u r e l t i 1 9 3 2 ) .

    P u b l i c a c e s t e i n f o r m a l i u n i s u b t o a t a r e z e r v a § i n u m a i p e n t r u m o t i v u l e l a u o t e g d t u r d

    d i r e c t i i c u s u b i e c t u l t r a t a t .

    C e r c e t d r i l e p e c a r e l e - a m f c i c u t p e n t r u a v e r i i c a

    t e m e i n t e i a

    t o r , a u l o s t z a d a r n i c e . N i m e n i n u m i - a p u t u t d a r e l a f i u n i p r e c i s e i n a c e a s t d p r i v i n f d .

    j i g n i t i

    s i

    e l

    s i

    e l

    f t

    e l

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    14/178

    1 0

    M . O R . R O M A § I C A N I I

    C h i a r i n a c e i a s i z i ( 8 D e c e m v r i e 1 9 1 6 ) , a d r e s a m i n i s t r u l u i d e

    f i n a n t e a f o s t s u p u s a C o n s i l i u l u i G e n e r a l a l B a n c i i , c a r e a c c e p t s i n

    p r i n c i p i u p u n c t u l d e v e d e r e a l G u v e r n u l u i , c u c o n d i t i u n e a r e s p e c t a r i i

    h o t a r i r i l o r s a l e l u a t e i n s e d i n t a d e l a 2 D e c e m v r i e 1 ) . P r i n s c r i s o a r e a

    N r . 5 2 . 2 9 9 d i n 8 D e c e m v r i e , g u v e r n a t o r u l i n s t i i n t e a z a p e m i n i s t r u l

    f i n a n t e l o r c a , , . . . C o n s i l i u l s ' a u n i t i n t o t u l c u v e d e r i l e e x p r i m a t e , f i i n d

    d e a c o r d a s u p r a n e v o i i p u n e r i i - i n s i g u r a n t i l a t e z a u r u l u i B a u c h N a t i o -

    n a l e c a r e e s t e a v e r e a s a p r i v a t e , i n c o n t r a u n e i e v e n t u a l e i n v a z i u n i

    a i n a m i c u l u i s i m a g a G u v e r n u l s ä i s m a s u r i l e n e c e s a r e i n a c e a s t a

    p r i v i t a 2 ) " .

    I n v r e m e c e s e d u c e a u t r a t a t i v e l e c u G u v e r n u l , d i r e c t o r u l G .

    G . D a n i e l o p o l a f o s t a u t o r i z a t d e c o n d u c e r e a B a n c i i s a d i s c u t e c u

    m i n i s t r u l R u s i e i l a

    I a s i , g e n e r a l u l A . M o s s o l o f f , a s u p r a t r i m i t e r i i

    t e z a u r u l u i l a M o s c o v a s i s a - i i n m a n e z e o n o t e d i n p a r t e a g u v e r n a t o -

    r u l u i , c a r e c u p r i n d e a i n c e l e m a i m i c i a m a n u n t e c o n d i t i u n i l e i n c a r e

    u r m a s a s e f a c e a c e a s t a o p e r a t i u n e 3 ) .

    D e s i i n t e l e g e r e a d i n t r e G u v e r n s i B a n c a N a t i o n a l e n u e r a p e r -

    f e c t a t a , t o t u s i s e p u n e a u m a r i s t a r u i n t e p e n t r u e v a c u a r e a u r g e n t a

    a t e z a u r u l u i . B a n c a N a t i o n a l e c o m u n i c a a c e s t l u c r u m i n i s t r u l u i d e

    f i n a n t e p r i n s c r i s o a r e a N r . 5 3 . 4 0 2 d i n 1 1 D e c e m v r i e 1 9 1 6 a ) :

    S e p u n s t a r u i n t i c a s a i n c a r c a m t e z a u r u l B a u c h c h i a r a s t a z i

    s p r e a - 1 p o r n i i n R u s i a .

    S t r a m u t a r e a t e z a u r u l u i i n t a r s s t r a i n s p r e z i n t a n d o g r a v i t a t e

    e x c e p t i o n a l a , a v e m o n o a r e a v a a d u c e l a c u n o s t i n t a , D o m n u l e M i n i s t r u ,

    c a , c o n f o r m v o t u l u i C o n s i l i u l u i G e n e r a l a l B a n c i i , n u v o m p u t e a p r o -

    c e d a l a i n c a r c a r e a t e z a u r u l u i , a d i c a l a p r e d a r e a l u i i n m a m a u n o r f u n c -

    t i o n a r i s t r e i n i , d e c a t d a t a n i s e v a c o m u n i c a c o n v e n t i u n e a i n c h e i a t a

    c u G u v e r n u l I m p e r i u l u i r u s p e n t r u g a r a n t a r e a a c e s t u i t e z a u r s i a u -

    t o r i z a r e a d a t a u n o r a n u m e f u n c t i o n a r i d e a p r i m i a c e l e v a l o r i i n m a i -

    n i l e s i s u b r e s p o n s a b i l i t a t e a G u v e r n u l u i I m p e r i a l r u s . "

    A c e s t e i a d r e s e , m i n i s t r u l d e f i n a n t e E . C o s t i n e s c u i - a d a t r a s -

    p u n s i n a c e i a s i z i ( 1 1 D e c e m v r i e 1 9 1 6 ) 6 ) :

    R a s p u n z a n d a d r e s e i D - v . N o . 5 3 . 4 0 2 d i n 1 1 D e c e m v r i e 1 9 1 6 " ,

    s t r i a m i n i s t r u l g u v e r n a t o r u l u i B a n c i i , v a c o m u n i c c a p u t e t i

    1 ) C . I . R a t e o l a n n , 1 . c . , p a g . 1 4 1 .

    2 ) C o n s t . C o n t e s e u , I s t o r i c u l s t r a r n u t d r i i l a M o s c o v a a t e z a u r u l u i B a r t e l l N a t i o n a l e

    ; i a v a l o r i l o r c e l o r l a l t e i n s t i t u f i u n i f i n a n c i a r e ( n e t i p A r i t ) , p a g . 4 , I a 5 1 , 1 0 ( 2 3 ) A u g u s t 1 9 1 8

    3 ) A n e x a I I . A p . C . I . B a l e o l a n u , 1 .

    c . , p a g . 1 4 2 - 3 ( n o t a ) .

    4 ) L G . B I b l e e s e u , 1 .

    c . , p a g . 2 5 .

    5 ) I b i d . , p a g . 2 5 - 6 .

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    15/178

    P R I M U L T R A N S P O R T L A M O S C O V A

    1 1

    e x p e d i a i n t o a t a l i n i s t e a s t o c u l m e t a l i c a l B a n c i i N a t i o n a l e l a M o s c o v a ,

    s p r e a f i p u s i n t e z a u r u l i m p a r A t e s c l a K r e m l i n , c a d , d e o s e b i t d e t r i -

    m i t e r e a d e l a P e t r o g r a d a u n u i t r e n s p e c i a l c u g a r d e p u t e r n i c a p e n t r u

    t r a n s p o r t u l a c e s t u i s t o c , m i n i s t r u l R u s i e i , d - 1 g e n e r a l M o s s o l o f f , d e

    f a t a c u d - 1 D a n i e l o p o l u , s ' a a n g a j a t a s e m n a p r o t o c o l u l a c e s t e i o p e r a -

    t i u n i , a s a c u m n e v a c o n v e n i , s p r e a n e d a d e p l i n a a s i g u r a r e , a t a t p e n -

    t r u c a l a t o r i a l a d u c e r e s i i n t o a r c e r e , c a t s i p e n t r u p a s t r a r e a i n t e z a u r u l

    d e l a K r e m l i n . "

    A d o u a z i c h i a r ( 1 2 D e c e m v r i e 1 9 1 6 ) , m i n i s t r u l d e f i n a n t e s u p u n e

    c h e s t i u n e a C o n s i l i u l u i d e M i n i s t r i , c a r e p r i n j u r n a l u l N r . 2 0 . 9 0 1 b i s

    d i n a c e i a s i

    g a s e s t e c 5 e s t e n e v o i e s a s e p u n 5 i n s i g u r a n t a i n R u s i a

    t e z a u r u l B a n c i i N a t i o n a l e s i a p r o b 5 t r a n s p o r t a r e a l u i " 2 ) . L e g e a v o -

    t a t a i n a c e i a § i z i § i p r o m u l g a t e l a 2 4 D e c e m v r i e 3 ) , s a n c t i o n e a z a a c e a s t a

    d i s p o z i t i u n e s i r a t i f i c a d e c r e t u l d e l a 1 7 N o e m v r i e p r i n c a r e B a n c a a

    f o s t a u t o r i z a t a s a - s i s t r a m u t e s e d i u l d e l a B u c u r e s t i l a I a s i . C a t e v a n o u i

    d i s p o z i t i u n i I n t r o d u s e i n l e g e , s u n t v r e d n i c e d e m e n t i o n a t . B a n c a

    e r a a u t o r i z a t a s a - s i s t r a m u t e s e d i u l s i t o a t e d e p o z i t e l e s i v a l o r i l e , i n

    l o c a l i t a t e a t e i n c a r e G u v e r n u l s i - a r f i f i x a t r e s e d i n t a . M a s u r a p u t e a

    f i e x e c u t a t a d u p e a p r o b a r e a m i n i s t r u l u i d e f i n a n t e , d a t a p e b a z a u n u i

    j u r n a l a l C o n s i l i u l u i d e M i n i s t r i . C o n d u c e r e a B a n c i i i s i a v e a r e s e d i n t a

    i n a c e l a s i l o c c u i n s t i t u t i u n e a , c a r e e r a i m p u t e r n i c i t a s a f a c e a c e l e a s i

    o p e r a t i u n i c a s i l a B u c u r e s t i . C o n v o c a r e a a d u n a r i i g e n e r a l e e r a a m a -

    n a t e c u u n a n , i n c a z u l c a n d B a n c a g a s e a m a s u r a n e c e s a r a . B a n c a

    p u t e a f i a u t o r i z a t a p r i n t r ' u n d e c r e t d a t p e b a z a p r o p u n e r i i m i n i s t r u l u i

    d e f i n a n t e , s ä - s i s t r a m u t e s e d i u l s a i l c e n t r a l l a B u c u r e s t i , a t u n c i c a n d

    i m p r e j u r a r i l e a v e a u s e p e r m i t a a c e s t l u c r u .

    D i n p u n c t u l d e v e d e r e l e g a l , c h e s t i u n e a e v a c u a r i i t e z a u r u l u i

    B a n c i i e r a p e d e p l i n l a m u r i t a f a t a d e G u v e r n u l r o m a n . N e r a m a n e

    s a e x a m i n a m a r a n j a m e n t u l i n t e r v e n i t p e n t r u s t a b i l i r e a r a p o r t u r i l o r

    c a r e i z v o r a u d i n a c e a s t a o p e r a t i u n e i n t r e G u v e r n u l r u s p e d e o p a r t e ,

    G u v e r n u l r o m a n s i B a n c a N a t i o n a l e p e d e a l t a p a r t e .

    M i n i s t r u l R u s i e i l a I a s i , g e n e r a l u l A . M o s s o l o f f , c a r e i n l o c u i a

    p e d - 1 P o k l e w s k y K o z i e l l c h e m a t i n C a r a p e n t r u u n c o n c e d i u m a i i n -

    1 ) A n e x a I I I . A p . I . G . B i b l e e s e u , I . c . , p a g . 2 6 .

    2 ) I n t e r e s a n t e s t e s l i a m i n t e s c n u m e l e m i n i s t r i l o r c e a u f a c u t p a r t e d i n C o n -

    s i l i u l c a r e a a u t o r i z a t t r a n s p o r t a r e a t e z a u r u l u i B a n c i i N a t i o n a l e l a M o s c o v a : I o n I . C .

    B r i i t i a n u , V i c t o r A n t o n e s c u , V i n t i l l

    B r A t i a n u , A l .

    C o n s t a n t i n e s c u , M . P h e r e c h i d e ,

    C . I . I s t r a t e , M . G . C a n t a c u z i n o , E . C o s t i n e s c u , I . G . D u c a , D . G r e c e a n u , T a k e I o n e s c u

    G h . M d r z e s c u .

    3 ) A n e x a I V . A p . M o n i t o r u l O f i c i a l N r . 2 2 3 d i n 2 5 D e c e m v r i e 1 9 1 6 .

    z i 1 )

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    16/178

    j 2

    M . G E . R O M A § C A N U

    d e l u n g a t 1 ) , c o m u n i c a s e p r i n n o t a N r . 1 4 8 d i n 1 1 D e c e m v r i e 1 9 1 6 2 )

    m i n i s t r u l u i d e f i n a n t e r o m a n , c a e s t e a u t o r i z a t t e l e g r a f i c s a s e m n e z e

    p r o t o c o l u l r e l a t i v l a i n c a r c a r e a i n t r ' u n t r e n s p e c i a l a t e z a u r u l u i B a n c i i

    N a t i o n a l e , a d a u g a n d c a . G u v e r n u l r u s g a r a n t e a z a i n t e g r i t a t e a

    l u i

    a t a t i n t i m p u l p a r c u r s u l u i , c a t p e t o t t i m p u l c a t d e p o z i t u l v a r a -

    m a n e l a M o s c o v a . N o t a g e n e r a l u l u i M o s s o l o f f a f o s t t r i m i s a B a n c i i

    N a t i o n a l e d e m i n i s t r u l f i n a n t e l o r c u s c r i s o a r e a N r . 1 . 1 5 1 d i n 1 1 D e -

    c e m v r i e 1 9 1 6 , c a r e a r e u r m a t o r u l c u p r i n s 3 ) :

    I n u r m a a s i g u r a r i l o r v e r b a l e a l e d - l u i g e n e r a l M o s s o l o f f , m i -

    n i s t r u l R u s i e i , c a v a s e m n a p r o t o c o l u l d e p r e d a r e a s t o c u l u i m e t a l i c

    a l B a n c i i , a v e n i t a c u m c u a u t o r i z a t i a d a t a d e m i n i s t r u l d e f i n a n t e

    a l R u s i e i d - l u i g e n e r a l M o s s o l o f f d e a s e m n a a c e l p r o t o c o l i n n u m e l e

    G u v e r n u l u i i m p e r i a l , d a n d t o a t e a s i g u r a r i l e t r e b u i n c i o a s e

    a t a t p e n t r u t r a n s p o r t u l a c e l u i s t o c . c a t S i p e n t r u p a s t r a r e a l u i i n t e -

    z a u r u l i m p e r i a l d i n K r e m l i n . A c u m p u t e t i a c c e l e r a c a t m a i m u l t i n -

    , c a r c a r e a s t o c u l u i , o p e r a t i u n e a f i i n d d e n a t u r a a s e f a c e c a t m a i

    r e p e d e .

    P u t e t i l u a i n a c e l a § i t i m p i n t e l e g e r e c u m i n i s t r u l R u s i e i p e n t r u

    r e d a c t a r e a p r o t o c o l u l u i , c a r e s e v a s e m n a i n d a t a c e s t o c u l v a f i i n -

    c a r c a t . "

    I n t e m e i n d u - s e p e a p r o b a r e a G u v e r n u l u i r o m a n § i p e a s i g u r a r i l e

    ( l a t e d e R u s i a , C o n s i l i u l G e n e r a l a l B a n c i i N a t i o n a l e a R o m a n i e i a

    a p r o b a t t r a n s p o r t a r e a t e z a u r u l u i l a M o s c o v a .

    I n p r e z e n t a d e l e g a t u l u i G u v e r n u l u i i m p e r i a l r u s , g e n e r a l u l A .

    M o s s o l o f f , a s i s t a t d e r e p r e z e n t a n t i i B a n a l N a t i o n a l e : d i r e c t o r u l T h .

    C a p i t a n o v i c i , c e n z o r u l A . S a l i g n y § i c a s i e r u l c e n t r a l M . Z . D e m e t r e s c u ,

    a i n c e p u t i n c a r c a r e a t e z a u r u l u i i n g a r a I a § i . I n z i v a d e 1 2 ( 2 5 ) D e c e m -

    v r i e 1 9 1 6 s ' a u i n c a r c a t 7 v a g o a n e p u r t a n d n u m e r e l e : 2 1 8 . 8 7 3 P r i -

    v i s l a n s k i , 3 2 4 . 6 0 9 P o , 1 7 0 . 6 0 7 P y , 9 8 3 . 0 0 2 H N K , 3 9 . 8 1 5 C z , 3 0 0 . 6 6 8

    M P K * i 3 4 6 . 0 0 2 P M . F i e c a r e v a g o n c o n t i n e a 1 0 0 c a s e t e . A d o u a z i ,

    1 3 ( 2 6 ) D e c e m v r i e 1 9 1 6 , s ' a u m a i i n c a r c a t 7 v a g o a n e n u m e r o t a t e :

    8 8 9 . 1 3 5 A 2 M n u , 2 8 6 . 9 2 7 P y , 5 9 7 . 5 9 6 u q u b u c , 5 0 0 . 9 3 4 M K H u U ,

    6 0 5 . 0 0 8 u q u b u c , 4 4 . 0 8 3 C z B M S i 1 1 2 . 1 5 0 I - 0 B . V a g o a n e l e c o n t i -

    n e a u & L e 1 0 0 c a s e t e , a f a r a d e p e n u l t i m u l ( 4 4 . 0 8 3 C z B M ) , i n c a r e s e

    i n c a r c a s e 1 4 0 c a s e t e . I n c e a d e a t r e i a z i , 1 4 ( 2 7 ) D e c e m v r i e 1 9 1 6 ,

    s ' a u m a i i n c a r c a t 3 v a g o a n e :

    2 9 0 . 2 2 1 C z B M , 5 2 8 . 2 5 9 H N K

    2 2 5 . 6 9 2 1 - 0 B . I n c a r e a t u r a p r i m e l o r d o u a v a g o a n e e r a d e a t e 1 0 0

    1 ) C o n s t . C o n i e s e u , 1 .

    c . ,

    p a g .

    5 .

    2 ) A n e x a V . A p . I . G . B i b i c e s e u ,

    1 .

    c . , 2 7 - 8 .

    3 ) C . I . B 5 l c o l a n u , 1 .

    c . , p a g . 1 4 5 ( n o t 5 ) .

    B a n c i i ,

    s i

    s i

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    17/178

    P R I M U L T R A N S P O R T L A M O S C O V A

    l a

    c a s e t e , i a r a l c e l u i d e a l t r e i l e a ( 2 2 5 . 6 9 2 I - 0 B ) , d e 9 8 c a s e t e . V a l o a r e a

    t o t a l a a t e z a u r u l u i i n a u r e f e c t i v c o m p u s d i n m o n e t e d i f e r i t e

    l i n -

    g o u r i e r a d e 3 1 4 . 5 8 0 . 4 5 6 , 8 4 l e i a u r . I n a f a r a d e t e z a u r u l B a n c i i N a -

    t i o n a l e s e m a i i n c a r c a s e a t r e i a z i ( 1 4 / 2 7 D e c e m v r i e 1 9 1 6 ) i n v a g o n u l

    N r . 2 2 5 . 6 9 2 I - 0 B , ' I n c a d o u a c a s e t e , c o n t i n a n d b i j u t e r i i l e M . S .

    R e g i n a M a r i a s i a c a r o r v a l o a r e e r a d e 7 . 0 0 0 . 0 0 0 l e i a u r . C a s e t e l e

    p u r t a u s i g i l i i l e B a n c i i N a t i o n a l e s i e r a u t o a t e i n t a c t e . U s i l e f i e c a r u i

    v a g o n a u f o s t i n c h i s e c u a t e o l a c a t a , a p o i s ' a u a p l i c a t c a t e d o u a

    s i g i l i i : u n u l a l r e p r e z e n t a n t u l u i G u v e r n u l u i r u s , c e l d e a l d o i l e a d e

    c a r e d e l e g a ( i i B a n c i i N a t i o n a l e . I n p l u s , f i e c a r e u s a a f o s t p l o m b a t a

    d e B a n c a . I n t r e g u l u i t e z a u r i n c r e d i n t a t d e l e g a t u l u i G u v e r n u l u i r u s

    s i I n c a r c a t i n p r e z e n t a s a , i i e r a a s i g u r a t a d e c a t r e R u s i a t r a n s p o r -

    t a r e a l a M o s c o v a , s i g u r a n t a d e p o z i t a r i i s i r e i n t o a r c e r e a i n R o m a n i a .

    I n v e n t a r i e r e a l u i a m a n u n t i t a u r m a s a s e f a c a l a d e p o z i t a r e .

    C u o c a z i a t e r m i n a r i i i n c a r c a r i i t e z a u r u l u i ( 1 4 / 2 7 D e c e m v r i e

    1 9 1 6 ) , s ' a r e d a c t a t u n p r o t o c o l ' ) i n t r e i e x e m p l a r e o r i g i n a l e , d i n t r e c a r e

    u n u l a f o s t p r e d a t d e l e g a t u l u i G u v e r n u l u i r u s , a l t u l m i n i s t r u l u i d e

    f i n a n t e r o m a n s i c e l d e a l t r e i l e a d e l e g a t i l o r B a n c i i N a t i o n a l e . P r o t o -

    c o l u l a f o s t s e m n a t d e A . M o s s o l o f f m i n i s t r u l R u s i e i , T h . C a p i t a n o v i c i ,

    A . S a l i g n y s i M . Z . D e m e t r e s c u , d e l e g a t i i B a n c i i N a t i o n a l e s i d - 1

    V i c t o r A n t o n e s c u , m i n i s t r u d e f i n a n t e a l R o m a n i e i . M i n i s t r u l d e f i -

    n a n t e s e m n a n d p r o t o c o l u l , a c e r t i f i c a t . . . c a B a n c a N a t i o n a l a a R o -

    m a n i e i a t r a n s p o r t a t t e z a u r u l s a u p r i n i n t e r v e n t i a s i c u c o n s i m t i m a n t u l

    G u v e r n u l u i r o m a n s i c a t e z a u r u l c o n s t i t u i e p r o p r i e t a t e a p r i v a t a a

    B a n c i i N a t i o n a l e " .

    ° d a t a . t e z a u r u l i n c a r c a t s i p r o t o c o l u l r e d a c t a t s i s e m n a t , t r e n u l

    a f o s t i n d r e p t a t s u b p a z a p u t e r n i c a s p r e M o s c o v a , u n d e a s o s i t i n

    z i v a d e 2 1 D e c e m v r i e s t . v . 1 9 1 6 . C u a c e s t p r i l e j s ' a i n t o c m i t u n

    p r o t o c o l 2 ) p r o v i z o r i u d e r e c e p t i o n a r e a c a s e t e l o r s o s i t e , c a r e a n f o s t

    d e p o z i t a t e i n v e d e r e a v e r i f i c a r i i s i i n v e n t a r i e r i i c o n t i n u t u l u i i n P a l a t u l

    A r m u r e l o r ( O r o g e i n a i a P a l a t a ) d i n K r e m l i n , i n t r ' u n c o m p a r t i m e n t

    d e r e z e r v a a l s u c u r s a l e i B a n c i i d e S t a t d i n M o s c o v a .

    C o n f o r m i n c h e i e r i i C o n s i l i u l u i G e n e r a l a l B a n c i i N a t i o n a l e d i n

    2 D e c e m v r i e 1 9 1 6 , d i r e c t o r u l T h . C a p i t a n o v i c i , c e n z o r u l A . S a l i g n y s i

    c a s i e r u l c e n t r a l M . Z . D e m e t r e s c u , a u f o s t d e l e g a t i

    i n s e t e a s c a t r a n s -

    1 ) A n e x a V I . A p . A c l e q i d o c u m e n t e r e f e r i t o a r e l a c h e s l i u n e a r e p a r a ( h m i l o r § i

    d o -

    t o r i i l o r i n t e r a l i a t e a l e R o m d n i e i ( a n e x e ) , p a g .

    B u c u r e l t i 1 9 2 5 , I m p r i m e r i a S t a t u l u i .

    2 ) A c e s t p r o t o c o l n u I - a m p u t u t g h s i . C h e l a f o s t r e d a c t a t n u m a i I n c a p e n i c i o

    i n d o i a 1 6 , d e o a r e c e p r o t o c o l u l d e m a i t h r z i u I n c h e i a t l a 1 6

    F e b r u a r i e 1 9 1 7 , a m i n t e s t e

    d e s p r e ' J a m u l c h i a r d e l a I n c e p u t .

    s a

    4 5 . - 7 ,

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    18/178

    1 4

    M . G R . R O M A I O C A N I T

    p o r t u l t e z a u r u l u i . L u i T h . C a p i t a n o v i c i i s ' a d a t d e C o n s i l i u l G e n e r a l

    i n s a r c i n a r e a s a r a m a n a l a M o s c o v a

    p a s t r e z e d o u a d i n c h e i l e c o r n -

    p a r t i m e n t u l u i u n d e a v e a u s a s e d e p o z i t e z e v a l o r i l e 1 ) .

    D e l e g a t i i R o m a n i e i s i a i R u s i e i a u i n c e p u t l a 9 I a n u a r i e 1 9 1 7

    v e r i f i c a r e a s i i n v e n t a r i e r e a c o n t i n u t u l u i c a s e t e l o r . O p e r a t i u n e a s ' a

    e x e c u t a t i n t i m p d e 1 9 z i l e , z i v a d e 4 F e b r u a r i e f i i n d c e a d i n u r m a .

    A p r o a p e t o a t e v a l o r i l e a u f o s t m i n u t i o s v e r i f i c a t e , d u p e u n p l a n

    m a i d i n a i n t e s t a b i l i t .

    S ' a c o n s t a t a t c u a c e s t p r i l e j c a t e z a u r u l B a n c i i

    N a t i o n a l e s e c i f r a l a 3 1 4 . 5 8 0 . 4 5 6 , 8 4 l e i a u r . i e r a i n c h i s i n 1 . 7 3 8 c a -

    s e t e .

    I n a f a r a d e t e z a u r u l B a n c i i , m a i e r a u d o u 5 c a s e t e c u b i j u t e r i i l e

    M . S . R e g i n a M a r i a , a c a r o r v a l o a r e s e r i d i c a l a 7 . 0 0 0 . 0 0 0 l e i a u r .

    R e z u l t a t e l e v e r i f i c a r i i s ' a u c o n s e m n a t z i l n i c i n p r o c e s e v e r b a l e , p e

    b a z a c a r o r a s ' a r e d a c t a t p r o t o c o l u l d e f i n i t i v l a 1 6 F e b r u a r i e 1 9 1 7 2 ) ,

    c a r e a f o s t s e m n a t d e d e l e g a t i i m i n i s t r u l u i d e f i n a n t e r u s : B a s i l e

    J a c o w l e w i t c h K o w a l n i t z k y , N . W . W e n i a m i n o f f , W . I . J a c o w l e f f ;

    d e l e g a t i i B a n c i i N a t i o n a l e . a R o m a n i e i : T h . C a p i t a n o v i c i , A .

    S a -

    l i g n y , M . Z . D e m e t r e s c u S i r e p r e z e n t a n t u l G u v e r n u l u i r o m a n ,

    c o n s u l u l d e l a M o s c o v a , P . G u e r i n . P r o t o c o l u l a f o s t r e d a c t a t

    i n

    p a t r u e x e m p l a r e ,

    d i n t r e c a r e d o u a a u f o s t i h m a n a t e

    r e p r e z e n -

    t a n t i l o r R u s i e i s i c e l e l a l t e d o u a d e l e g a t i l o r r o m a n i . C u a c e s t p r i l e j

    G u v e r n u l i m p e r i a l r u s c o n f i r m a p r i n r e p r e z e n t a n t i i s a i a u t o r i z a t i

    a n g a j a m e n t e l e a n t e r i o a r e . C a n d B a n c a N a t i o n a l e a v e a s a - s i r i d i c e

    t e z a u r u l , d e s c h i d e r e a c a s e t e l o r e r a l i m i t a t a l a a c e l e a a l e c a r o r s i -

    g i l i i a r f i f o s t c o m p l e t s t r i c a t e . D e t e r i o r a r e a s i g i l i i l o r d i n c a u z a l o -

    v i r i i s a u s c h i m b a r i i d e t e m p e r a t u r e , n u p u t e a c o n s t i t u i u n m o t i v

    p e n t r u d e s c h i d e r e a c a s e t e i s i v e r i f i c a r e a c o n t i n u t u l u i . I n t i m p u l c a t

    v a l o r i l e s e a f l a u l a M o s c o v a , r e p r e z e n t a n t i i a c r e d i t a t i a i B a n c i i N a t i o -

    n a l e p u t e a u i n t r a l a o n c e o r e i n c o m p a r t i m e n t u l u n d e e r a u d e p o z i t a t e

    s i a v e a u d r e p t u l s a f a c e i n s p e c t i u n i s i v e r i f i c a r i p a r t i a l e . I n s p e c t a r e a

    c o m p a r t i m e h t u l u i s a u o n c e o p e r a t i u n i a s u p r a t e z a u r u l u i , t r e b u i a u s a

    s e f a c e i n p r e z e n t a f u n c t i o n a r i l o r a u t o r i z a t i a i s u c u r s a l e i B a n c i i d e

    S t a t d i n M o s c o v a , a v i z a t i d e s p r e a c e s t l u c r u d i n t i m p . P e n t r u o n c e

    i n t r a r e i n c o m p a r t i m e n t s i p e n t r u o n c e o p e r a t i u n e a s u p r a t e z a u r u l u i ,

    r e d a c t a r e a u n u i p r o c e s - v e r b a l s u m a r e r a n e e e s a r a . R e s t i t u i r e a v a -

    l o r i l o r a v e a s a s e f a c e d e l e g a t i l o r B a n c i i N a t i o n a l e a R o m a n i e i , i n -

    v e s t i t i c u p u t e r i s p e c i a l e i n a c e s t s t o p .

    R e z u l t a t e l e c i f r i c e a l e v e r i f i c a r i i t e z a u r u l u i , c o n s e m n a t e I n p r o -

    1 ) I . G . B l b i e e s e u , I .

    c . , p a g . 2 8 .

    2 ) A n e x a V I I . A p . A c t e ; I d o c u m e n t e e t c . , p a g . 4 7 - 5 0 .

    s äi

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    19/178

    P R O M T R A N S P O R T L A M O S C O V A 1 5

    c e s e l e - v e r b a l e i n c h e i a t e z i l n i c , a u f o s t c o n c e n t r a t e i n d o u a t a b l o u i i

    c a r e s ' a u a n e x a t p r o t o c o l u l u i r e d a c t a t l a 1 6 F e b r u a r i e 1 9 1 7 . N e p u t a n d

    r e p r o d u c e i n a n e x e a c e s t e i m p o r t a n t e d o c u m e n t e d i n c a u z a m a r i m i i

    l o r , m ' a m m a r g i n i t s a l e r e z u m i n u r m a t o r u l t a b l o u , c a r e c u p r i n d e

    t o a t e e l e m e n t e l e v r e d n i c e s a f i e c u n o s c u t e s i e e r c e t a t e :

    S

    c u

    E

    Z Q

    C o n t i n u t u l c a s e t e l o r

    S u m a

    V a l o a r e a t o t a l g

    i n l e i a u r

    1 1 1

    L i r e e n g l e z e

    8 8 6 . 4 8 2

    2 5 , 2 2

    2 2 . 3 5 7 . 0 7 6

    0 4

    5 5 0

    C o r o a n e a u s t r i a c e

    8 7 . 7 9 8 . 5 6 0 1 , 0 5 9 2 . 1 8 8 . 4 8 8

    7 2 6

    M a n i g e r m a n e .

    1 1 6 . 0 5 0 . 0 0 0

    1 , 2 3 5

    1 4 3 . 3 2 1 . 7 5 0

    4 8

    L i r e o t o m a n e . . . .

    3 7 9 . 0 7 4

    7 5

    2 2 , 7 0

    8 . 6 0 4 . 9 9 6

    8 2

    7

    C a r o l i n i ( l e i r o m . ) .

    .

    1 . 0 6 5 . 7 0 5

    1 , 0 0

    1 . 0 6 5 . 7 0 5

    2 8 8

    N a p o l e o n i

    4 6 . 1 1 7 . 1 4 0 1 , 0 0

    4 6 . 1 1 7 . 1 4 0

    3

    M o n e t e r u s e s t i n o u i

    v e c h i

    1 7 7 . 2 1 2

    1 0

    2 , 6 6

    4 7 1 . 3 8 4

    2 0

    1

    M o n e t e d i f e r i t e 1 ) .

    .

    1 0 3 . 6 0 5

    1 2

    1 , 0 0 1 0 3 . 6 0 5

    1 2

    3

    L i n g o u r i d e a u r 2 ) .

    3 3 7 . 2 4 7

    8 0

    1 , 0 0 3 3 7 . 2 4 7 8 0

    1

    D i f e r i t e v a l o r i 3 )

    . .

    1 3 . 0 6 3

    8 6

    1 , 0 0

    1 3 . 0 6 3

    8 6

    2

    B i j u t e r i i l e M . S . R e g i n a

    M a r i a 4 )

    7 . 0 0 0 . 0 0 0

    1 , 0 0 7 . 0 0 0 . 0 0 0

    1 . 7 4 0 c a s e t e i n v a l o a r e t o t a l s d e l e i a u r

    3 2 1 . 5 8 0 . 4 5 6 , 8 4

    E x a m i n a n d d a t e l e c u p r i n s e i n t a b l o u l d e m a i s u s , p u t e m t r a g e

    u r m a t o a r e l e

    c o n c l u z i u n i :

    a ) T e z a u r u l B a n c i i N a t i o n a l e , i m p a c h e t a t i n 1 . 7 3 8 c a s e t e , a v e a

    o v a l o a r e d e 3 1 4 . 5 8 0 . 4 5 6 , 8 4 l e i a u r , i a r b i j u t e r i i l e M . S . R e g i n a M a r i a

    c u p r i n s e i n 2 c a s e t e e r a u e v a l u a t e l a 7 . 0 0 0 . 0 0 0 l e i a u r . I n t o t a l d e c i ,

    v a l o a r e a i n t r e g u l u i d e p o z i t f a c u t l a M o s c o v a p e n u m e l e B a n c i i N a t i o -

    n a l e i n 1 . 7 4 0 c a s e t e , e r a d e 3 2 1 . 5 8 0 . 4 5 6 , 8 1 l e i a u r . C a i n f o r m a t i u n e

    s u p l i m e n t a r a a d a u g c a n u m a r u l s a c i l o r i n c a r i s e a f l a u m o n e t e l e

    B a n c i i e r a 1 3 . 8 2 3 . C u o c a z i a m i n u t i o a s e i v e r i f i c a r i s i i n v e n t a r i e r i

    c e s ' a f a c u t , a u f o s t c a n t a r i t i t o t i s a c i i s i s ' a n u m a r a t c o n t i n u t u l

    a 3 . 5 6 5 s a c i .

    1 ) P r i m i t e p e v a l o a r e a a r g t a t a p e e t i c h e t e l e s a c i l o r s i g l l a t i .

    2 ) A c c e p t a t e p e n t r u v a l o a r e a

    g r e u t a t e a d e c l a r a t a .

    3 - 4 ) A c u t e t r e i c a s e t e a u f o s t p r i m i t e p e v a l o a r e a d e c l a r a t a M a a f l d e s c h i s e .

    i t

    n

    . . . 3

    U .

    s i

    . .

    . . .

    .

    .

    .

    4 1

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    20/178

    1 6

    M . G R . R O M A 4 0 A N I J

    b ) M o n e t e l e s t r a i n e a u f o s t t r a n s f o r m a t e i n l e i a u r p e b a z a c u r -

    s u l u i t e o r e t i c .

    c ) S t o c u l . B a n c i i N a t i o n a l e t r a n s p o r t a t l a M o s c o v a l a s f a r s i t u l

    a n u l u i 1 9 1 6 , s e c o m p u n e a i n c e a m a i m a r e p a r t e d i n m a r c i g e r m a n e

    ( 4 5 , 5 6 % ) s i c o r o a n e a u s t r i a c e ( 2 9 , 3 1 % ) , l i r e l e e n g l e z e s t i , l i r e l e t u r c e s t i ,

    c a r o l i n i i

    n a p o l e o n i i , m o n e t e l e r u s e s t i n o u i s i

    v e c h i , l i n g o u r i l e ,

    d i f e r i t e l e m o n e t e s i v a l o r i , r e p r e z e n t a n d a b i a 2 5 , 1 3 % d i n v a l o a r e a

    t o t a l l i a t e z a u r u l u i . A c e s t f a p t n u e s t e g r e u d e e x p l i c a t . I n t i m p u l

    n e u t r a l i t a t i i , R o m a n i a a m e n i n t a t a d e P u t e r i l e C e n t r a l e 2 ) l e - a p r o c u r a t

    c e r e a l e l e d e c a r e a v e a u n e v o i e p e n t r u p o p u l a t i a f o r s i i n d e s t u l a r e a

    a r m a t e l o r i n f o m e t a t e . P u n a n d l a d i s p o z i t i u n e m i j l o a c e l e d e p l a t a

    n e c e s a r e , B a n c a N a t i o n a l e a r e u s i t M a r e a s c a d e p e u r m a a c e s t e i

    o p e r a t i u n i s t o c u l m e t a l i c , c u m a r c i l e g e r m a n e s i c o r o a n e l e a u s t r i a c e

    a u r 3 ) .

    T o a t e o p e r a t i u n i l e d e v e r i f i c a r e a l e t e z a u r u l u i f i i n d t e r m i n a t e ,

    p o r t i l e c o m p a r t i m e n t u l u i a u f o s t z a v o r i t e . P e p o a r t a i n t e r i o a r a

    ( g r i l a d e f i e r ) , s ' a a p l i c a t s i g i l i u l B a n c i i N a t i o n a l e . S i g i l i u l d e l e g a t i l o r

    m i n i s t r u l u i d e f i n a n t e r u s , a f o s t p u s p e p o a r t a e x t e r i o a r a . C h e i l e

    d e l a g r i l a i n t e r i o a r a s i e x t e r i o a r a a u f o s t l u a t e d e T h . C a p i t a n o v i c i ,

    i a r c h e i a d e l a p o a r t a e x t e r i o a r a 4 ) d e B a s i l e J a c o w l e w i t c h K o w a l -

    n i t z k y , c o n s i l i e r d e s t a t s i c o n d u c a t o r a l s u c u r s a l e i B a n c i i d e S t a t d i n

    M o s c o v a . P a z a t e z a u r u l u i s ' a I n c r e d i n t a t u n e i g a r z i r u s e .

    I n s t a l a r e a t e z a u r u l u i l a M o i c o v a a f o s t c o m u n i c a t a o f i c i a l C o n -

    s i l i u l u i B a n c i i N a t i o n a l e l a 2 3 F e b r u a r i e 1 9 1 7 5 ) .

    I n r a p o r t u l d i n 1 9

    1 ) L e i a u r , M O s u b g l o r i o a s a s i r o d n i c a d o m n i e a R e g e l u i C a r o l I .

    I n t r e a c e s t e

    m o n e t e s e a f l a u c 5 t e v a p i e s e d i n c e l e 1 0 0 b u c a t i d e p r o b e a 2 0 l e i M u t e I n G e r m a n i a

    l a 1 8 5 8 s i c a r e a s t a z i s u n t e x t r e m d e r a r e . A m r e p r o d u s u n a d i n t r e a c e s t e m o n e t e ( a v e r -

    r e v e r s u l ) f n l u c r a r c a : M o n e t e l e R e g e l u i C a r o l I , p l . I , f i g . 9 , B u c u r e l t i 1 9 3 2 . V e z i

    d e s c r i e r e a m o n e t e i I n a c e i a s i l u c r a r e l a p a g . 3 4 - 5 .

    2 ) C a r a c t e r i s t i c e s u n t I n a c e a s t a p r i v i n t a m a r t u r i s i r i l e p e c a r e l e f a c e d - 1 C . I .

    H a i c o i a n u I n c i t a t a l u c r a r e ( p a g . 9 1 ) :

    N e v o i l e d e a p r o v i z i o n a r e c u c e r e a l e a l e G e r m a n i e i e r a u a t a t d e m a r l , b l e a t

    D - r u l F r i s c h n u s ' a s f i i t s a - m i d e c l a r e c a d a t a R o m a n i a a r r e f u z a G e r m a n i e i v a n z a r e a

    J o r , n e v o i a d e a p r o v i z i o n a r e a I m p e r i u l u i a r i m p u n e i n t r a r e a c u f o r t a a r m a t a I n R o m a n i a

    p e n t r u a - l i a s i g u r a c e r e a l e l e n e c e s a r e . "

    3 ) N u e s t e l o c u l s a i n t r u I n a m a n u n t e . T i n I n s a s a a d a u g C A p e n t r u a p u t e a s t a -

    v i l i t r i m i t e r e a p r o d u s e l o r n o a s t r e s p r e G e r m a n i a s i A u s t r o - U n g a r i a , G u v e r n u l a s i m u l a t

    v a n z a r e a a 8 0 . 0 0 0 v a g o a n e g r a i l A n g l i e i . A s t f e l n u m a i a m r e u l i t s a m e n % i n e m b u n e l e

    r a p o r t u r i c u P u t e r i l e C e n t r a l e p i n s I n c l i p s I n c a r e n e - a m a v a n t a t i n r a z b o i u l d r e p t a t i i ,

    c a r e n e - a g a s i t c u h a m b a r e l e p l i n e .

    4 ) C o m p a r t i m e n t u l a v e a d o u a g r i l e I i o p o a r t a d e o l e l .

    5 ) : C . I . B a l e o l a n u , I . c . , p a g . 1 5 5 .

    s a - s i

    s n i

    . ) ,

    e i

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    21/178

    P R I M U L T R A N S P O R T L A M O S C O V A

    1 7

    F e b r u a r i e 1 9 1 7 a d r e s a t p r i m e i a d u n a r i g e n e r a l e a a c t i o n a r i l o r B a n c i i

    N a t i o n a l e t i n u t a l a I a s i , I n t a l n i m u r m a t o a r e l e i n f o r m a t i u n i p e c a r e

    C o n s i l i u l G e n e r a l l e d a a s u p r a t r a n s p o r t a r i i t e z a u r u l u i l a M o s c o v a 1 ) :

    I n g r i j a d e a p u n e l a a d a p o s t d e o r i c e e v e n t u a l i t a t i a c e a s t a

    a v u t i e I n o u r a B a n c i i , a d u n a t a c u m u n c a d e a n i l n d e l u n g a t i , C o n s i -

    l i u l n o s t r u G e n e r a l a d i s p u s c u I n v o i r e a g u v e r n u l u i , s t r a m u t a r e a e i

    l a I a s i , i a r i n t i m p u l d i n u r m a p r o f i t a n d d e m a r e a b u n a v o i n t a a g u -

    v e r n u l u i M . S . I m p a r a t u l u i R u s i e i , c a r e n e - a p u s l a d i s p o z i t i u n e i n

    P a l a t u l d i n K r e m l i n ( M o s c o v a ) u n c o m p a r t i m e n t s p e c i a l , a m s t r a m u t a t

    a c o l o , c u a u t o r i z a t i u n e a g u v e r n u l u i s i p o t r i v i t l e g i i d i n 2 5 D e c e m b r i e

    1 9 1 6 , c e l e 3 1 4 . 5 8 0 . 4 5 6 , 8 4 c e a v e a m i n t e z a u r u l n o s t r u d e l a I a s i . R e s t u l

    S t o c u l u i n o s t r u m e t a l i c s e g a s e a d e m a i i n a i n t e i n d e p o z i t I n s t r a i n a -

    t a t e , i n a f a r a d e s u m a c e a v e m i n c a s a .

    y r , . r u g a m a V A u n i c u n o i , s e r e a e x p r i m a , s i c u a c e a s t a o c a z i u n e ,

    r e c u n o s t i n t a B a n c i i G u v e r n u l u i r u s e s c " .

    I n b e c i u r i l e d e l a K r e m l i n , t e z a u r u l e r a p u s i n s i g u r a n t a . P o -

    p o r u l r u s p r i n r e p r e z e n t a t i i s a i l e g a l i , a s i g u r a s e B a n a l N a t i o n a l e a

    R o m a n i e i s i G u v e r n u l u i n o s t r u , c o n s e r v a r e a s i r e s t i t u i r e a l u i .

    1 ) R a p o r l u r i l e C o n s i l i u l u i d e A d m i n i s i r a t i u n e # C o n s i l i u l u i d e C e n s o r i M i r e

    a d u n a r e a g e n e r a l d a a c t i o n a r i l o r d i n 1 9 F e b r u a r i e 1 9 1 7 , p a g . 5 , I a § i 1 9 1 7 . V e z i § i V i c t o r

    S I & e m u , I s l o r i c u l B d n c i i N a t i o n a l e a R o m d n i e i , 1 8 8 0 - 1 9 2 4 , p a g . 2 2 0 , B u c u r e 9 t i 1 9 2 5 .

    a

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    22/178

    C A P I T O L U L I I I

    T I P A R I R E A B I L E T E L O R B A N C I I N A T I O N A L E I N R U S I A

    D u p e r e t r a g e r e a l a I a s i , B a n c a N a t i o n a l e s e g a s e a i n i m p o s i -

    b i l i t a t e d e a m a i t i p a r i b i l e t e l e n e c e s a r e c i r c u l a t i u n i i , c a r e e r a i n c o n -

    t i n u a c r e s t e r e . M a s i n e l e s p e c i a l e l i p s e a u , i a r h a r t i a s i c e l e l a l t e m a t e -

    r i a l e s e a p r o p i a u d e s f a r s i t .

    A d u c e r e a f o r d i n A n g l i a s a u F r a n t a ,

    i n t a m p i n a g r e u t a t i d e n e i n v i n s .

    S i n g u r a s o l u t i e e r a c a t i p a r i r e a b i -

    l e t e l o r s a s e f a c e i n R u s i a . I n a c e s t s t o p , o d e l e g a t i u n e a B a n c i i N a -

    t i o n a l e c o m p u s a d i n i n g i n e r u l G . D o b r o v i c i , M . G . V i d r a s c u , D . M a -

    n o i l o f f m e c a n i c u l B a n c i i s i T h e o d o r A r d e l e a n u c a i n t e r p r e t , a p l e c a t

    d i n I a s i s p r e P e t r o g r a d l a 1 8 F e b r u a r i e s t . v . 1 9 1 7 1 ) .

    D e l e g a t i a a a j u n s i n C a p i t a l a R u s i e i l a 2 4 F e b r u a r i e s t . v . 1 9 1 7 .

    P r i m e l e m i s c a r i r e v o l u t i o n a r e i n c e p u s e . M i n i s t r u l R o m a n i e i l a P e t r o -

    g r a d , D i a m a n d i , n u o b t i n u s e I n c a a u t o r i z a t i a G u v e r n u l u i r u s p e n t r u

    i m p r i m a r e a b i l e t e l o r l a T i p o g r a f i a B a n c i i I m p e r i u l u i .

    A p r o b a r e a

    a c e s t e i o p e r a t i u n i d e p i n d e a d e D i r e c t i u n e a C a n c e l a r i e i d e C r e d i t d i n

    M i n i s t e r u l d e F i n a n t e , i n f r u n t e a c a r e i a s e a f l a d i r e c t o r u l S a a n e m ,

    c u c a r e d - n i i G . D o b r o v i c i s i M . G . V i d r a s c u s ' a u g r a b i t s a i s c o n t a c t .

    P r i n i i r e a a f o s t c u r t e n i t o a r e .

    D e l e g a t i i r o m a n i i - a u e x p u s p e l a r g

    s c o p u l v i z i t e i l o r . D e s i s i t u a t i a p o l i t i c a e r a d e s t u l d e g r a v e i n R u s i a ,

    S a a n e m i - a a s i g u r a t d e t o t s p r i j i n u l , r u g a n d p r i n t e l e f o n p e T a b i l -

    d a r r o f f , d i r e c t o r u l e x p e d i t i e i d e l a T i p o g r a f i a s i F a b r i c a d e H a r t i e a

    B a n a l I m p e r i u l u i , s a l e d e a t o t c o n c u r s u l .

    A j u n s i l a T i p o g r a f i e , c e i d o i d e l e g a t i r o m a n i a u f o s t i n t a m p i n a t i

    c u m u l t a b u n a v o i n t a d e d i r e c t o r s i s e c r e t a r u l s a u M a n a c o f f . D i s c u -

    1 ) V e z i i n a c e a s t a p r i v i n t 5 . C . 1 . D i l l e ° [ e a u , 1 . c . , p a g : 1 5 3 - 4 s i r a p o r t u l ( n e t i -

    p A r i t ) a d r e s a t g u v e r n a t o r u l u i B a n c i i N a t i o n a l e d e d - 1 M . G . V i d r a f o s t s e f a l S e r -

    v i c i u l u i C o n t r o l u l u i .

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    23/178

    2 0

    M . G R . R O M A § C A N I I

    t i u n i l e a u i n c e p u t s i s ' a a j u n s r e p e d e l a u n a c o r d . D e l e g a t i i r o m a n i

    a u a l e s h a r t i a p e n t r u i m p r i m a r e a b i l e t e l o r d e 5 s i 1 0 0 l e i , c a r e a v e a s ä

    i n c e a p a c e l m a i t a r z i u l a 8 M a r t i e s t . n . A u f o s t t r a n s p o r t a t e l a T i p o -

    g r a f i e s i c l i s e i e l e d e l a g a r s , a d u s e d e l a I a s i p e n t r u a s e r v i l a i m p r i m a -

    r e a b i l e t e l o r . A c o r d u l u r m a s a f i e p e r f e c t a t p e s t e c a t e v a z i l e , . c e i a c e

    n u s ' a m a i i n t a m p l a t d i n p r i c i n a t u l b u r a r i l o r .

    G a u d d e l e g a i i s ' a u p r e z e n t a t d i n n o u l a T i p o g r a f i e , n ' a u m a i

    g a s i t p e d i r e c t o r u l T a b i l d a r r o f f c a r e f u s e s e i n t r e t i m p i n l o c u i t c u u n

    c a p i t a n s i c a r e l e - a d e c l a r a t c a n u - s i p o a t e l u a a n g a j a m e n t u l s a i m p r i m e

    b i l e t e l e r o m a n e s t i , d e o a r e c e T i p o g r a f i a a b i a p o a t e f a c e f a t a m a r i l o r

    c e r e r i d e r u b l e .

    I n u r m a a c e s t u i r e f u z c a t e g o r i c , m i n i s t r u l r o m a n

    a f o s t r u g a t s a i n t e r v i n a p e l a n g a G u v e r n u l p r o v i z o r i u d e c u r a n d

    i n s t a l a t l a c a r m a I m p a r a t i e i . I n t e r v e n t i a a f o s t M u t h . ' i n z i l e l e d e

    1 6 s i 1 7 M a r t i e s i a a v u t u n r e z u l t a t s a t i s f a c a t o r . L a M i n i s t e r u l d e

    F i n a n t e s ' a c o n v o c a t o c o n f e r i n t a p e n t r u a c e r c e t a p o s i b i l i t a t i l e d e

    t i p a r i r e a b i l e t e l o r r o m a n e s t i . A u l u a t p a r t e l a a c e a s t a c o n f e r i n t a n o u l

    d i r e c t o r a l T i p o g r a f i e i B a n c i i I m p e r i u l u i s i d i r e c t o r u l T i p o g r a f i e i C a s e i

    d e D e p u n e r i . D i r e c t o r u l T i p o g r a f i e i B a n a l I m p e r i u l u i a p e r s i s t a t i n

    h o t a r i r e a s a .

    I n s c h i m l d i r e c t o r u l T i p o g r a f i e i C a s e i d e D e p u n e r i a

    d e c l a r a t c a p o a t e p u n e l a d i s p o z i t i a d e l e g a t i l o r r o m a n i c a t e v a m a s i n i

    d e i m p r i m a t , f a ' r a c a s a - s i I a a n g a j a m e n t u l d e a c o n t r o l a , t a i a s i f m -

    p a c h e t a b i l e t e l e . A c e a s t a o p e r a t i e s ' a o f e r i t s ' o e x e c u t e i n t e u n t i m p

    m a i i n d e l u n g a t T i p o g r a f i a B a n c i i I m p e r i u l u i , d a r d e l e g a t i i r o m a n i a n

    r e f u z a t p r o p u n e r e a p e n t r u a e v i t a t r a n s p o r t u l b i l e t e l o r i m p r i m a t e

    d e l a u n c a p a t l a a l t u l a l o r a s u l u i .

    I n a d o u a j u m a t a t e a l u n i i M a r t i e a a n u l u i 1 9 1 7 , a i n c e p u t i m p r i -

    m a r e a b i l e t e l o r d e 2 l e i l a T i p o g r a f i a C a s e i d e D e p u n e r i s i p u t i n m a i

    t a r z i u , a c e l o r d e 5 s i 1 0 0 l e i . H a r t i a a l b a ( a m e r i c a n a ) p e n t r u b i l e t e l e

    d e 2 l e i s a c e i a f i l i g r a n a t a . d e p r o v e n i e n t a j a p o n e z a p e n t r u b i l e t e l e d e

    5 s i 1 0 0 l e i , a f o s t p u s s l a d i s p o z i t i e d e T i p o g r a f i a B a n c i i I m p e r i u l u i .

    P e n t r u a g r a b i i m p r i m a r e a , d i r e c t i u n e a T i p o g r a f i e i a c e r u t G u -

    v e r n u l u i I n u r m a s t a r u i n t e l o r d e l e g a t i l o r r o m a n i , i n c u v i i n t a r e a o r e l c r

    d e l u c r u s u p l i m e n t a r e . C e r e r e a a f o s t a p r o b a t a d e G u v e r n , d a r C o -

    m i t e t u l C e n t r a l a l S o v i e t u l u i L u c r a t o r i l o r s i S o l d a t i l o r a r e s p i n s - o .

    I n u r m a a c e s t e i h o t a r i r i , s ' a a n g a j a t l a i n c e p u t u l l u n i i M a i t i p o g r a f i a

    p a r t i c u l a r s G o l i k e & C o . , c a r e a p u s l a d i s p o z i t i a d e l e g a t i l o r r o m a n i

    m a s i n e l e n e c e s a r e p e n t r u n u m e r o t a r e a s i g r i f a r e a b i l e t e l o r d e 2 , 5

    s i 1 0 0 l e i . T o t a i c i s ' a u t i p a r i t b i l e t e l e d e 1 I e u s i o p a r t e d i n a c e l e a

    d e 2 l e i . . D e a s e m e n i i n c u r s u l l u n i i M a i T i p o g r a f i a B a n c i i I m p e r i u l u i

    a i m p r i m a t , n u m e r o t a t s i g r i f a t , u n m i c n u m a r d e b i l e t e a . 5 l e i .

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    24/178

    T I P X R I R E A B I L E T E L O R B X N C 1 1 N A T I O N A L E I N A U R A

    2 1

    I n t o t t i m p u l c a t s ' a u i m p r i m a t b i l e t e l e r o m a n e s t i l a P e t r o g r a d ,

    n u a l i p s i t d e c a t o s i n g u r a c o a l s c u 8 b i l e t e a 1 0 0 l e i c o m p l e t t i p a -

    r i t e , n u m e r o t a t e s i g r i f a t e .

    S ' a u e x p e d i a t d i n P e t r o g r a d l a I a s i b i l e t e i m p r i m a t e

    h a r t i e

    a l b a i n t r e i r a n d u r i : 1 ) l a 3 0 M a r t i e ( a j u n u l P a s t e l o r ) p r i n L o u i s L a -

    g e r q u i s t s i P a u l N i c a n a r o f f f u n c t i o n a r i l a B a n c a I m p e r i u l u i , 2 0 0 . 0 0 0

    c o a l e h a r t i e a l b a s i 1 4 . 0 0 0 f o i a 1 6 b i l e t e d e 2 l e i n u m e r o t a t e s i n e g r i -

    f a t e ; 2 ) l a 1 2 A p r i l i e c u u n t r e n s a n i t a r 3 2 . 0 0 0 f o i a 1 6 b i l e t e a 2 l e i s i

    3 ) l a 1 2 I u n i e 1 9 1 7 p r i n d - 1 A l . Z e u c e a n u c a r e v e n e a p r i n A r h a n g h e l s k

    d i n F r a n t a c u b i l e t e d e 1 0 0 s i 2 0 l e i t i p a r i t e a c o l o , b i l e t e d e 1 , 2 s i 5 l e i

    i n t r ' u n v a g o n b l i n d a t a l B a n c i i I m p e r i u l u i .

    L a s f a r s i t u l l u n i i I u n i e 1 9 1 7 , a i n c e t a t i m p r i m a r e a b i l e t e l o r l a

    P e t r o g r a d . A c t i v i t a t e a a c o n t i n u a t l a M o s c o v a , u n d e B a n c a N a t i o -

    n a l e a c u m p a r a t c u p r e t u l d e 2 2 5 . 0 0 0 r u b l e p r i n i n t e r m e d i u l l u i A l .

    H e n e g a r u s i p e n u m e l e d - l u i i n g i n e r G . D o b r o v i c i , o t i p o g r a f i e d e l a

    d o a m n a I . E . P e c i u g h i n a . B i l e t e l e s e p u t e a u t i p a r i a s t f e l m a i a p r o a p e

    d e t a r s , i a r r e s e d i n t a d e l e g a t i l o r r o m a n i e r a i n o r a s u l i n c a r e a f o s t

    d e p o z i t a t t e z a u r u l .

    I n v e n t a r u l t i p o g r a f i e i c u m p a r a t e s e c o m p u n e a d i n :

    2 m a s i n i m a r l . a u t o m a t e s i s t e m A u g s b u r g , a p r o a p e n o u i .

    2

    f f

    s i s t e m a m e r i c a n , a p r o a p e n o u i .

    2

    R

    m i c i p l a n e s i s t e m A u g s b u r g , i n N i n a s t a r e d e f u n c t i o n a r e .

    2

    b o s t o a n e .

    1 m a r i n a m a r e p e n t r u d o u a c u l o r i , v e c h e .

    1

    d e t a i a t , d i n c e l e m a i n o u i m o d e l e .

    1

    f f

    d e t a i a t m a i m i c a .

    D i f e r i t e u s t e n s i l e n e c e s a r e t i p o g r a f i e i s i a p r o a p e u n v a g o n d e l i t e r e .

    c e r n e a l a , h a r t i a a l b a ( a m e r i c a n a ) s i a c e a f i l i g r a n a t a

    ( j a p o n e z a ) , a u f o s t a d u s e d e l a P e t r o g r a d . A c t i v i t a t e a a i n c e p u t i n

    p r i m a j u m a t a t e a l u n i i J u l i e 1 9 1 7 . D a r g r e u t a t i l e n ' a u i n t a r z i a t s a

    s e i v e a s c a . C u t o a t e a c e s t e a t i p o g r a f i a a l u c r a t n e c o n t e n i t p a n g c a t r e

    s f a r s i t u l l u n i i D e c e m v r i e 1 9 1 7 .

    L a P e t r o g r a d

    l a M o s c o v a s ' a u t i p a r i t u r m a t o a r e l e b i l e t e

    :

    7 1 7 a l f a b e t e d e

    1 l e u = 1 7 . 9 2 5 . 0 0 0 b i l e t e = 1 7 . 9 2 5 . 0 0 0 l e i .

    5 0 0

    2 2

    f f

    2 l e i =

    1 2 . 5 0 0 . 0 0 0

    f f

    =

    2 5 . 0 0 0 . 0 0 0

    1 5 4

    9 9

    5

    =

    3 . 8 5 0 . 0 0 0

    9 2

    = 1 9 . 2 5 0 . 0 0 0

    4 2

    2 9

    1 0 0

    =

    1 . 0 5 0 . 0 0 0

    9 9

    =

    1 0 5 . 0 0 0 . 0 0 0

    1 . 4 1 3

    = 3 5 . 3 2 5 . 0 0 0

    f f

    1 b i . 1 i p o t A 2 U

    1 ) 1 . G . 1 1 I b i e e s e u , 1 .

    c . , p a g . 3 1 .

    s i

    f

    f f

    s i

    =

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    25/178

    2 2

    M . G R . R O M M C A N U

    D - 1 C . V a s i l e s c u , a c t u a l s e f ' d e s e r v i c i u p r i n c i p a l l a B a n c a N a - t i o -

    n a l a , a s o s i t l a M o s c o v a i n t i m p u l r e v o l u t i e i b o l s e v i c e , a v a n d m i s i u n e a

    s ä t r a n s p o r t e i n t a l l b i l e t e l e t i p a r i t e . P a t r u n d e r e a i n o r a l i - a f o s t i m -

    p o s i b i l a d i n c a u z a b o m b a r d a m e n t u l u i s i a i m p u s c a t u r i l o r . D - s a s ' a

    r e t r a s l a K i e w , u n d e a a s t e p t a t z i l e m a i b u n e . C a n d l u c r u r i l e s ' a u m a i

    l i m p e z i t , a l u a t d r u m u l M o s c o v e i . D e a i c i a i n c a r c a t b i l e t e l e c a r e e r a u

    c o m p l e t i m p r i m a t e , n u m e r o t a t e s i g r i f a t e , } A r t i e a l b a s i a l t e m a t e r i a l e

    n e c e s a r e t i p a r i r i i . T o a t e a c e s t e a a u f o s t t r a n s p o r t a t e l a

    c u t r e n u l

    s p e c i a l a l c o l o n e l u l u i c a n a d i a n B o y l e . T r a n s p o r t u l , c a r e a f o s t c e l

    d i n u r m a , s ' a e f e c t u a t i n p r i m a j u m a t a t e a l u n i i D e c e m v r i e 1 9 1 7 .

    L a t i p o g r a f i e a u m a i r a m a s p a t r u l a z i , c o n t i n a n d f i e c a r e c i t e 7 . 0 0 0 f o i

    a 2 5 b i l e t e d e 1 l e u c o m p l e t i m p r i m a t e s i n u m e r o t a t e , i n s a n e g r i f a t e .

    A b a t e r e a p e c a r e a m f a c u t - o i n a c e s t c a p i t o l d e l a s u b i e c t u l l u -

    c r a r i i , e r a n e c e s a r a . D a t o r i t a e i v o i p u t e a e x p l i c a i n p a g i n i l e c a r e

    u r m e a z a , l u c r u r i e x t r e m d e i m p o r t a n t e i n l e g a t u r a c u t e z a u r u l r o m a n

    d e l a M o s c o v a .

    www.dacoromanica.ro

  • 8/20/2019 Tezaurul Roman de La Moscova

    26/178

    C A P I T O L U L I V

    A L D O I L E A T R A N S P O R T L A M O S C O V A

    L a 1 l a n u a r i e 1 9 1 7 , f r o n t u l r o m a n o - r u s d e f i n i t i v i n c h e g a t p e

    g r a n i l a a p u s e a n a s i d e M i a z a - Z i a M o l d o v e i , . s t a v i l i s e i n a i n t a r e a v i j e -

    l i o a s e l o r v a l u r i v r a j m a s e . I a s i i d e v e n i s e i n i m a t a r i i . A c o l o s ' a u s t r a p s

    i n t r ' u n s i n g u r m a n u n c h i n t o t i c e i c e a v e a u i n c r e d e r e a n e s t r a m u t a t a

    i n i m p l i n i r e a i d e a l u l u i c a r e d e l a M i h a i V i t e a z u i n c o a c e h r a n i s e c u g e -

    t a r e a p o p o r u l u i r o m a n e s c s i t o t a c o l o s e i n d u r a u c e l e m a i c u m p l i t e

    s u f e r i n t e m o r a l e s i m a t e r i a l e . R a n i l e r e t r a g e r i i e r a u a d a n c i s i t r e b u i a u

    t a m a d u i t e . R e o r g a n i z a r e a g r a b n i c a i n t o a t e d o m e n i i l e s e i m p u n e a .

    A r m a t a n u p u t e a f i u i t a t a . D e r e f a c e r e a e i d e p i n d e a v i c t o r i a p e c a r e

    g a n d u l n i c i u n u i r o m a n n ' o p a r a s i s e . S i c e i c e s e a f l a u l a c a r m a t a r i i ,

    a u a s c u l t a t p o r u n c a v r e m i i . D u p a o i a r n a l u n g s s i g e r o a s a , p r i m e l e

    r a z e a l e s o a r e l u i d e p r i m a v a r a a u l u m i n a t f r u n t i l e i n s e n i n a t e . T o t u l

    s e l i m p e z i s e . A r m a t a e r a r e f a c u t a s i i n e a d i n n o u i s i p u t e a p u n e

    t a m n a d e j d e a .

    D a r d u s m a n u l v e g h i a s e . A j u n s l a c a p a t u l p u t e r i l o r s a l e , e r a

    h o t a r i t s a d e a l u p t a d e c i s i v a , c a r e s a - i a s i g u r e c u c e r i r e a M o l d o v e i .

    P e l a i n c e p u t u l l u n i i J u l i e a a n u l u i 1 9 1 7 , e l s e p r e g a t e a c u m u l t a i n -

    c o r d a r e i n v e d e r e a a t i n g e r i i t e l u l u i p e c a r e - 1 u r m a r e a .

    R e v o l u t i a i s b u c n i s e i n R u s i a . S u f l e t e l e s o l d a t i l o r r u s i d e p e f r o n t ,

    a u i n c e p u t s a f i e i n v e n i n a t e d e p u r t a t o r i i s t e a g u l u i r o s . E i r e f u z a u

    s a m a i l u p t e , p a r a s i n d p o z i t i i l e p e d i s t a n t e d e z e c i d e c h i l o m e t r i . S i -

    t u a t i a a p a r e p e n t r u n o t d i n n o u i n g r i j o r a t o a r e . I n r a p o r