-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
1/14
A N A L E L E A . R . - T O M . X X X V I . - M E M . S E C T .
I S T O R I C E .
A s t r a m , r a i r m l
N o . 2 0 .
A C A D E M I A R O M A N A
4 . 1 .
R E N E G A T I I N T R E C U T U L T E R I L O R
N O A S T R E
$ 1 A L N E A M U L U I R O M A N E S C
D E
N . I O R G A
M E M E R T J A L A C A D E M 1 E I R O M A N E .
C U 1 F A C S I M I L E .
E X T R A S D I N
A N A L E L E A C A D E M I E I R O M A N E
S e r i a 1 1 .
T o m . X X X V I .
M E M O R I I L E S E C T I U N I I I S T O R I C E .
t ( ' '
B U C U R E S T I
L I B R A R I I L E S O C E C & C o m p . § i C . S F E T E A
L E I P Z I G
V I E N A
O T T O H A R R A S S O W I T Z .
1 9 1 4 .
G E R O L D & C O M P .
3 7 . 0 8 5 .
" N .
A L 4 0 i / W ,
-
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
2/14
A n a t e l e S o c i e t a t i i A c a d e m i c e R o m i m e .
S e r i a I :
T o m .
S e s i u n i l e a n i l o r 1 8 6 7 - 1 8 7 8 .
A n a l e l e A c a d e m i e i R o m a n e .
S e r i a I I :
T o m . I X .
D e s b a t e r i l e s i m e m o r i i l e A c a d e m i e i i n 1 8 7 9 - 1 8 8 8 .
I n d i e e a l f a b e t i e a l v o l u m e l o r d i n A n a l e p e n t r u
1 8 7 8 - 1 8 8 8
2
T o m . x r - x x . - D e s b a t e r i l e s i m e m o r i i l e
A c a d e m i e i i n 1 8 8 8 - 1 8 9 8 .
I n d i c e a l f a b e t i c a l v o l u m e l o r d i n A n a l e p e n t r u
1 8 8 8 - 1 8 9 8
2 .
T o m . X X I X X X . D e s b a t e r i l e s i M e m o r i i l e A c a d e m i e i
i n 1 8 9 8 - 1 9 0 8 .
I n d i e e a l f a b e t i e a l v o l u m e l o r d i n A n a l e p e n t r u
1 8 9 8 - 1 9 0 8
2 .
T o m . X X X I .
D e s b a t e r i l e A c a d e m i e i i n 1 9 0 8 - 9
X X X L M e m o r i i l e S e c t i u n i i I s t o r i c e . . . . . . . . .
. . . .
.
1 0 .
P a t r u z e c i
i d o i d e a n i d e d o m n i e a R e g e l u i C a r o l I , d e D . S t u r d z a .
, 2 0
U n p r o c e s d e s a c r i l e g i u l a 1 8 3 6 i n M o l d o v a , d e R a d u
R o s e t t i .
.
, 5 0
L e t o p i s e t u l l u i A z a r i e , d e I . B o g d a n
1 , 6 0
C u m s e c a u t a u m o s i i l e i n , M o l d o v a l a i n c e p u t u l
v e a c u l u i X I X .
C o n d i c a d e r a f u e a l d a H a t m a n u l u i R a d u c a n u R o s e t c u
v e c h i l i i
l u i p e a n i i 1 7 9 8 - 1 8 1 2 , d e R a d u R o s e t t i
1 , 5 0
O r i g i n i l e a s i r o - c h a l d e e n e a l e g r e u t a t i l o r r o m a n e , d e M i h a i l
C . S u l u .
, 2 0
A r h i v a s e n a t o r i l o r d i n C h i s i n a u s i o c u p a t i u n e a r u s e a s c a
d e l a
1 8 0 6 - 1 8 1 2 . I . C a u z e l e r a s b o i u l u i . I n c e p u t u l o c u p a t i e i ,
d e R a d u
R o s e t t i
2 .
N e g r u V o d a s i e p o c a l u i , d e D r . A t . M . M a r i e n e s c u .
. .
. . .
, 5 0
C r i m i n a l i t a t e a i n R o m a n i a , d u p d u l t i m e l e p u b l i c a t i u n i s t a t i s t i c e ,
d e I . T a n o v i c e a n u
; 3 0
A r h i v a s e n a t o r i l o r d i n C h i s i n d u
i o c u p a t i a r u s e a s c a d e l a 1 8 0 6 - 1 8 1 2 .
I I . N e g o t i e r i l e d i p l o r n a t i c e
i o p e r a t i u n i l e m i l i t a r e d e l a 1 8 0 7 - 1 8 1 2 .
A m a n u n t e r e l a t i v e l a a m b e l e t e r i d e R a d u R o s e t t i
1 , 5 0
U n i o n i s t i s i s e p a r a t i s t i , d e A . D . X e n o p o l
, 5 0
D e s b a t e r i l e A c a d e m i e i i n 1 9 0 9 - 1 9 1 0
5 .
.
X X X I / .
M e m o r i i l e S e c t i u n i i I s t o r i c e
1 4 .
* t i r i d e s p r e v e a c u l a l X V I I I - l e a i n t e r i l e n o a s t r e d u p d c o r e s p o n -
d e n t e d i p l o m a t i c e s t r a i n e . I , 1 7 0 0 - 1 7 5 0 , d e N . I o r g a
. . .
.
.
A r h i v a s e n a t o r i l o r d i n C h i s i n d u
i o c u p a t i a r u s e a s c a d e l a 1 8 0 6 - 1 8 1 2 .
I I I . A m a n u n t e a s u p r a M o l d o v e i d e l a 1 8 0 8 l a 1 8 1 2 ,
d e R a d u
R o s e t t i
1 , 6 0
I V . A m a n u n t e a s u p r a T e r i i - R o m a n e s t i d e l a 1 8 0 8 l a 1 8 1 2 ,
d e
R a d u R o s e t t i
2 ,
D e s p r e e l e m e n t e l e c r o n o l o g i c e i n d o c u m e n t e l e r o m â n e s t i ,
d e N .
D o c a n
1 , 2 0
P a r t i d e l e p o l i t i c o i n R e v o l u t i a d i n 1 8 4 8 i n P r i n c i p a t e l e R o m a n e ,
d e A . D . X e n o p o l
, 5 0
S t u d i i p r i v i t o a r e
l a n u m i s m a t i c a T e r i i - R o m a n e s t i . I . B i b l i o g r a f i e
s i d o c u m e n t e , d e N . D o c a n
, 6 0
* t i r i d e s p r e v e a c u l a l X V I I I - I e a i n t e r i l e n o a s t r e d u p a c o r e s p o n -
d e n t e d i p l o m a t i c e s t r A i n e . I I , 1 7 5 0 - 1 , 8 1 2 , d e N . I o r g a
.
. . .
, 8 0
C o n f l i c t u l d i n t r e g u v e r n u l M o l d o v e i
i
m a n a s t i r e a N e a m t u l u i .
I . I n a i n t e d e 1 I u n i e 1 8 5 8 , d e R a d u R o s a t i .
1 , 6 0
M a r e l e s p d t a r I l i e T i f e s c u
i
o m o r i r e a l u i M i r o n
i
V e l i s c o
C o s t i n , d e I . T a n o v i c e a n u
, 5 0
L u p t e l e d e l a O g r e t i n s i T e i s a n i d i n z i l e l e d e 1 3 s i 1 4 S e p t e m -
v r i e 1 6 0 2 ( 7 1 1 1 ) , d e G e n e r a l P .
V . N d s t u r e l . . . . . .
.
, 5 0
C o n f l i c t u l d i n t r e g u v e r n u M o l d o v e i
i m a n a s t i r e a N e a m t u l u i . I I .
D u p d 1 I u n i e 1 8 5 9 , d e R a d u R o s e t t i
1 , 5 0
D i n a m i n t i r e a u n u i b o i e r M o l d o v e a n d i n j u m a t a t e a i n t a i a y e a -
c u l u i X I X , D i m i t r i e G h i t e s c u , 1 8 1 4 - 1 8 7 8 , d e A . D . X e n o p o l .
.
, 7 0
G D o a r n n a l u i I e r e m i a V o d a D , d e N . I o r g a
1 .
S o c i o l o g i a s i s o c i a l i s m u l , d e A . D . X e n o p o l
, 2 0
D e s p r e m e t o d a i n s t i i n t e s i i n i s t o r i e , d e A . D . X e n o p o l .
.
, 2 0
T a r a S e v e r i n u l u i s a u O l t e n i a , d e D r . A t . M . M a r i e n e s c a
, 5 0
X X X / H . D e s b a t e r i l e A c a d e m i e i i n 1 9 1 0 - 1 9 1 1
4 .
.
X X X I I I . M e m o r i i l e S e c t i u n i i I s t o r i c e
1 2 .
F r a n c i s c R a l t O c z y a l I I - l e a , i n v i e t o r u l c o n s t i i n t e i n a t i o n a l e u n g u -
r e s t i s i R o m a n i i , d e N . l o r g a
, 4 0
U n d i l a t o r i t a l i a n i n T u r c i a s i M o l d o v a i n t i m p u l r ä s b o i u l u i c u
P o l o n i a , d e N . I o r g a
, 3 0
D o n a d o c u m e n t e p r i v i t o a r e l a r e v o l t a b o i e r i l o r d i n t a r a F d g a r a -
s u l u i i n f a v o a r e a l u i M i h n e a V o d a n u m i t c e l R a u , 1 5 0 8 - 1 5 1 0 ,
L . B .
X I .
. . . . . .
-
X X X I I .
.
5 . -
, 5 0 .
-
,
-
.
.
. . . . . .
. .
. . .
.
. .
. . .
. .
.
. .
. .
. . .
.
.
. .
.
.
. .
.
. .
. . . . . .
. . . . . .
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
. . . . . . .
.
.
.
.
. . .
. .
.
.
. .
. . . . . .
. .
. . . . . . ,
. .
. .
.
.
. .
.
.
. .
. .
. .
. .
.
.
.
. .
.
.
. . . . . . .
.
. .
.
. .
. .
. .
. . .
. .
. . .
.
. .
. .
. .
. .
.
.
.
.
.
.
.
.
. .
. .
.
.
.
. . .
. .
. .
. .
. .
.
. . . . . . . .
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
3/14
x E 3 1 - 1 0 T e 0
A C A D E M I E
L A
A l
' 4 4
R E N E G A T I I N T R E C U T U L T E R I L O R
N O A S T R E
S I A L N E A M U L U I R O M A N E S C
D E
N . I O R G A
M e m b r u a l A c a d e m i e i R o m f t n e .
S e c l i n f a d e l a 3 M a i u 1 9 1 4 .
R e n e g a r e a p o a t e f i : d e l e g e , d e n a t i e s i d e i d e a l . T o a t e t r e i
a u
a c e l a s c a r a c t e r m o r a l , c e a d i n u r m a , f i n d c h i a r m a i p e r i c u l o a s 5 ,
c l e a t c e l e l a l t e ,
p e n t r u c a n u i n d e p a r t e a z a d i n t r e è r e d i n c i o s i i u n e i
r e l i g i i , d i n t r e m e m b r i i u n e i n a t i u n i
p e a c e l a c a r e , p a r a s i n d , d i n
i n t e r e s s a u d i n c o n v i n g e r e , e l e m e n t u l c a r e l e v i v i f i c a ,
p r e f a c e
i n
f o r m e m o a r t e c e e a c e e m a i f i r e s c s i m a i i n a l t a t o r i n v i e a t a o a m e n i l o r ,
R e n e g a r i l e i n m a s s a s u n t e f e c t u l s i l n i c i e i ; r e n e g a r i l e i n d i v i d u a l e
d e o b i c e i u a l u n o r a m b i t i i f a r a f r a u s i f a r a s c r u p u l , a l s e t e i c r i m i -
n a l e d e a a j u n g e , d e a r a s b a t e c u o r i c e p r e p .
S u d - O s t u l e u r o p e a n , n a v a l i t d e T u r c i i n v e a c u l a l X I V - l e a , c u -
c e r i t d e e i i n a l X V - l e a , d o m i n a t d e I m p a r a t i a l o r t i m p d e t r e i v e a c u r i
d u p a a c e e a , a c u n o s c u t
i o f o r m a s i c e a l a l t a a r e r i e g a r i i . V i z i r i ,
p a s a l e , s a n g e a c i , s u b a s i , a g i , s p a h i i s ' a u M o u t c u m i i l e d i n t r e A l -
b a n e z i i , S l a v i i
i G r e c i i s u p u s i , d i n t r e I t a l i e n i v e c i n i , d i n t r e U n g u r i
i n d e s t u l d e l a r g a m a s u r a , d i n t r e G e r m a n i c h i a r , i c i
i c o l o c h i a r
d i n t r e F r a n c e z i ( s a a m i n t i m p e P a s a B o n n e v a l d e l a i n c e p u t u l v e a -
c u l u i a l X V I I I - l e a ) . P r i n e i
t i n u t I m p e r i u l S u l t a n i l o r , p r i n i s -
t e p i m e a
s i c u n o s t i n p a l o r d e l u m e , p r i n t a l e n t e l e l o r f i r s e s t i , p r i n
e l a s t i c i t a t e a l o r d e s p i r i t , t o a t e i n s u s i r i c a r i f a c p a r t e d i n p a t r i -
m o n i u l o r i c a r e i c i v i l i z a t i i b a t r a n e . D u p a v e a c u l G r e c i l o r a v e n i t a l
S a r b i l o r , a l A r n a u t i l o r p e u r m a . D a r , i n a l t a n d
i a d a u g i n d S t a t u l ,
e i a u p e r v e r t i t s o c i e t a t e a , c a c i o r i c e r e n e g a t a d u c e u n e l e m e n t d e
n e s i n c e r i t a t e , d e e x a g e r a r e s a u d e f a l s i t a t e , d e e r a s i n t e r e s m a t e -
.
.
s a
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
4/14
2
N . I O R G A
8 0 0
r i a l s i d e n e b u n A d o r i n t A d e
M A r i r i , d e n e s i g u r a n t ä f a t & d e s i n e
i n s u
i f a t á d e a l t i i , c a r e e o t r a v á p e n t r u
o r i c e a s o c i a t i e o m e n e a s c a .
F O r A r e n e g a t i , I m p e r i u l l u i M o h a m m e d
a l I I - l e a s i a l l u i S o l i m a n e e l
M A r e t s ' a r f i r i d i c a t m a i p u t i n , d a r s i a r
f i c A z u t m a i t a r z i u .
C u g r e u s e p o t g ä s i I n s & i c i
i
c o l o i n f r u n t e a p r o v i n c i i l o r , l a
C u r t e a I m p A r a t i l o r , r e n e g a t i r o m â n i .
I i p u t e m n u m A r a p e d e g e t e . P e n t r u a l
X I V - l e a s i a l X V - l e a v e a c ,
n i c i u n u l . I n a l X V I - l e a , p e l a m i j l o c , u n
f i u d e D o m n c r e s c u t c a
o s t a t e c l a P o a r t A , c a r e s a c r i f i c a m o d e i
t u r c i n d u - s e : I l i a s a l l u i P e t r u
R a r e s , c a r e a j u n g e b e g l a S i l i s t r a ( 1 ) . A p o i ,
p o a t e , u n a l t o s t a t e c ,
C o n s t a n t i n f i u l a c e l u i a s P e t r u , l a I m m o r m A n t a r e a
c A r u i a i e a u p a r t e
T u r c i
i c r e s t i n i , i a r m u l t i m e a s t r i g A :
n e s i o i m d i r , n e b i z i m
d i r ,
n i c i m i e , n i c i t i e » ( 2 ) . A m e n i n t a t c u
s u r g u n u l d i n n o u
I I m a i
g u s t a s e l a R o d o s , l a T r i p o l i d i n A f r i c a , p o a t e s i c u
m o a r t e a , M i h n e a
f i u l l u i A l e x a n d r u , D o m n a l T e r i i - R o m a n e s t i ,
c h e m a t l a T a r i g r a d ,
I m b r a e a v e s m â n t u l s t A p A n i l o r s i c a p 6 t A l a N i c o p o l
i S i l i s t r a o s i -
t u a t i e I n j o s i t a , p a r t i c i p a n d s i l a r ä s b o a i e l e
I m p o t r i v a l u i M i h a i u V i -
t e a z u l ( 3 ) . I n d a t a d u p h a c e e a f a c e p r o f e s i u n e a d e
c r e d i n t A a I s l a m u l u i
u n p r e t e n d e n t S t e f a n
B o g d a n , c a r e e r a B o g d a n f i u l l u i I a n c u V o d a ' .
S a s u l :
d u p a ' , c e e x p l o a t a s e , i n s e l a s e
i m i n t i s e p e t o t i , e l s a v a r § e s t e
a c t u l r e n e g A r i i c a s á c a p e t e i e r t a r e p e n t r u
e s c r o c h e r i i l e l u i
I a d A p o -
s t u l s i g u r a l u n u i p a s a l a z a s i a t i c ( 4 ) . P e s t e c a _ t i v a a n i s e
a d u c e p r i n s a
l a T a r i g r a d v h d u v a l u i I e r e m i a M o v i l k m A r i t a t A c u
s i l a a p o i d u p ä
u n A g ä ,
i
f i i i
e i A l e x a n d r u s i B o g d a n , d i n t r e c a r i I n c h c e l
d i n
u r m A s e i n t o a r s e l a l e g e a c r e t i n
i , r e t r A g a n d u - s e 1 a n g 5 , s u r o r i l e
m A r i t a t e I n P o l o n i a , i i m A n t u i z i l e l e i n l e g e a
s t r ä m o s e a s e a ( 5 ) .
C u m s e v e d e , a f a r A d e c a z u l t a n ä r u l u i c o b o r l t o r a l
l u i P e t r u
R a r e s , f i r e d e c a z u t á
i
p e r v e r s h , c a s i a f r a t e l u i
t e f a n , c a s i a
s u r o r i i C h i a j n a ,
c a r e - s i d a d a u n a d i n f e t e i n h a r e m u l S u l t a n u l u i
M u r a d
i M o i l d i n d o i f l u a i s á i o s t a s i d e e l i t s i n t r e a s a
n u m i t i i « m u -
t e f a r i a c a D a i S e r a i u l u i ( 6 ) , t o f i c e i l a i i y i l a s d d e g r o a z d
n a t i a . A m -
( 1 ) I o r g a ; C h i l i a
i C e t a t e a - A l b a , p . 3 3 0 , n o . X L .
( 2 ) E l f u c i r c u m c i s n u m a i d u p ä m o a r t e ; H u r m u z a k i , I I , 3 2 4 , n o . o c x c v n i ;
M o n u n t e n t a
H u n g a r i a e H i s t o r i c a , S c r i p t o r e s , I V , p . 2 2 6 . C f . a c e s t e A n a l e , X I X , p . 2 1 2 .
( 3 ) A c e s t e A n a l e , X V I I I , p . 9 8 0 u r m .
( 4 ) A c e s t e A n a l e , X I X , p p . 2 5 8 - 9 s i i n a M é l a n g e s B é m o n t p , P a r i s 1 9 1 4 .
A m t i n u n t u l
s t r i g t i t u l u i n u - I p o t r a p o r t à l a i z v o r .
( 5 ) A c e s t e A n a l e , X X X I I , p p . 1 0 4 4 - 6 .
( 6 ) H u r m u z a k i , X I , p p . ' S r V I .
c
c i
c
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
5/14
8 0 1
I I E N E G A T I I N T R E C T I T U L T E R I L O R
N O A S T R E .
b i t i a i n d e a m n g , p o a t e
p e a c e l c e a u § t u r c S i n a n - C e l e b l ,
c a r e v e n i c a
s o l i n . 3 1 p 1 d o v a u n e
s e n ä s c u s e , p e v r e m e a l u i S t e f ä n i t á V o d á ( 1 ) ,
o r i p e L p o i e r u
, i n r u 1
c u C a n t a c u z i n i i , T o m e , C o z l i c e a n u , n e p o t d u p A
m a m a a l l u i M i h a i u S p á t a r u l C a n t a c u z i n o ,
d a r s i , d u p . t a t A , a l u n u i
G r e c d i n C h i o s , H r i s a n t C A m ä r a s u l ,
c a r e , d e s i c r e s c u t d e e v l a v i o a s a
B r â n c o v e n i t ä , d e s i s o t a l u n e i f e m e i
d i n t r e G r e c e n i , s e p r e f a c e I n
r e n e g a t u l M e h m e d - B o i a r z a d e , z a i m
t u r c , C a m e c r - U n c h i i t r ( 2 ) . B o i a r -
z a d e a a m u r i t l a C o n s t a n t i n o p o l f O r O
c o p i i . A c e s t a f u s f â r s i t u l b o -
i e r u l u i m u n t e a n c a r e - s i p u s e c e a l m a u a
I n j u r u l c a p u l u i p e l a 1 7 7 0 .
U n l u c r u e d e o b s e r v a t , s i e l a r a t a
m o r a l i t a t e a i n s t i n c t i v a a p o -p o r u l u i n o s t r u . A t A t e a a l t e n a t i i
s e m a n d r i a u c u n u m A r u l r e n e g a t i l o r
t r u f a s i , p u t e r n i c i , v e s t i t i p e c a r i - i a d u s e r A .
L a n o i , r e n e g a t u l a
f o s t p r i v i t t o t d e a u n a c u
u n p r o f u n d d e s g u s t . N u m e l e l u i I l i a
R a r e s
1 - a m g A s i t r a s i n i n s c r i p t i a b i s e r i c i i p á r i n t e l u i
s á t i l a T A r g u - F r u m o s ( 3 ) ,
c a s i p e p a g i n e l e u n u i m a n u s c r i p t d e s c r i s d e d - 1 I . B o g d a n ( 4 ) . P l a n u l
d e a - i f o r m a , u n p r i n c i p a t d i n r a i e l e l e D u n ä r i i
t r e b u i
s t c a d à ( 5 ) .
C o n s t a n t i n R a r e
u
s ' a r
m a i
f i p u t u t
g A n d i l a D o m n i e d u p à
v a n z a r e a l e g i i s a l e . _ M i h n e a T u r c i t u l
c á r u i a c o n t e r n p o r a n i i
i i
z i -
c e a u , m a i e n e r g i c T u r c u l ( 6 ) , d u c e o v i e a t h d e s p r e t u i t ä , a b s o l u t s t r A i n h
d e r o s t u r i l e n o a s t r e , s p r e c a r i
n i c i n u c u t e a z h a s e u i t à . P ä m a n t u l
T e r i i n u - 1 G a l a d e c h t c u o s t a s i i l u i S i n a n I n 1 5 9 5 .
D o a m n a V i s a
i i p a r a s e s t e , s i t o t a s h , s e p a r e , f i l m R u x a n d a
;
f i u l R a d u e d e s -
p ä r t i t d e f a m i l i a c e a n o u ä m u s u 1 m a n
i t r i m e s l a V e n e t i a , I â n g 5 ,
r n s a t u s a r e n e g a t u l u i , c A l u g A r i t a M á r i o a r a A d o r n o V a l l a r g a d i n
M u -
r a n o , a p o i p o a t e s i l a m a n á s t i r e a I v i r i l o r d i n A t h o s ; t a t h l n e n o r o c i t ,
c a r e - i s c r i e s t A n g a c e s c r i s o r i i u b i t o a r e , I I d á d e l a s i n e p e n t r u
c a
a c e s t c o p i l s á p o a t a f i o d a t á D o m n .
i , c h i l d a j u n g e s h
f i e , b o i e -
( 1 ) H a s d e u , A r h i v a
p . 9 : « M o l d o v e a n d e n a s t e r e , d e n e a m b o i e r e s c , p r i n s
I n T a r a - d e - j o s » .
i
i n H u r m u z a k i , 1 1 3 , p p . 7 0 9 - 1 0 .
( 2 ) I o r g a , S t u d i i 0 d o c . , V , p . 5 1 9 , n o t a 1 ; p p . 5 2 1 - 3 , n o . 1 5 ; p . 7 1 3 ; G e n . C a n M c u -
z i n i l o r , p p . 3 4 9 , 4 1 0 .
( 3 ) S t u d i i # d o c u m e n t e , X V , p . 2 9 1 , n o . 8 3 9 .
( 4 ) A c e s t e A n a l e , X X I X , p p . 6 5 3 - 6 . E r a s c r i s a c o l o , d e s p r e r e n e g a r e a l u i : « I n a c e s t
a n [ 1 5 5 1 ] , l a i n d e m n u l d i a v o l u l u i c e l u i v i c l e a n , I 1 i a
V o e v o d a p r i m i t r a u - m i r o s i t o r u l
S i n e c i n s t i t u l
i d e s f r a n a t u l e r e s m u s u l m a n . O h , c u m a t r e c u t d e l a l u m i n a l a I n t o n e -
r e e l C i n e n u v a p l a n g e s a u c i n e n u v a o f t h C a r e , v i u f l i e d , I n T a d s ' a U n i t , f l u a l a c e l u i
s f a n t - r g p o s a t P e t r u V o e v o d , n e p o t b á t r a n u l u i
t e f a n V o e v o d , i m a i o r t - s a b l a g o c e s t i v a
D o a m n a E l e n a » ( i b i d . ) .
( 5 ) C h i l i a # C e t a t e a A l b d , c .
( 6 ) I o r g a , I n s c r i p t i i d i n b i s e r i c i l e R o m d n i e l , I , p . 2 1 4 , n o . 4 5 9 .
:
i s t o r i c d ,
.
1 .
J .
? ,
D ,
3
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
6/14
4
t o f t 6 A
8 0 i
r i m e a - i a r u n c t t i n f a t &
f a r & d r e p t a t e . c a e T u r c ,
c a
o c r o t e § t (
p e T u r c i , c a
f a c e m o s c h e i ,
c a s t r a n g e
l a n g a s i n e p e f r a t i i
i s u
r o r i l e d e l e g e p a g a , n n
P r e a - m i l o s t i v e D o a m n e , s
f i i d u m n e a t a s a n a t o s . R u g a m u - n e
D o m n i e i T a k
c a D o m n u l u i n o s t r u
c e l a m i l o s t i v u l . P e n t r u c a r i
l u c r u r i
t i i d u m n e a t a , a n d
n e - a m d e s p a r t i t d e
d u m n e a t a , i n c e c r e d i n t a n e - a i
l á s a t ,
n a c e e a s u n t e r r
p a n a a c u m , s i d e a t e v a o r i a m
t r i m e s d e a m d a t i n s t i r e
d u m i t a l e ,
c u m a r e f r i e r ' , c a s
n u p i e r d e m c a p e t e l e
d e a c e s t D o m n t u r c ( R a d u M i h n e a )
d u m n e a t a p a n a a c u m n i c i u n l u c r u a d e v e r i t n u
n i t r i m e t i , c e n u m a i n a -
d e j d e . C e n o i i n t e a c e a s t h n a d e j d e c a d e m
l a l u c r u r i f o a r t e g r e l e ,
c
i n t a h
i n t a r a n o a s t r a , a c u m s t r i g a h o g e a ; c a - s i t i n e a c e s t D o m n f r a t i i
i s u r o r i l E
i n c a s h c u e l , s i s u n t T u r c i . S i r o b i i
c a r i a u s c a p a t d e p r i n c a t a r g e
i
c 1 (
p r i n t i a l t e r o b i i , m a c a r d e l a M i h a i u
V o d a , D o m n u l e i n e e s t e i n t a r a , e l
i
d b . T u r c i l o r ,
i a l t e m u l t e n e v o i c a r e n u
l e - a m s c r i s . A c u m i n t e l e g e m c i
a r e T u r c u l g a n d s
p u i e i n O r a n o a s t r a P a s a , a s i j d e r e a
s i i n t e r i l e c e s u n i
v e c i n e c u n o i . D e c i , d a c a v o m
a x l e & n o i l a a c e e a s
r a m a t e i n t a r a n o a s t r i
P a s a s i m a n a s t i r i l e
i b i s e r i c i l e n o a s t r e s a f i e m e c e t ü r i
T u r c i l o r
i c o c o n i
n o s t r i s a - i f a c a i e n i c e r i
i f e t e l e n o a s t r e s a l e i e a T u r c i i l o r
m u i e r i , c u n
f a c i n t r ' a l t e t e r i c e s u n t s u p u s e l o r ,
d e c i n o i , d i n z i l e l e l u i M i h a i u V o d a ,
d (
a n d n e - a m s u p u s
i n e - a m j u r a t c r e s t i n i l o r , p e n t r u a c e i a n e - a m
j u r a t
n e - a m s u p u s n o i s u b t I m p a r a t u l
c r e s t i n e s c , c a s ä n u c a d e m n o i l a u n l u c H
c a a c e s t a . D r e p t a c e e a a m
t a r p i t n o i m a r i c h e l t u e l e
i
r o b i i
i a r s u r
s i s a n g e v a r s a t p e n t r u c r e s t i n i , c a s a , a v e m c a u t a r e
l a n e v o i a n o a s t r a .
C E
m u l t n e m i r a m , a u d u m n e a t a n u f a c i s t i r e
I m p a r a t u l u i d e n e v o i l e n o a s t r e
C e , d a c a e s t e v i n a d i n d u m n e a t a , c a n u f a c i
i n s t i r e I m p a r a l a l u i s
n e c a u t (
l a n e v o i l e n o a s t r e , D u m n e z e u i i v a f i
p l a t n i c , c u m t e - a i j u r a t c u n o i .
C (
t r e b u e s t e d u m n e a t a p l e c a t
i
c u l a c r a m i d e l a n o i s a
a d u c i a m i n t e I m
p a r a t u l u i n o s t r u . N o i c a , m a c a r s á ( = - - - - d a c a )
n ' a m f i n o i a v u t n i c i o t o c m e a l i
c u c r e s t i n i i
i a c u m a s t r i g a m i l a I m p a r a t i e i S a l e ,
i n c h s ' a r c a l l a s a n (
c a u t e , f i n d n o i c r e s t i n i ,
c a s a n u r a m a n e m
p a g a n i . C a c i i n i m a n o a s t r a m
s e p o a t e s u f e r i c u p a g a n i i .
C A c i s i a n , a n d a m v e n i t c u T u r c i i a s u p r a
l u
B a t u r ( B á t h o r y , G a b r i e l ) , s i a t u n c i n u m a i c e a s t e p t a m
s a a u z i m d e d u m n e a t
s i d e c e v a o a s t e c r e s t i n e a s c a ; n o i n e g r i j i s e m c a
s a f i m v r a s m a s i i l e r c e .
m a i m a r i , c u m a m & c u t s t i r e d u m i t a l e .
C e n e r u g a m d u m i t a l e , d a i n s t i r (
I m p a r a t i e i S a l e , c a a c u m e s t e v r e m e b u n a ,
i s u n t e m t o t i g a t a a s l u j i
p a r a t i e i S a l e , s i d u m i t a l e , c u m v e r i i n t e l e g e
d u m n e a t a . s i
d e l a L o g o f a t u
O a n c e a . M a c a r s a
d e ) n u n e - a m i m p r e u n a t n o i c u L o g o f a t u l ,
i a r ,
d a c '
V e n i t s l u g a L o g o f a t u l u i , t o a t e p e r a n d i - a m
f a c u t i n s t i r e c u o m u l n o s t r u
c u m s t a u l u c r u r i l e d e i n c o a c e .
C a r e n u s u n t e m n o i i n d o i t i a n u v o r v e n
.
s i
?
I m -
( =
N .
s i
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
7/14
8 0 3 I t E l l E G A T I I N T R E C U T I J I . T E R I L O R N O A S T R E .
5
i n s t i r e d u m i t a l e . C e n e r u g A m s a f i e c u t a i n t a c e s t l u c r u .
C A , d e s ' a r i n -
t e l e g e , t o t i n e - a m p i e r d e c a p e t e l e . S A f i i d u m n e a t a M u t t o n , a m i n .
S c r i s A p r i l , 2 9 d e z i l e .
N o i t o t i b o i e r i i d i n O r a , s i d e l a s l u j i t o r i , p l e c a t
n e i n c h i n a m d u m i t a l e ( 1 ) .
I n s f a r s i t a c e l c a r e - s i p á r h s i a , l e g e a t r e b u i a ,
c u m s e c o n s t a t a p e n t r u
d u m n e a l u i M e h m e t A g a C o z l i c e a n u l n , s a - s i v a n d a l a m e z a t t e a t &
a v e r e a i m o b i l á , I n a i n t e a l u i C a d i E f e n d i , l a m e z a t ( 2 ) , d e s p a r t i r e a
l u i d e s o c i e t a t e a p e c a r e o t r A d a s e t r e b u i n d s a f i e c o m p l e t a , a b s o l u t a .
A t a t i a D o m n i a u v e n i t p r i n T u r c i , a u f o s t a s e z a t i d e T u r c i . O a r e
a I n d r á z n i t m a c a r u n u l s a p a s t r e z e F a n g & e l p e a c e s t i
o c r o t i t o r i ,
a f a r ä d e c a z u l c a n d e i s e i m p u n e a u i n c a l i t a t e d e c r e d i t o r i n e p l a -
t i t i , c u m f a c e a u m a i a l e s I e n i c e r i i , i n v r e m e a l u i A r o n V o d a s i
a
l u i M i h a i u V i t e a z u l ? S t e f a n L A c u s t ä s i m t i a n e v o i a a c e s t e i z i l n i c e
c h e z A s i i p a g a n e : d u p a c A t e v a , l u n i d e D o m n i e b o i e r i i I i
a r u n c a u p e
f e r e a s t a c e t a t i i d i n S u c e a v a t r u p u l m a c e l a r i t
A m e x p l i c a t o d a t a a c e a s t a l i p s ä a r e n e g a t i l o r c a t r e I s l a m p r i n
f a p t u l c , p e c a n d a l t e n e a m u r i p u t e a u s a s e
r i d i c e n u m a i p r i n
T u r c i , i n t r o T u r c i
i c a T u r c i ; s t a t e l e
l o r f i n d
t o t a l
d e s f i i n t a t e ,
R o m â n i i , c a r i p a s t r a s e r a p r i n c i p a t e l e
l o r a u t o n o m e , s e I n a l t a u
a c a s a , i n r o s t u l l o r c r e s t i n s i r o m a n e s c , l a b o i e r i i l e m a n
i
m i c i ,
l a s i t u a t i i o s t A s e s t i , l a s t a p a n i r e .
D e s i g u r c a e a $ h , . D a r a u f O s t
i R o m a n i f á r ä S t a t , f a r a f o r m e
p o l i t i c e p r o p r i i , a b s o l u t s u p u s i T u r c i l o r . . C e i d i n B a n a t , d e p i l d a ,
d i n r a i a u a O r s o v e i , d i n p a s a l â c u l T i m i s o a r e i , d i n b e g a t e l e d e l a T i s a
i n n u m á r s i m a i m a r e , a c e i d i n
v a i l e
M a c e d o n i e i . C e i d i n t a l
s ' a u m u l t u m i t a f i s i m p l i p l u g a r i , c e i l a l t i n u m a i c i o b a n i r a t a c i t o r i ,
s m e r i t i n e g u s t o r i , o d a t a c e d i n c o l o d e l e g e a l o r , d e n a t i a
l o r
s e
p u t e a g A s i u n v i i t o r m a i s t r a l u c i t . V e h o u r i i n t r e g i a c e a s t a a f o s t
v i e a t a l o r i ,
I n s t a p a n i r e a t r a d i t i e i l o r s e c u l a r e , a u t r a i t m u l t u m i t i ,
F a r a n i c i u n f e l d e r a v n i r i d u r e r o a s e .
S i i n a l t a p a r t e i n s a o s t a p a n i r e s t r a i n a s ' a s u p r a p u s e l e m e n -
t u l u i r o m A n e s c , c o b o r i t i n s i t u a t i a d e s p r e t u i t a a s e r b i e i . E v o r b a
( 1 ) T i p a r i t a I n I o r g a , S c r i s o r i d e b o e r i , V f i l e n i i - d e - M u n t e 1 9 1 2 , p . 4 6 q i u r m . d u r d C o n -
v o r b i r i l i t e r a r e , a n . 1 9 0 0 , p p . 2 7 2 - 3 . 0 d a m a i c i i n f a c s i m i l e . R e p r o d u c e r e a d e m a i s u s ,
i n o r t o g r a f i a d e a z i .
( 2 ) S t u d i i
i d o c . , V , I . c .
s i ,
.
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
8/14
6
N . I O W A
8 0 4
d e R e m A n i i c a n p e l a 9 0 0 a j u n s e r a , c u V o e v o z i i
i c n e j i i l o r , s u b t
s t a p a n i r e a r e g i l o r m a g h i a r i .
C r e d c i t s ' a e x a g e r a t a f i r m a n d u - s e c 5 , e i a u d a t u n m a r e n u m a r
d e f a m i l i i n o b i l e n o i l o r s t a p a n i t o r i , c i t A r d e a l u l e p l i n d e o d r a s l e
v a l a h e D t r e c u t e i n r a n d u r i l e a r i s t o c r a t i e i c a t o l i c e
i p r i n a c e a s t a a l e
u n a t i u n i i n o b i l e » , c a r e e r a m a g h i a r a i n g r a i u , d a c a n u , m u l t a v r e m e ,
s i i n s c r i s ( 1 ) . E m a i d e c r e z u t c i t v e c h i l e n e a m u r i d e f r u n t a s i s ' a u
d i s t r u s i n l u p t e o r i s ' a u c o b o r i t i n t r o t a r a n i . D a c a f e c i o r u l d e t a r a n
c a r e e r a I a n c u V o d a d i n I n i e d o a r a , H u n y a d y J a n o s , a f o s t c a p i t a n
g e n e r a l s i g u v e r n a t o r . a l U n g a r i e i , d a c a f i u l s a u a f o s t r e g e l e M a t i a s
m a m a s a e r a M a g h i a r a , p o l i t i c a l u i l o a n C o r v i n u l e m a i l a r g a
d e c a t h o t a r e l e U n g a r i e i
i d e c a l p u t e r i l e n e a m u l u i u n g u r e s c : i n s t i n c t i v
a c a u t a t o b a z a n a t i o n a l a r o m a n e a s c a , i n C a r p a t i s i l a D u n a r e , p e n t r u
a i n t r e p r i n d e a p o i o m a r e a c t i u n e i m p e r i a l i s t a , c r e s t i n a
i n B a l c a n i .
I n c o l o , c a n d a s t f e l d e a c t i u n i e r a u i m p o s i b i l e , c A n d i n
g r a n i t e
u n g u r e s t i t r e b u i a s a s e i n c h i d a o r i c e ' a c t i v i t a t e
p o l i t i c a ,
r e n e g a t i i
s u n t p u t i n i
i f a r a f o l o s , f a r a n o r o c . I n z a d a r s e s b u c i u m a M a j l A t h
d i n F a g a r a s , i n z a d a r l u p t a p e n t r u c o r o a n a A r d e a l u l u i , c o n t r a l u i
S t e f a n B á t h o r y , G a s p a r B e c h e s ( B é k e s ) . I o j i c a , J o s i k a , a l l u i S i g i s -
m u n d B á t h o r y , a r e u n t r i s t s f A r s i t .
C e i d o i
C o r n i s ( K o r n i s ) ,
B a l -
t a z a r s i G a s p a r , s e p i e r d i n t r e r A n d u r i l e n o b i l i m i i
d e e o p i n c a »
a
M a g h i a r i l o r c a
i m e m b r i i f a m i l i i l o r , r e c u n o s c u t e c a r o m A n e s t i , K e n -
d e i f y , H u s z a r , N a l a c z y ( 2 ) . U n A c a t i u B a r c s a i , i n d i f e r e n t R o m a n i l o r ,
e a c o p e r i t d e d e s p r e t u l U n g u r i l o r , c a r i n u v r e a u s ' A
p r i m e a s c a
b u c u r o s c a p r i n c i p e .
I a r , i n a c e l a s t i m p , u r m a § i i o s t a s i l o r l u i H u n y a d y a j u n g t A r a n i
d i n p a r t i l e s u d - v e s t i c e a l e A r d e a l u l u i ,
i a c e i a a i b o i e r i l o r l u i M i r c e a ,
t a r a n i , m a i m a n d r i d o a r d e c a t c e i l a l t i , i n p a r t i l e F a g a r a s u l u i .
R e n e g a t i i r o m a n i d i n U n g a r i a , i n t r e c a r i s u n t s a s e n u m e r e t o p
d e z e r t o r i i s o l i d a r i t a t i i n a t i o n a l e , a § a d e i n d i s p e n s a b i l a i n t r ' o a p r i g a
l u p t a d e c o n s e r v a r e , a u r a m a s s t e r p i , i n p o l i t i c a
i
c u l t u r a . N o i
n ' a m d a t c a S l o v a c i i u n P e t ö f f y , u n K o s s u t h n a t i e i m a g h i a r e m o d e r n e ,
f i i n d c a n u m a i i n m a r g i n i l e f i i n t e i
i d a t o r i e i n a t i o n a l e p u t e m f i c e v a .
0 e x c e p t i e a r p a r e & s a f a c a N i c o l a u s O l a h u s , a r h i e p i s c o p u l d e
S t r i g o n i a , P r i m a t u l
i c a n c e l a r i u l U n g a r i e i , c e l m a i m a r e u m a n i s t
( 1 ) V . e i I . d e P u a e a r i u , D a t e i s t o r i c e p r i v i t o a r e l a f a n t i l i i l e n o b i l e r o m a n e , 2
V a l l i ,
S i b i i u 1 8 9 2 , 1 8 9 5 .
( 2 ) H u r m u z a k i , I X ' , p . 2 3 9 .
,
«
i - I
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
9/14
0 5
R E N E G A T I I N T R E C U T I I L T E R I L O R N O A S T R E .
7
l r e g a t u l u i i n v e a c u l a l X V - l e a . D a r
f i u l j u d e l u i d i n O r a s t i e ( 1 ) a
o s t n u m a i , i n t r ' o t a r &
c a r e e r a s i a s a , L a n g & u n t r o n c a r e f u s e s e
l C o r v i n u l u i M a t i a s , f r u n t a s , s c r i i n d l a t i n e s t e ,
a l B i s e r i c i i c a t o l i c e .
l n u s i - a a s c u n s o r i g i n e a , c i
a i s c a l i t c u h o t a r i r e : « O l a h u s z , R o m a -
i I n c a r t e a s a d e s p r e U n g a r i a e l a m i n t e s t e
n e a m u l d i n c a r e
' a r i d i d a t , D o m n i i m u n t e n i d e
p e v r e m u r i , d i n s e m i n t i a c a r o r a e r a
n a d e m a n d r u c a s e t r a g e .
S i e l v o r b e s t e c u m u l t a m i r e d e c e i 4 0 . 0 0 0
d e o s t a s i & M a r i a i T o r i i -
o m a n e s t i ,
i , a r a t a n d s c a d e r i l e d e c r e d i n t a
a b o i e r i l o r f a t a d e D o m n i ,
l a d a u g a c a m a i p r e t u t i n d e n i t o t a s a e s t e ,
i , a i u r e a , v a s p u n e c a l e g e a
r t o d o x a a R o m a n i l o r d u n a r e n i
s e d e o s e b e s t e d e a l a t i n i l o r n u m a i
n c e p r i v e s t e p u r c e d e r e a S f . D u h
c a t e v a p u n c t e m a i t o l e r a b i l e » .
A n t i o h C a n t e m i r , f i u l u n u i t a t a r a m a s M o l d o v e a n
p a n a , l a c e a d i n
r m a s u f l a r e s i c a r e n ' a s o i l s n i c i
u n r a n d r u s e s c , e , i n a f a r & d e
c e
a l e g e , i n
s a t i r e l e s a l e , u n F r a n c e z d i n v e a c u l
a l
V I I I - l e a .
A l t i C a n t e m i r i ,
a t a t i a C a n t a c u z i n i d i s p a r i n m u l t i m e a
n e j i l o r d e a d o u a m a n a .
M a i t r e b u e
s a v o r b i m d e e l e m e n t e l e t r e c u t e c a t r e R u s i , i n d i p l o -
a t i e , i n p o l i t i c a , i n s t i i n t a ? E s t e i n t r e e i
o s i n g u r a , v a l o a r e m o -
a l & e m i n e n t & ? O r i s a a m i n t i m d e a c e i u r m a s i a i
m a r i l o r
b o i e r i
i n e p o c a d e i n d e p e n d e n t a ,
u n T a u t u l , u n A l b o t a , d i n c a r i
r e n e -
a r e a i m p u s a d e n a v a l i r e a r u t e a n a , a f a c u t n i s t e s i m p l i
t a r a n i c u
f l e t u l i n d o i t , n e s i g u r i d e e i i n i i , f á r ä n i c i
u n r o s t I n v i e a t a p o -
o r u l u i c a r e i - a a d o p t a t ?
S i , i n s f a r s i t , d a c a a r i s t o c r a t i a v o r b i n d u n g u r e s t e
s a u n e m t e s t e
i n P e s t a
i V i e n a n u m a r a c a t e v a n e a m u r i r o m a n e s t i , u n N o p c e a ,
u m b a , u n S i n a ,
u n u l d i n t r e e i a s t a r u i t
c a l i m b a r o m a -
e a s c a s a f i e i n l a t u r a t a d i n c a p e l a d e l a P e s t a
, n u t r e b u e s
s e
i t e c a a v e m a f a c e c u A r o m a n i d e s l o c u i t i ,
d e s t e r a t i ,
a m e s t e c a t i
G r e c i , S l a v i , A l b a n e z i i n c o m p a n i i l e d e c o m e r t o r i e n t a l e
d i n
o n a r h i a H a b s b u r g i l o r , e a
e i a u r e z i s t a t u n t i m p ,
f i n d p r i n t r e
e m b r i i t u t u r o r s o c i e t a t i l o r n a t i o n a l e , p r i n t r e c ä l d u r o s i i p a t r o n i a i
u t u r o r c a r t i l o r , c a e i a u d a t p e M o c i o n e s t i , c a r i s ' a u p a s t r a t R o -
a n i , c u t o a t e i s p i t e l e s o c i e t a t i i I n c a r e a u t r a i t s i
t r a e s c ,
i
p e
e l m a r e i n t r e c e i m a r i , S a g u n a , e a i n p i e r d e r e a l o r
e
i v i n a
o m a n i l o r d i n t a r a l i b e l * a R o m a n i l o r d i n t i n u t u r i l e e x c l u z i v
n a -
( 1 ) I o r g a , S a t e f i p r e o l i d i n A r d e a l , p a r a g r a f u l O r d q t i e .
i
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
10/14
8
N . I O R G A
8 0 6
t i o n a l e , c a r i n u l e - a u a m i n t i t
n i c i o c l a t a . d a t o r i a f a t a , d e p o p o r u l d i n
c a r e f a c p a r t e .
i a s t á z i I n c a i n m a r i l e b i s e r i c i
d e z i d p e c a r i l e - a u
i n a l t a t s t r A m o s i i l o r s e f a c e s l u j b a '
r o m â n e a s c 5 .
i n
A r d e a l 0 U n -
g a r i a , a f a r á d o a r d e b i s e r i c a
b r w v e a n k c a r e s ' a s m u l s
s f i b t - u n
f a l s p r e t e x t d e d r e p t .
P o p o a r e l e n o u n , f á r á t r a d i t i i
i f i r á t e r i t o r i u , a c e l e a p o t d a e l e -
m e n t e u r n a n e i n d i f e r e n t e o r i c A r e i
c u l t u r i . E l e p o t c o d a ; o r i c u i , s e
p o t i m p a c a , u s o r c u o r i c i n e , p o t
s e r v i o r i c a r e i c a u z e p r i n e l e m e n -
t e l e p e c a r i s o a r t a l e o s e b e s t e d i n
e l e . P o p o a r e l e v e c h i , p o p o a r e l e
i n r a d a c i n a t e , p o p o a r e l e t r a d i t i o n a l i s t e , n u .
I n l e g a t u r a l o r c u p a -
m â n t u l , i n l e g a t u r a l o r c u t r e c u t u l ,
i n l e g a t u r a l o r d i n t r e s i n e , i n
h o t á r i t a
o p o z i t i e f a t a d e o r i c e c o n t a m i n a r e
s t r a , M a s t a
i s e c r e t u l
c o n s e r v A r i i l o r
i s i n g u r u l m i j l o c
p r i n c a r e e l e p o t f i f o l o s i t o a r e
u m a n i t a t i i .
0 a r a t a s o a r t a t u t u r o r p r o p a g a n d e l o r
r e l i g i o a s e , c u l t u r a l e , p o l i -
t i c o d e l a n o i :
v e c h i u l f o n d t r a d i t i o n a l i s t . l e - a i n g h i t i t .
0 a r a t a
§ i
s o a r t a t u t u r o r a c e l o r c a r i p a r a s e s c
d r u m u l d r e p t a l n e a m u l u i l o r :
l a u n p o p o r p e c a r e s u c c e s u l n u
1 - a u i m i t n i c i o d a t a ,
i t r u f i a n u
1 - a i n s p ä i m a n t a t , e i
s e M e a d , i n d e s p r e t u l
p u b l i c , s e r v i n d a l t o r a
c a u n e x e r n p l u .
. 1
.
: . .
.
.
)
:
r
.
.
*
:
,
.
.
.
.
.
.
I 4
1 .
I
d
I t
t
.
.
0
/
0 / 1 1 . 3
L . 4 .
A . . . A .
. 4
/
J ' . . . ;
0 4
,
, O . .
f . . . & I a n . : 1
,
r
( T .
' )
O f 4 t L a J
:
i i
'
r
; 1 ) , ,
i v :
, r , 4 1 1 1
' 1 J
I
0 3
J
0 1 . 1 1
j
' 1
1 : 1 . 1 1 3
4 1 ' . . .
: '
- . . ` c
1
1 '
.
;
. .
I 0 ;
* f
e i
I s , _ , 7 1 0
)
1 1 : 0
r ;
' 3 5
# 4 . u : t . 1
1 t i ; . 1
:
i 3 .
i
i
t
i n i r l / 1
i ' o
'
f
f
` I
' s (
i
f
-
' q
` r t
,
O f f 1 1
i
I , '
I
) - 1 1 ) 1 9 1
0 . 7 . 1 1
i
1
T
I l l h i
. , 4 1 1 ;
1
, # = ;
4
n i I i
o
1
L i
W C - C H
v J Z C i 1 4 1 1 . : ; I n .
I I : 5 4 o 1 1 . 1 . ; m o a
) 7 0
f t t ,
:
. 1
*
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
11/14
N . I o r g a , R e n e g a t i n t r e c u t u l f e r i l o r n o a s t r e .
4
- - / - - - - , N ;
'
/ 2 . ,
1
' ' -
- , "
f . 1 , . . . - 2 7 7 , 0 2 - 7 y . : - i i _ 2 . 9 1 , 1 7 7 / . 4 ' , , , f 7 7 , 7 s . , . . . . , , , - r m i
i m : 1
A f i
e m Z - '
I
1
d I
1 , 1 . 1
. , -
7 1 4 _ t ' " " " , ' ' ' Y , ,
4 ,
L e r ; . 1 , . , . _ . . . . ' " % .
y , i 7 : 4 9 ' . 1
; - t i - ; 4 , 4 ,
e
-
,
P i - . 1
' - - - " )
J - - - - , , /
,
, , .
( . . .
' - ' : ) - - ,
: 2 ' ' ' '
1 1 ' - '
f . ' " , '
( 7 4 1 " "
r ` 1 , - `
. 4 ' , - 7 1 i ' - t r i - 7 , 1
, 4 y
r s l ' / ' i t ; . - 1 1 , 5 1 . 1 ' 1 (
i
/
7 7
" 1 ; 1 4 1 t % .
2 4 . 4 4 r r i , . . 4 4 , 1 4 : r 1 7 . . . t i . ,
. -
) . ' . . . 4 % , . . . , 1
1
4 , - 4 4 1 " 7 - 1 , - - 7
i t o
. /
I /
t . . - -
I
l , P : f .
, - . 7 )
/ 4 1 , - - - r .
i .
/
1
. . 9
f . . . . - . 7 % . 1 ' t i -
, f
-
' , I r k ' 4 e
/ 1 / 7 - . , 4 , , , - 1 -
f
. - P r i ' / C 1 / * - 4
1 7
/ I d r
e i 1 4 . 7 r
r
,
7 . - 1 , 7 2
t e L ( 7 r 1 7 , 1 1 N
,
/ 7
/ 1 Y I i f i Y / 0 i
t _
I
4
, - / /
- - - , r
4 - - 4 - 1 7
N 1
P - 7 7 ? - l r e c
a , / 4 7
. . . . . . . 4 . /
k
7 - A
Y ( 1 7 -
y , 4
/
/ -
' i - 1 , - - e
i
,
,
,
7 / 1 1
- 7
t
Y
1 7 1
4 1
4 4 5 7 / r / 5 : , r e Y
1 /
- t
/ f
" . P 1 - $ .
t / Y 4 1 4 4
h r r
` 1
t d ,
. - . " ' " r r - -
- c r
_
' A i -
- , - - - -
-
- -
_ ,
.
,
f r y , r
i t c - f y - f : .
1
,
- - ' 7 - , T h i r . / . . . m 7 1
:
A I
7 4
- r -
7 _ ,
i ,
. ,
, .
i . . - -
1 1 .
-
J . .
r '
4
:
S -
,
.
- . . - 1
i
i > . . 1 -
. . j
4 1 f I
I '
1
.
A
. k x 0 , 4 /
,
- , . / 1
4 . _
N o , /
-
4 , / .
. . / t o
. ,
I /
4 ,
-
i i
:
. -
.
_ . : .
;
- - - .
_ i ' / V . i , 4 1 , L ,
e i . . . . . . p r r
1 , -
, 0
- A
-
,
. }
r
' ' ' ' .
1
. . 4 4 1 i 4 1
t ' i t r i f
Z 1 7
p , 4 1 1 ' .
- - e I V
i . l i , ' I r . / . r
I '
L " '
i /
i / - - - 0 a
T . .
/
;
.
- .
. .
y y h W i t - r - r i -
_ 1 ,
- - - - _ , . . . . . _
,
. / ( 4 v : Y
, .
1 . , . . 1
.
a A
( - 7 - - - /
1
1 ,
- 7 " , ' .
e
y f f r k e l i f i P )
'
i / e
7
, . . 4 . 1 . f
i , t i i .
i
. , . . . - - _
1
1
- - - - - . . . ,
1 .
,
- . . 5 -
, . / . . / . . . . / . / f
. 7 7 / ; . 4
a . .
, 1
1 i f
,
1 1
/ 1 4 7
4 4 7
e
, - 0
4 4 4 7 7 1 4 N
. ) 4 4 1
- e r r 4
7 ' 1 r r r r
/
E
i t
7 1
4 / _ * /
/
"
t
- - 7
,
-
V
.
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
12/14
N . I o r g a , a e n e g a t i l i e t r e c u t u l f e r i l o r n o a s t r e .
7 " )
.
i r , - - 1 - 0
i e e 1 - 7 7 7 ,
7 ,
L
. r - i
- 7 1 r 4 - 1 1 _ " , , 7
I , d
I -
4 6 4 : 1 Z t
- - . . . . ,
/ - - i
f
'
n r ; o 1 e - r ( - 7 1 - 7 1 : 1 / , - / T r Y , -
_ , . ; j
, . . . 4 4 - , - - 4 e - I . . , i i - . . , / 1 / , . . t , . , . 7 ,
1 , 4 . e 0 , i
. .
4 - -
4 . - 7 ' . ` " , -
1 . - -
7 : 7 \
4
0 , - i f
e l y i d - 5 . - - . = 4
1
i e l ' ' ) . 4 " : 4 ±
i . . / - 1 . .
- , - 4 , - - f r ; )
i
. . . . . . . . f ,
i i - i
1 4
. . . . . . . . ,
7 . 4 4 4 1 ' 1 7 0
. 1 : :
- A i
, " " r f . r " .
c ' T r r Y i t , - - / , /
- - i >
. . . . . . 1 1 .
/ . - - - . . N ,
k - i i
. ,
i . , . . . V
A + 1 , 1 1 0 , 0 1 6 - 1 . 4 . 1
f " 9 L , 4 i 1 I
1 Y L 1 4
4 . - P - '
t
' , * / / , . , - 7 - 7 / V t r Y
'
. . "
i . . . . "
- r
,
. . . . . . . 1 , -
t L I
, ,
, A 1 - 4 y , y , . / . . 7 i - - Y , 7 / 9 -
i - t - , / H y 4 . )
- - T r i / 2 - 7 / A
Y r r i t r i
t r r Y
,
e y / i t Y / 1 . 4 , - ,
, v
e ' . - - f e r ' - '
i ,
i " . k '
A r
/
. . . . . '
. . \ , _
1 /
) .
. f
Y / - e i Y
/ r e , - / - 7 - A .
4 , - 1 ' 1
' ' 2 .
/
,
I
/
" "
7 : 4 * .
" / 1
/
i 1 i - - 7 T 7
r 2 , A t t
, . . . u f - 7 f d . . ' l l i l
, - ,
. i . /
" 5 , 1 ' e l e ' S A I , W 7
7 -7 - 0 V
7 :
; ) : 7
r ; . 5
, 1 0 / . 1 ,
( C i
-
t i 4 1
. .
l i i
1 1
,
,
g d 5 , .
i
I y , , i , , , ,
4 , - ,
i j , . . 7 , - 7 , i e t .
T y . /
Y 6 ) / , - - r 2 7 - 1 L ' i V r j
/
, /
, . . ,
/
4 /
- ` ' . . /
V
r
f
P t f y y f z l i k i i
t i
, . . ? "
" z a i r - , , , k ,
i .
, /
i b r . 1 i
f r
. 1
/ / / i t l Y f t ' , . ; - i : j , 4 1 5 .
/ e / Y - ) - 7
i -
, /
' t
, y ,
/ 4 - 4 -
m s s E 3 :
2 .
5 7 / 4 / , 1 7
7 0 7 / , - 1 . ( 4 1
1 - 4 - 1
4 :
.
.
/ 4 1 I V I
.
, e /
i . 1 7
/ M I T .
. '
, , ,
A - L a i
4 ' 3 7
:
, - ; : l / / ' .
i e .
'
.
4
7 / ) 1
_
, - - - t 7 . ,
v . ,
-
. . . . l a y . . . ,
- -
. - - 1 " '
, , . . / , , ,
,
4 .
. . . i . . . p
-
J
. .
,
,
- , - , .
c
, (
f
4 7
"
1 4 : 7 . #
C i d
f
1 2 . )
1 7 - J q 7 7 r 1 1 ' 4 7
, 4
" i
4 i f i Y
4 ) / 1 7 7 7
1
,
,
I V
f ( 7 i
:
i f
i ' l
1 - e 6
.
3 - 4 . I 4
) 2 5 - 4 1 4 4
- 7 3 / 6 - 4 - 1
.
L
- - .
7 7 , - 1 / / 7 4
y 4
4 . , A 0 4 c m p 5
,
.
" : . 7
r e
i
Y ,
-
t
i v t
- - / 7 -
,
/
1 , , , i ) 6 4 . 1
4 ,
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
13/14
N . I o r g a , 1 ? e n e g a t i i n t r e c u t u l t e r i l o r n o a s t r e .
. 7 6 7 7 7 / ' '
` 1 1 - ' , ' , 1 . - { 7 4 -
4 . -
. . - , 7 . , , , 4 . - 7 r y i , - , - ,
- , - , : - . - J ' - r f , - ,
. 1 , r . . _ , t
,
.
. . . r . s :
I L . , : - ; r . . 1 4 " 7 . 7 " " ) ; : f , - - 7 - 7 - . 5 ) "
. . - / o - 4 ,
. . . . - 6 . . . . , ;
,
.
, V
p e r . f . . . , / , 7 i ' l i
. , - - , 4 " l , - / 4 . ^ i . , - ' , ' . , ' f . . ' . " - . 1 ' - 2 /
' ' ' . 7 ) 1 '
4 . '
i . - - I
i ' , " + " , % I 4 i , t
2 6 , 4 4 : - t , , , , , y 1
7 . ; - 7 . 7 . e 1 r , - s i v . j f
4 , . 4 , 4
, _ . .
- . 7 . . : ,
, , ,
.
' 4 0 . ' ' ' ' ' ,
- . " . . r Y 1 : : . 4 ?
I .
7
1
. .
r e
a . l e a
, -
1 : , . : e " - A 4 7 I . ) ' . : 7 " " r e r 4 t , ' I 1 7
. ' 4 % . '
. 4 4 - - - 4 , . . / . 2 V ) - 7 a r
-
'
. 7 I '
4 ( 1 ,
7 . 7 ' 4
t c r i -
4 :
4
/
- 1 , 1 .
z
- 7 , 5 A
N Y - 7 A
, , , , ; ( . 7 7 7 1 " r e i t
- . 4 : 4 0 C " , 4 1 -
- 1 4 - 4 7
4 - 1
L
- * "
1 4 / ( /
f
f . Y r - 7 : 7 r t - r r r f o r i
. 4 4 4 4 1 - 4 , 4 c "
4 i
5 4
- 7
;
;
, T r 4 ; . , 3 Z .
. "
7 7 7
L - 4 - A
. . . . " ^ )
1 4 . 1
,
5 ,
,
f r t r i 5 , 0 . ,
- 4 L a
. 7 0 1 / , /
4 ) , "
1 Y e t
9 9
.
, - 7
,
1 ' 7 f '
4 y . 1 . 1 ' f r i 4
e A
/ 1 4 , 4 . m
/ 4 1 ' . 4 - . 0 4 A - 1 1 ? 2 ,
4 - t V t ' f r r e
)
. I t
' 4
) ; / 1 / 4
. . , 4 ) 4 f o t / C c /
;
4 i t t i
7 1 - 2 7 - r i
? . 4 i , . 4
. '
. . . . 4 1 6 a l m a
- - - * * " . . . ,
. . . . . .
)
V 4 ' 1 0
i : 1 7 , . / / , - - A
- . . '
. . 6 " e r f r j
- i 1 - 4 7
- - 7 7
, t r r t t .
t
r d
'
/ 7 1
' y t - N 7 0
1 4 .
J A - 1
. 0 4 0 1 , 4
Y , . ( e 7 4 1
t
J r ,
- - - 4
. .
. . . . ,
e - - e
1
'
, , d , - , A 4 0 1 1 _ 4 4 ,
i i 4 : V f I e r ' : / 1 1 7 ; " 7 , 5
1
r v i f f i f
5 .
e
e s t , + " " ,
I
v
i
l - -
- 1 , 4 1 1 - T A C ,
. - - 1 . - _ -
( M ) .
- - _ _ _
-
, : ; , ,
" 4 7 :
1
3 .
4
1 / 1
,
;
'
. 4 1 1 : .
.
4 . - 1
1
, . . /
1
i
- - _ ,
.
i i A i i
, - e . . . / : _ , - - 1
.
.
.
v
. -
e r
t r r
. .
i i )
4
Y e t p # 1 7 7 4 ' , . . . . " - f r , : ) . 2 ' - f
t " 1 -
.
1 S
/
_
I
i f e a
r ( 7 4
/ a 1
- 1 1
t
c
( 1
' 3 4
. 1 7 7 . 4 4
- - 1 - 7 7 7 1 . , ( 1 -
7 y
1 - 7 / 4 1 0 -
- - 7 % 1 . 7 V :
. . o r t ' ' ' ' T
/
- r - ' N
I " - . . .
;
1 4
- - 1 4 , 4 1 °
:
7
f l Y r r
i r r r
- A L
7 7 7 1
/ - * - 1 7 1 - 4 : - f r r o P ,
4
L A . . 4 . /
/
/
4 -
;
- 4
c /
r y
-
-
;
.
=
, . . . . , " / 7 , , s
. ,
J ' ' ' ' .
N - -
. - - : . 4 . . .
. . - - - 4 . . . . . . . -
.
,
.
, '
^ 1 1
d
,
- .
/ - '
±
7 / . . , . . - I
. . . . . , , ,
. . . ,
r . . . ,
1
- /
4 4 1
, '
. 4
y 1 , . I
.
k i ,
, , . . . . . . . . . .
,
. ,
- , r
.
( a > " / t i , " 1
i t - 1 1
e ° - , / , . 7 1
'
t ' ' ' f L
4 - - / V . 4 -
' . '
,
. . . . . . -
r .
: 7 0 0 "
) I
4 '
- -
/ 1
7
l e / e d
- - i s
7
. 4 1
4
4 , " /
- .
7
r i r t
s
'
. . . 1 ; /
) 1 4 : #
- 1 - : 7 - 4 4
?
1 0 k 1 Y 7 ' 1 4
e
4 /
r
I
z _
-
L .
. ` 7
i f
'
- - - - ` , ,
'
7 , , e
t
/ . . .
) -
.
<
- , -
,
-
8/17/2019 N. Iorga - Renegati in Trecutul Tarilor Noastre Si Al Neamului Romanesc
14/14